Que gañamos aínda que o gran foguete Starship non nos leve a Marte?

*Un artigo de Logo The Conversation

Starship, o megafoguete de Elon Musk, levará humanos a Marte. Esta é a súa gran promesa. Tras a impresionante captura en voo da quinta proba do foguete, as expectativas son máximas. Non é para menos.

Publicidade

O que conseguiron na proba, cazar ao voo un foguete do tamaño dun edificio de 20 plantas, era imposible. Ata que o fixeron. Pero non é só a viaxe a Marte. O avance de Starship abre enormes posibilidades para os cidadáns de a pé.

O concepto de reusabilidade e os satélites

No quinto ensaio probáronse dúas cousas: que a primeira etapa é capaz de volver á base de lanzamento cunha reentrada suficientemente controlada para que a colla con dúas pinzas xigantes (dispositivo alcumado Mechazilla), e que a segunda etapa é capaz de terminar a reentrada.

A primeira foi un éxito case total e á segunda parece que lle queda bastante pouco para selo. Estes dous fitos son pasos decisivos na reutilización do foguete.

A importancia da reusabilidade

Imaxínense que, despois de voar desde París a Nova York a primeira vez, colleramos o Airbus 380 de 450 millóns que nos levou e o queimaramos. Iso é o que esencialmente se facía con todos os foguetes ata a data, ata a irrupción de SpaceX e o seu Falcon 9.

Na actualidade, do Falcon 9 reutilízase o 80% e máis ou menos o mesmo co resto de lanzadores do mundo. Pois ben, aínda nesas condicións, a economía mundial depende totalmente de facer máis eficiente a reusabilidade. A razón está nos satélites.

Cada persoa interactúa directamente con decenas de satélites ao día a través de ducias de aplicacións, recibe paquetes, localiza o restaurante ao que quere chegar ou é capaz de atopar á súa media laranxa, saber o tempo que vai, etc.

Todo iso ocorre cando, debido a que os foguetes son refugables, o custo de subir cada quilogramo a órbita é de varios miles de euros.

Se Starship consegue ser reutilizable totalmente e este custo baixa a uns centos de euros, imaxínanse o mundo de posibilidades que se abre?

Segundo a marcha dos acontecementos e tras ver o que sucedeu no ensaio, isto é unha posibilidade moi real. Bastantes compañías xa están a traballar coa vista nas infinitas posibilidades.

Pero a pesar da fazaña incrible conseguida no quinto ensaio, tecnoloxicamente aínda queda un abismo para conseguir chegar a Marte. Mesmo chegar á Lúa impulsados por Starship, como pretende a NASA, é un reto non garantido.

A recarga de combustible

O escollo tecnolóxico máis importante para que Starship realmente sexa un éxito é a recarga de combustibles en órbita. Para poder ir, non xa a Marte, senón á Lúa, a etapa superior da Starship (que confusamente tamén se chama Starship) debe permanecer en órbita mentres outras similares soben a recargar os seus tanques de combustibles, entre oito e quince veces segundo a quen pregunte.

Existe a posibilidade de que nunca chegue a Marte. Pero constituiría isto un fracaso realmente? Para o ego de Musk seguro que sería un desastre, e para o resto? O seu desenvolvemento, e o seu éxito, terá un enorme impacto social, máis aló de visitar ou non o planeta vermello.

Ilustración artística de dúas Starships realizando unha transferencia de combustible en órbita. Foto: SpaceX, CC BY

Primeira parada: de Madrid a Tokio en menos de dúas horas

En primeiro lugar, se o seu soño, do mesmo xeito que o meu, é viaxar ao espazo: parabéns! Unha das primeiras aplicacións previstas da Starship é a viaxe punto a punto mediante traxectoria balística (saíndo da atmosfera e volvendo entrar). O exército de Estados Unidos xa o está estudando como medio de levar tropas ou carga en tempo récord por todo o mundo.

De feito, o voo suborbital é moito máis económico que o orbital así que é posible que a medio prazo esta opción sexa economicamente viable para unha porcentaxe da poboación non tan reducida. Viaxar de Madrid a Tokio en menos de dúas horas non é fantasía e as viaxes espaciais para todos os públicos, tampouco.

O feito de poder subir varias toneladas a órbita a baixo custo abre a porta para construír estruturas moito maiores no espazo. Os proxectos de estacións espaciais privadas, como Axiom ou Vast, xa están en marcha.

Nesta ocasión si sería algo que estaría destinado a clientes con maior poder adquisitivo, aínda que probablemente quedará a un prezo bastante máis razoable que os 55 millóns de dólares por asento que pagou Jared Isaacman para a misión Inspiration 4.

Impresión artística da futura estación espacial de Axiom. Foto: Axiom Space Inc.

Fábricas no espazo

Crear estas estacións espaciais abre a porta a posibilidades científicas e industriais moito máis interesantes que o turismo. Na actualidade, o único laboratorio que temos no espazo é a Estación Espacial Internacional (EEI), que sempre traballa a plena capacidade.

