*Artigo de 
O cancro é unha das enfermidades máis prevalentes e desafiantes da actualidade. Nun mundo acelerado onde o estrés é un compañeiro constante, o vínculo cada vez máis evidente entre o estrés e o cancro resulta especialmente preocupante. En esencia, porque o estrés crónico, coñecido polos seus efectos negativos sobre o sistema inmunolóxico e hormonal, pode aumentar o risco de desenvolver un cancro e complicar a súa recuperación.
No medio do vórtice diario, atopar tempo para o exercicio pode parecer un desafío, pero manter unha vida activa é crucial non só para o benestar xeral, senón tamén para a prevención do cancro.
Unha área de estudo que gañou atención recentemente é a influencia da masa muscular na prevención de enfermidades. A masa muscular xoga un papel vital na regulación do metabolismo e o sistema inmunolóxico, polo que mantela pode mellorar significativamente os resultados no tratamento contra o cancro.
O impacto do estrés na nosa saúde
O estrés crónico é un inimigo silencioso que afecta negativamente á nosa saúde. A longo prazo, pode debilitar o sistema inmunolóxico, potenciar a resposta inflamatoria e desestabilizar o equilibrio hormonal, creando un ambiente propicio para o desenvolvemento e a progresión do cancro. Diversos estudos científicos indican que o estrés non só promove a proliferación de células canceríxenas, senón que tamén pode aumentar a resistencia á apoptosis, o proceso natural polo cal o corpo elimina células danadas ou anormais.
Ademais, o estrés pode inducir comportamentos pouco saudables, como o sedentarismo ou unha dieta inadecuada, que incrementa aínda máis o risco de cancro. En xeral, o impacto psicolóxico do estrés deteriora significativamente a calidade de vida.
A importancia da masa muscular e a masa ósea
Co paso dos anos, tanto a masa ósea como a masa muscular tenden a diminuír, levando a enfermidades como a osteoporose (perda de masa ósea) e a sarcopenia (perda de masa muscular). En pacientes con cancro, esta perda vese agravada pola caquexia, unha condición que provoca unha rápida perda de peso, atrofia muscular, fatiga e debilidade xeneralizada.
Varias investigacións demostran que os pacientes con maior proporción de músculo experimentan unha quimioterapia máis eficaz e menos tóxica, o que mellora os resultados do tratamento do cancro e aumenta a taxa de supervivencia. Ademais, a masa muscular actúa como un reservorio de aminoácidos esenciais para a reparación de tecidos e o mantemento dunha función inmunolóxica óptima.
Por estas razóns, acudir a un fisioterapeuta para realizar exercicio terapéutico programado xoga un papel fundamental nos procesos canceríxenos. A prescrición de exercicios de resistencia, como o adestramento con peso corporal (calistenia), exercicios con bandas elásticas e uso de mancuernas, xunto con actividades aeróbicas como camiñar ao aire libre, nadar, correr ou montar en bicicleta, son moi recomendables.
Estas actividades non só preveñen a perda ósea e muscular, senón que tamén melloran a función cardiovascular e melloran o benestar xeral. Ademais, manter unha masa muscular adecuada axuda a soster a estrutura do corpo, mellora o equilibrio e reduce o risco de caídas, o cal é fundamental para a prevención de fracturas en idades avanzadas.
Claves para a prevención do cancro:
Exercicio regular
A American Cancer Society recomenda que os sobreviventes de cancro eviten a inactividade e se involucren en actividades físicas regulares, incluíndo adestramento de resistencia polo menos dúas veces por semana. A prescrición de exercicio terapéutico e a actividade física regular non só reducen os niveis de estrés, senón que tamén melloran o estado de ánimo e a calidade do soño, factores que contribúen a unha mellor saúde xeral. Incorporar estas recomendacións pode, por tanto, ser unha ferramenta poderosa na loita contra o cancro e na promoción dunha vida máis saudable.
A marcha nórdica é un exemplo de actividade física que demostrou ser beneficiosa para mellorar a forza muscular e a saúde cardiovascular, sen exercer demasiada presión sobre as articulacións. Este exercicio proporciona un adestramento de corpo completo particularmente útil para os pacientes con cancro que buscan manter ou aumentar a súa masa muscular.
Nutrición adecuada
Dietas variadas ricas en fibra e noutros nutrientes específicos poden axudar a conservar e constituír músculo. É importante que os pacientes con cancro traballen con nutricionistas especializados para desenvolver plans de alimentación que satisfagan as súas necesidades concretas.
A combinación dunha dieta adecuada cun programa de exercicio ben estruturado pode maximizar os beneficios e mellorar significativamente os resultados do tratamento do cancro.
Estratexias contra o estrés
Ademais de manter a masa ósea e muscular, ao practicar exercicio físico o noso corpo libera endorfinas –“hormonas da felicidade”–, que actúan como analxésicos naturais e melloran o noso estado de ánimo. A liberación de endorfinas e a redución das hormonas de #o #estrés producen unha sensación de benestar e calma.
Máis aló dos beneficios químicos, o exercicio físico ofrece un respiro mental fronte ás preocupacións diarias. O ioga, a meditación e a terapia cognitivo-condutual poden axudar a reducir os niveis de estrés e mellorar o benestar mental. Desde unha perspectiva psicolóxica, o ioga, por exemplo, non só contribúe á redución do estrés, senón que tamén fomenta a autoaceptación e o equilibrio emocional, mentres mellora a flexibilidade e a forza muscular. Estas actividades son accesibles para persoas de todas as idades e condicións físicas, facilitando un enfoque holístico para o benestar físico e mental.
Non se trata de converterse nun atleta de elite, senón de atopar unha forma de vida activa na que gocemos e que poidamos manter ao longo do tempo. Cada pequeno esforzo conta, e os beneficios para a saúde, tanto mental como física, non teñen prezo. Incorporar hábitos saudables e exercicio físico regular non só mellora o noso benestar xeral, senón que tamén ten un impacto crucial na prevención de enfermidades graves, promovendo unha calidade de vida máis equilibrada e duradeira.
*Sobre os autores: Natalia Brandín de la Cruz é persoal docente e investigador do Grado de Fisioterapia na Universidade San Jorge (Zaragoza). José Manuel Burgos Bragado é persoal docente e investigador da Facultade de Ciencias da Saúde, da Universidade de San Jorge (Zaragoza).
*Cláusula de divulgación: As persoas que asinan o artigo non son asalariadas, nin consultoras, nin posúen accións, nin reciben financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declararon carecer de vínculos relevantes máis aló do cargo académico citado con anterioridade.
