A enfermidade de párkinson é un trastorno neurodexenerativo que afecta a un tipo específico de neuronas, as dopaminérxicas, responsables de producir e transmitir dopamina, un neurotransmisor clave no control do movemento. Actualmente, cando se diagnostica a enfermidade, o paciente xa perdeu unha cantidade significativa destas neuronas, o que provoca a aparición de síntomas motores e non motores.
Segundo estimacións da Organización Mundial da Saúde, máis de 8,5 millóns de persoas no mundo vivían con esta enfermidade en 2019. En España, a Sociedade Española de Neuroloxía estimou que a padecían ao redor de 160.000 persoas. E as previsións non son nada prometedoras.
Más de 25 millóns de pacientes en 2050
Un estudo que acaba de publicarse proxectou como evolucionará a prevalencia do párkinson no mundo ata 2050. Segundo esta proxección, estímase que 25,2 millóns de persoas vivirán con esta doenza a nivel global, o que representa un aumento do 196 % en comparación con 2019.
Aínda que non existe unha clasificación global detallada, as previsións suxiren que España terá unha alta prevalencia da enfermidade en comparación con outros países. De feito, o estudo estima que ocupará o cuarto lugar no mundo en 2050 en canto ao número de pacientes, cuns 893. 000 casos. Isto representa un aumento considerable respecto a anos anteriores.
O estudo baséase en datos do Global Burden of Disease, unha fonte amplamente recoñecida en investigación epidemiolóxica. Isto non só apoia a metodoloxía utilizada, senón que tamén asegura que as proxeccións están fundamentadas nun marco sólido de referencia e son comparables con outras investigacións.
A razón destas estimacións explícase polas propias características da enfermidade. En primeiro lugar, trátase dunha patoloxía difícil de identificar, xa que non existe unha proba específica que permita facelo de maneira clara e os pacientes poden tardar varios anos en recibir un diagnóstico preciso.
Ademais, non existe un tratamento eficaz que deteña o avance da enfermidade. Actualmente, as terapias dispoñibles céntranse en aliviar os síntomas para mellorar a calidade de vida do paciente.
A maioría dos casos de párkinson son de orixe descoñecida (idiopáticos), o que dificulta a implantación de plans nacionais de prevención. Á parte do envellecemento, o principal factor de risco, identificáronse variables ambientais como a exposición prolongada a pesticidas, así como mutacións xenéticas nalgúns casos. Tamén existen factores modificables relacionados co estilo de vida, como o tabaquismo, a diabetes tipo 2 e a vida sedentaria.
Debemos estar preparados
Os científicos advirten, por tanto, que debemos prepararnos ante o aumento de novos casos de párkinson e fomentar o desenvolvemento de estratexias de prevención e control. É crucial poñer en funcionamento políticas centradas nos factores de risco modificables, o que podería axudar a reducir a carga da enfermidade.
A medida que aumenten os casos, será igualmente esencial asignar os recursos financeiros necesarios para o tratamento e a investigación, non só para desenvolver fármacos que deteñan ou retarden o avance da enfermidade, senón tamén para identificar biomarcadores que faciliten un diagnóstico precoz.
Na actualidade, a enfermidade de Parkinson afecta máis os homes. Segundo as proxeccións do estudo, agárdase que a prevalencia da enfermidade aumente máis rapidamente en homes que en mulleres (pasará de 1,46 en 2021 a 1,64 en 2050) a nivel global, manténdose, por tanto, a maior susceptibilidade dos homes para desenvolver a doenza.
En canto ás rexións e poboacións específicas, o estudo sinala que se prevé un incremento considerable na prevalencia en áreas cun índice socioeconómico medio e en rexións de Asia Oriental. Países como China, Estados Unidos, India e varias nacións europeas terán o maior número de casos proxectados para 2050.
Serias implicacións
Esta investigación ten diversas implicacións que afectan áreas como a saúde pública, a planificación de recursos e a investigación. Cunha proxección de 25,2 millóns de casos de párkinson para 2050, a demanda de atención médica e servizos especializados aumentará significativamente, o que inclúe a capacitación de profesionais e a mellora das infraestruturas sanitarias. Isto afecta igualmente a familiares e coidadores de enfermos.
As desigualdades en saúde e o acceso aos coidados son outro aspecto crucial derivado deste estudo. As previsións indican que haberá unha variabilidade significativa na presenza do párkinson segundo a localización xeográfica e o nivel socioeconómico. Isto suxire que o desenvolvemento económico e as condicións de atención médica inflúen na prevalencia da enfermidade, polo que é crucial abordar estas desigualdades.
Finalmente, a concienciación pública e a educación son esenciais. Ante o aumento do párkinson é necesario sensibilizar á poboación sobre a enfermidade, os seus síntomas e os recursos dispoñibles para pacientes e coidadores. Aumentar a educación pública pode facilitar a detección temperá, o tratamento, a comprensión da patoloxía e a mellora dos coidados.
Neste sentido, as políticas baseadas na evidencia han de ser fundamentais para orientar a toma de decisións. Os resultados de estudos como o que aquí se comenta deberían servir como base para que lexisladores e responsables de políticas implementen medidas específicas que aborden o problema ao que nos enfrontamos.
Conserven este artigo e, se teñen a sorte de chegar ao ano 2050, sempre poderán dicir que a ciencia xa nos avisou. E o que avisa non é traidor.
Cláusula de conciencia: José A. Morais García non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declarou carecer de vínculos relevantes máis aló do cargo académico citado.
