Nas secuencias xenómicas das bacterias atópase a clave para coñecer se estas se poderán combater con certos antiobióticos. Dada a súa importancia para a saúde pública, os seus perfís agrupáronse na primeira biblioteca española de bacterias resistentes aos antibióticos.
A base de datos dixital, con preto de 500 bacterias, foi publicada polo Centro Nacional de Análise Xenómica (CNAG), Roche Diagnostics e o Complexo Hospitalario Universitario da Coruña-Instituto de Investigación Biomédica da Coruña (INIBIC), grazas a unha nova metodoloxía que permite obter xenomas bacterianos completos de maneira máis rápida e a gran escala.
Isto posibilita o seguimento rutineiro dos patróns de transmisión desta resistencia. Segundo Tyler Alioto, autor do estudo e líder do equipo do CNAG, “a caracterización completa das bacterias só se pode lograr con ensamblaxes completas do xenoma que proporcionen o cromosoma principal, ademais do conxunto de plásmidos e o seu número de copias”.
“Para demostrar que isto se pode facer a gran escala, secuenciamos 500 bacterias resistentes aos antibióticos cunha combinación de tecnoloxías xenómicas de última xeración e desenvolvemos un fluxo de traballo automatizado para procesar os datos”, engade.
O portal inCREDBle, que é o nome desta biblioteca de ADN dispoñible para consultas, exploración e descargas, recompila un total de 461 cepas bacterianas resistentes aos antibióticos, recollidas de 41 hospitais situados en 13 rexións diferentes de España.
A nova base de datos dixital complementa o perfil xenómico destas bacterias con datos clínicos, xeográficos e microbiolóxicos, e con outros estudos en liña relacionados coa resistencia antimicrobiana, converténdose no recurso máis completo para estudar as enterobacterias, unha das familias máis resistentes aos antibióticos.
Clave para futuros tratamentos
O principal obxectivo é proporcionar máis información sobre os mecanismos polos cales as especies da orde Enterobacterales adquiren ou desenvolven esta resistencia aos medicamentos, así como tamén dos mecanismos subxacentes de diseminación.
“Unha das estratexias que propón o Centro para o Control e Prevención de Enfermidades (CDC) en Estados Unidos para a vixilancia da resistencia antimicrobiana é a vixilancia de patóxenos resistentes ou multirresistentes. Xustamente a base de datos xenómica que creamos permite a identificación, localización e seguimento das bacterias gramnegativas que portan un dos mecanismos de resistencia a antibióticos máis perigosos, os encimas chamados carbapenemasas”, afirma Germán Bou, autor do estudo.
“O traballo pode servir para futuros estudos cun maior número de cepas e que inclúan unha maior diversidade de patóxenos resistentes. Isto permitiría unha información dinámica e a tempo real sobre a transmisión de microorganismos multirresistentes no noso país”, destaca Bou, responsable do INIBIC.
O estudo proporciona novos datos relacionados coa estrutura dos plásmidos, precisamente polo seu papel importante na transmisión da resistencia antimicrobiana. Un coñecemento profundo destes mecanismos podería axudar a producir tratamentos máis efectivos que eviten dita resistencia.
“As bases de datos como esta son realmente importantes para comprender a xenética e bioloxía coas que algunhas destas bacterias actúan contra os antibióticos. Son unha ferramenta moi valiosa para a investigación; axudan no desenvolvemento de novos métodos de diagnóstico e terapias de alto impacto para estes perigosos microorganismos”, continúa Miguel Álvarez-Tejado, de Roche Diagnostics.
Top das ameazas para a saúde pública
As bacterias resistentes aos antibióticos, causantes de infeccións respiratorias e urinarias, convertéronse nunha preocupación para a saúde pública en todo o mundo debido á súa capacidade para desenvolver resistencia aos antibióticos máis efectivos ata a data, os carbapenémicos.
Segundo a Organización Mundial da Saúde (OMS), como resultado da resistencia aos medicamentos os antibióticos vólvense ineficaces e as infeccións vólvense difíciles ou imposibles de tratar.
A aparición e propagación de patóxenos resistentes aos medicamentos ameaza a nosa capacidade para tratar infeccións comúns e levar a cabo procedementos que salvan vidas, como a quimioterapia contra o cancro, a cesárea, as substitucións de cadeira, os transplantes de órganos e outras cirurxías.
O presente estudo, que proporciona a primeira base de datos de bacterias resistentes aos antibióticos en España e unha nova metodoloxía xenómica para xerar o perfil de ADN destas bacterias, contribúe ao plan de acción promovido pola OMS para facer fronte a esa ameaza global, relacionado con fortalecer a base de coñecemento e as probas a través da vixilancia e a investigación destas bacterias.
Referencia: Development of a Novel Streamlined Workflow (AACRE) and Database (inCREDBle) for Genomic Analysis of Carbapenem-Resistant Enterobacterales (Publicado en Microbial Genomics)
