Un estudo do CSIC, da Universitat Politècnica de València (UPV) e da Universidade de Western en Australia sinala que o 70,9% das mulleres en España experimenta molestias menstruais todos ou case todos os meses. A pesar da alta prevalencia, o 20% afirma que nunca recibiu atención xinecolóxica.
O artigo analiza as barreiras para acceder ao diagnóstico e tratamento de doenzas relacionadas coa menstruación; combina métodos cuantitativos e cualitativos cunha mostra de 3.490 participantes, e levouse a cabo a través dun cuestionario en liña a mulleres maiores de 14 anos nacidas ou residentes en España. As súas conclusións foron publicadas na revista Frontiers in Public Health.
A investigadora Sara Sánchez-López explica que “moitas pacientes séntense desatendidas ou mesmo ignoradas polos profesionais sanitarios. Factores como o sobrepeso, os antecedentes de ansiedade ou simplemente o feito de ser muller afectan negativamente á credibilidade das pacientes en consulta”.
“Esta desigualdade coñecida como gender pain gap, que describe a tendencia do sistema sanitario a subestimar ou infratratar a dor nas mulleres, contribúe á desconfianza no sistema sanitario e fomenta que moitas mulleres recorran a solucións non médicas ou mesmo abandonen a procura de axuda”.
“A normalización da dor afástanos de diagnósticos e tratamentos adecuados. A endometriose, por exemplo, pode tardar entre 4 e 11 anos en ser diagnosticada. Falamos de dores incapacitantes e dunha perda significativa na calidade de vida, ademais do potencial empeoramento da saúde por falta de tratamento adecuado”, apunta Sánchez-López.
A investigación recolle ademais numerosos testemuños sobre a prescrición “estandarizada” da pílula anticonceptiva, así como a falta de alternativas cando este tratamento é rexeitado por algún motivo ou non funciona, e mesmo casos nos que se recomenda quedar embarazadas como forma de aliviar a dor menstrual.
“A perda de confianza nos especialistas está a levar a moitas mulleres a non buscar atención médica, mesmo cando os seus síntomas son incapacitantes. Ademais, cando acoden a consulta, moitas sinalan sentirse ignoradas e invalidadas, recibir diagnósticos erróneos ou ser tratadas unicamente con anticonceptivos, sen exploracións previas”, sinala Rocío Poveda Bautista, coautora do estudo.
Desigualdades no acceso a diagnóstico
Santiago Moll López, científico do Departamento de Matemática Aplicada da UPV e que tamén participou no estudo, apunta que “o tipo de sistema sanitario marca unha diferenza importante: as mulleres que recorren á sanidade privada acoden con maior regularidade a consulta xinecolóxica que aquelas que utilizan o sistema público”.
“Os longos tempos de espera e a dificultade para obter derivacións no sistema público levan a moitas mulleres para atrasar ou evitar a consulta”, indica. De feito, os datos tamén revelan que o 71,4% das mulleres posmenopáusicas con acceso á sanidade privada acode a revisións xinecolóxicas anuais, mentres que só o 39,1% faino no sistema público.
“Dado que o nivel de ingresos condiciona o acceso ao sistema sanitario, as limitacións do sistema público poderían estar a xerar desigualdades no acceso a diagnósticos e tratamentos adecuados”, comenta o investigador.
O equipo tamén conta coa participación de Dani Barrington, da Universidade of Western Australia, experta de referencia internacional en saúde menstrual e activismo neste ámbito.
“Esta investigación pretende ser unha chamada á acción e un punto de partida para o desenvolvemento de medidas lexislativas e sociais que aseguren unha atención médica adecuada e sen nesgos para quen sofre doenzas menstruais”, conclúe Sánchez-López.
Este estudo, pioneiro no contexto español, alerta sobre a necesidade urxente de transformar a forma en que se comprende e se aborda a saúde menstrual. Entre as medidas propostas polas autoras inclúense a formación con perspectiva de xénero para profesionais sanitarios, campañas de concienciación que desnormalicen a dor menstrual e reformas estruturais que melloren o acceso á atención xinecolóxica no sistema público.
Referencia: A mixed method study of menstrual health in Spain: pain, disorders, and the journey for health (Publicado en Frontiers of Public Health)