Con novos e máis numerosos laboratorios pódense investigar e industrializar novos medicamentos no espazo, como por exemplo propón a empresa Bio-Orbit. Ao cristalizar as proteínas dos seus medicamentos para o cancro en microgravidade, estes resultan máis fáciles de administrar. Isto faría que os pacientes non teñan que acudir ao hospital cada vez e poidan facelo na casa, facilitando os tratamentos.

Outro exemplo constitúeo LambdaVision, que está a utilizar a microgravidade para producir dispositivos médicos, como retinas artificiais para o tratamento da dexeneración macular. A ausencia de gravidade permite a fabricación de produtos biolóxicos cunha maior precisión e calidade que na Terra.

Novos materiais

Fabricar en microgravidade permite crear materiais con microestruturas imposibles de obter na Terra. Space Forge traballa na fabricación de aliaxes de metais e semicondutores en microgravidade buscando materiais con propiedades melloradas, como maior resistencia ou condutividade, que poden utilizarse en aplicacións de alta tecnoloxía, incluíndo electrónica avanzada e dispositivos médicos.

Á marxe da microestrutura, a fabricación aditiva (impresión en 3D) permite novas posibilidades ao non limitarse a amontoar capas nun mesmo plano. Made In Space foi pioneira na fabricación aditiva no espazo, particularmente utilizando impresoras 3D a bordo da Estación Espacial Internacional. Creou a fibra óptica ZBLAN, que en microgravidade pode fabricarse con menos imperfeccións que na Terra. Así se conseguen fibras ópticas de maior calidade e eficiencia para telecomunicacións.

O astronauta xaponés Norishige Kanai na EEI operando a carga de pago OFPIM para a produción de fibra óptica en microgravidade. Foto: NASA, CC BY

Minería espacial

Aínda que pareza de ciencia ficción, a minería espacial está máis preto do que parece, aínda que tarde algo máis que as outras aplicacións.

No sistema solar hai varios millóns de asteroides. Algúns deles por si sós conteñen cantidades dalgún metal precioso maiores que todas as minas na historia da humanidade, valorados en trillóns de euros. Xa hai unha lista numerosa de países e empresas identificando os obxectivos máis alcanzables e preparando a tecnoloxía para cando o custo de ir minar sexa menor que os custos asociados.

Por iso o custo de lanzamento é tan importante. Algunhas destas compañías son AstroForge e TransAstra en Estados Unidos, Asteroid Minig Corporation en Reino Unido e Origin Space en China. Sen contar que hai países con políticas activas para fomentar a industria neste sector, como Xapón ou Luxemburgo.

Luxemburgo mesmo creou o Centro Europeo de Innovación en Recursos Espaciais (ESRIC, polas súas siglas en inglés) para fomentar e investigar nas actividades de recursos espaciais. Podería ser non só un negocio lucrativo, senón unha fonte de recursos que non requira espremer máis o noso planeta. Á espera de que os custos baixen, moitos xogadores están a se colocar no taboleiro.

Satélite Psyche da NASA na sala limpa do Jet Propulsion Laboratory en 2021. Foto: NASA/JPL-Caltech, CC BY

Unha nova revolución industrial

Estes son só algúns exemplos dos usos que pode abrir un foguete totalmente reutilizable como Starship. Os humanos somos especialistas en explorar e atopar novos usos que nunca se nos ocorreron.

Todo isto empezará cando teñamos acceso barato ao espazo. Ao principio empezará amodo. Algunhas destas ideas quedarán en fume, outras prosperarán e algunhas, que nin imaxinamos, serán unha revolución. Pero segundo vaian aumentando as infraestruturas espaciais entraremos nunha nova revolución industrial, e o mundo que hoxe nos parece de ciencia ficción será unha realidade antes de que nos deamos conta.


*Alejandro Manuel Gómez San Juan é profesor axudante doutor na área de Enxeñaría Aeroespacial da Universidade de Vigo.

Cláusula de divulgación: Alejandro Manuel Gómez San Juan recibe fondos de varias entidades gobernamentais, como o Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades ou a Axencia Europea do Espazo a través de contratos de investigación gañados en convocatorias públicas competitivas. Tamén coñece persoalmente á CEO de BioOrbit. Declara que segundo o seu coñecemento, ningunha destas entidades se beneficia da publicación deste artigo.

Alejandro Manuel Gómez San Juan
Alejandro Manuel Gómez San Juan
Profesor axudante doutor na área de Enxeñaría Aeroespacial da Universidade de Vigo.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Como lograr vivendas autosuficientes como a Estación Espacial Internacional

As casas do futuro tenderán a comportarse como un ser eficiente e autosuficiente, que trate de vivir en simbiose coa contorna natural

Como ver a Estación Espacial Internacional dende a túa casa? Aquí podes comprobalo

Unha ferramenta da NASA permitirá saber a súa posición en tempo real, así como recibir avisos do seu próximo avistamento na túa localidade

Así loce a cidade da Coruña dende o espazo

O astronauta Matthias Maurer da Axencia Espacial Europea captura unha vista nocturna dende a Estación Espacial Internacional

O efecto do mísil ruso no espazo, nova mostra do risco do lixo espacial

A proba, que destruíu un satélite espía, obrigou a refuxiarse aos tripulantes da Estación Espacial e espallou máis de 1.500 fragmentos pola órbita terrestre