O carcinoma hepatocelular é o cancro de fígado primario máis frecuente e un dos tumores máis mortais. Adoita desenvolverse en persoas que padeceron enfermidades hepáticas crónicas como a hepatite vírica ou o fígado graxo. O 25% dos pacientes diagnostícase en estadios intermedios, cun tumor non resecable, é dicir, que non pode operarse, pero que aínda non fixo metástase. Dende hai 20 anos, o tratamento estándar para estes pacientes é a quimioembolización, que consiste na oclusión dos vasos sanguíneos do tumor, o que provoca a necrose do tecido tumoral. Este tratamento foi establecido en 2002 na Clínica do Instituto de Investigacións Biomédicas August Pi i Sunyer (IDIBAPS) e adoptado polas guías clínicas europeas e americanas. Aínda que esta intervención asegura unha supervivencia media de entre 20 e 30 meses, os intentos de mellorar os seus beneficios con novos tratamentos foron infrutuosos.
Agora, o artigo publicado en The Lancet, liderado por Josep M. Llovet, xefe do grupo do IDIBAPS de Investigación Translacional en Oncoloxía Hepática, catedrático de Medicina da Universidade de Barcelona, presenta os resultados dun ensaio clínico de fase III. Este demostra que a administración dos fármacos Lenvatinib e Pembrolizumab, ademais da quimioembolización, prolonga de “xeito significativo” a supervivencia libre de progresión tumoral do carcinoma hepatocelular en estadios intermedios.
Resposta antitumoral dun 72%
Nos pacientes que, ademais da quimioembolización, recibiron ambos os fármacos, a supervivencia libre de progresión foi de 14,6 meses, en comparación cos 10 meses que se obteñen co tratamento actual. Así mesmo, a resposta antitumoral foi da 72% fronte ao 50%, respectivamente.
“Este estudo representa un cambio de paradigma no manexo dos pacientes con carcinoma hepatocelular en estadios intermedios. Pásase do tratamento exclusivamente con quimioembolización a engadir tratamento sistémico, cun inhibidor multiquinasa e inmunoterapia, o que mellora o prognóstico das persoas afectadas, xa que reduce nun 34% o risco de progresión da enfermidade”, sinala Josep M. Llovet, investigador principal deste ensaio clínico internacional no que participaron 137 centros de todo o mundo.
Mellora de supervivencia global
No estudo incluíronse 480 pacientes divididos en dous grupos. A todos os participantes realizóuselles embolización, pero só aos dun dos grupos administróuselles lenvatinib por vía oral e pembrolizumab por vía intravenosa. Ao outro grupo administróuselle placebo. No seguimento de máis de 2 anos realizado aos pacientes, ademais da resposta antitumoral e a supervivencia libre de progresión, tamén se observou unha certa mellora na supervivencia global, aínda que os datos non son suficientemente maduros, segundo destacan os expertos.
“Para afirmar con seguridade que a combinación de lenvatinib e pembrolizumab supón un aumento da supervivencia dos pacientes, necesitamos realizar un seguimento máis prolongado para obter datos que confirmen a significación estatística”, asegura Llovet. “De todas as maneiras, os datos que temos ata o de agora son bastante alentadores”.
Combinación de inhibidores de quinasas e inmunoterapia
Lenvatinib é un fármaco pertence á familia de inhibidores de quinasas e bloquea a sinalización celular que induce a división e detén a propagación do cancro. É un fármaco xa aprobado para o tratamento de pacientes con carcinoma hepatocelular avanzado que non poden beneficiarse da embolización ou en quen este tratamento fallou. Pola súa banda, pembrolizumab é un anticorpo que axuda ao sistema inmunitario a atacar as células tumorales e cuxa utilización xa foi aprobada en Estados Unidos.
“Eliximos estes dous fármacos porque cremos que a combinación de inmunoterapia cun inhibidor de quinasas podería previr a inmunosupresión presente nestes tumores, aumentando así a actividade antitumoral. Tamén podería previr a formación de novos vasos sanguíneos no tumor, o que incrementaría o efecto da embolización”, explica Llovet.
A presentación dos resultados deste estudo foi o tema principal da sesión plenaria do congreso da Sociedade Europea de Medicina Oncolóxica (ESMO), celebrado no outono en Barcelona, que reuniu a máis de 30.000 profesionais. Este ensaio clínico levouse a cabo co financiamento de Eisai e Merk.
Referencia: Transarterial chemoembolisation combined with lenvatinib plus pembrolizumab versus dual placebo for unresectable, non-metastatic hepatocellular carcinoma (LEAP-012): a multicentre, randomised, double-blind, phase 3 study (Publicado en The Lancet)
