Os meteoritos fascinan ao ser humano desde que está sobre a terra. Capaces de causar a extinción dos míticos dinosauros, a literatura e o cinema fabulan con eles sobre o posible día que poidan causar unha nova hecatombe. A probabilidade de que algo así aconteza é moi pequena. Máis frecuentes son os avistamentos de bólidos (pequenos meteoros que deixan unha estela de luz ao rozaren coa atmosfera) dos que en Galicia tivemos varias noticias nos últimos meses. Non en tanto, poucos chegan á superficie terrestre cun tamaño suficiente para que quede clara pegada deles. Hai meteoritos de todo tipo, segundo a súa composición mineral. Os máis abundantes son as condritas. E dentro deste tipo, a condrita carbonácea é unha rocha que cativa aos científicos polas súas peculiares propiedades.
Un destes tipos de rocha está exposto na Casa das Ciencias da Coruña, dentro da exposición “A astronomía como cha contan”, xunto a outros tesouros como un panel solar do Hubble, os restos dun foguete que levou ao espazo a sonda soviética Lunik-8 ou un fósil de hadrosauro: un dinosauro que viviu aproximadamente no tempo no que un asteroide, posiblemente unha condrita, provocou a gran extinción.
Esta mesma semana, investigadores do CSIC presentaron na revista Space Science Reviews un traballo no que explican como as condritas carbonáceas retiveron auga e materia orgánica no seu interior antes de alcanzar a Terra. As evidencias fan pensar que “billóns de toneladas de condrita carbonácea” chegaron ao noso planeta hai 3.800 millóns de anos.
É unha idea abraiante, xa que posiblemente estes meteoritos puideron xogar “un papel importante no enriquecemento en auga da Terra primitiva”, segundo o traballo liderado por Josep Maria Trigo, un dos maiores expertos neste tipo de rochas.
“Hai un gran debate sobre a orixe da auga na Terra e o noso estudo corrobora que as condrita carbonácea foi capaz de transportar auga de maneira moi eficiente nas súas matrices. Esa auga parece proceder de dous tipos de obxectos formados a diferentes distancias do Sol: os asteroides hidratados e os cometas. Obviamente, a fin de coñecer a orixe da auga da Terra debemos estudar non só os cometas senón tamén as condritas carbonáceas que proceden dunha poboación de asteroides chamados transicionais”, explica Trigo.
Estes corpos, “moito máis numerosos hai 4.000 millóns de anos“, experimentaron, segundo o investigador do CSIC, “unha desestabilización gravitatoria durante a migración de Xúpiter e Saturno ata a súa localización actual”. E “aqueles que non acabaron sendo engulidos por Xúpiter e Saturno foron impulsados cara aos planetas terrestres e cara a outras rexións do Sistema Solar, transportando auga e materia orgánica acumulados nos seus interiores”.
A condrita como catalizador
Estes novos achados do equipo de Josep Maria Trigo engádense a investigacións previas que xa destacaran o papel da condrita carbonácea como catalizador de reaccións químicas: en 2016, un equipo hispano italiano descubriu que os minerais que conforman estes meteoritos poden sintetizar certos compostos orgánicos en presenza de auga e formamida. Despois de analizar varios restos de meteoritos, os experimentos concluíron que a condrita carbonácea posúe “unhas propiedades catalizadoras de compostos orgánicos descoñecidas en rochas terrestres” xa que “os minerais que a forman son capaces de sintetizar ácidos carboxílicos, aminoácidos e todas as bases nitroxenadas que conforman o ARN, considerado precursor do primeiro organismo vivo”.
Así, os datos tamén suxiren que “aínda que as condritas fosen pulverizadas e perdesen os seus compostos orgánicos durante a fase de entrada na atmosfera, os minerais que alcanzasen unha superficie planetaria e fosen quentados en presenza de auga e formamida estarían en condicións de reproducir os compostos orgánicos fundamentais na química prebiótica”. Un dato que, segundo o equipo do CSIC, “apunta a unha vida abonada desde o exterior, que se podería dar por tanto en calquera recuncho do sistema solar e, por extensión, do Universo, onde as condicións fosen propicias para manter auga líquida durante un tempo razoable: Marte, Europa e Titán, sospéitanse como excelentes candidatos á nosa exploración”, sinalaba naquel momento Trigo.
En definitiva, toda unha fonte de vida antiquísima que podes ver moi preto nos Museos Científicos Coruñeses.
Referencias:
