Un traballo liderado por investigadores do Clínic Barcelona-IDIBAPS analizou todas as metaanálises realizadas a escala global sobre os efectos do cambio climático e a contaminación atmosférica sobre a saúde mental e atopou asociacións importantes entre o aumento de temperatura e o incremento de mortalidade por suicidio ou trastornos mentais. Tamén se relacionou a exposición a varios contaminantes cunha maior incidencia de demencia ou deterioración cognitiva.
Os efectos directos do cambio climático e a contaminación na saúde física das persoas, como os problemas cardiorrespiratorios ou os seus efectos canceríxenos, son amplamente coñecidos. Tamén existe unha gran preocupación polo impacto que xera na saúde mental, pero ata o de agora non se realizou unha análise completa da evidencia existente.
Para o estudo publicado na revista World Psychiatry revisáronse todas as metaanálises publicadas ata o momento nas que se relacionaba cambio climático ou contaminación atmosférica con saúde mental para agrupar todos os resultados obtidos nunha gran metaanálise (o que se coñece como umbrella review) de onde poder extraer conclusións sólidas.
A metaanálise liderárona o grupo Imaxe dos trastornos relacionados co estado de ánimo e a ansiedade (IMARD), dirixido por Joaquim Raduà, e o de Trastornos bipolares e depresivos, encabezado por Eduard Vieta, xefe de Servizo de Psiquiatría e Psicoloxía do Clínic Barcelona, ambos tamén membros da Universidade de Barcelona e da área de Saúde Mental do CIBER (CIBERSAM).
Múltiples impactos
Uno dos resultados máis importantes é a asociación que se atopou entre o aumento da temperatura e os incrementos de suicidios. Concretamente, estimouse que o quecemento global pode facer aumentar un 5% de casos de suicidios e prevese que este aumento chegue ao 7% para 2050. Tamén se viu un incremento de comportamentos suicidas e ingresos en hospitais debido a esta problemática.
“Estes datos sobre o impacto do cambio climático na saúde mental engádense aos que xa coñeciamos sobre o impacto na saúde física, obrigándonos en maiúsculas a impulsar urxentemente iniciativas globais para loitar contra o cambio climático“, comenta Joaquim Raduà, primeiro autor deste artigo.
Joaquim Raduà e o seu equipo tamén atoparon que a exposición a longo prazo a disolventes está relacionada cunha maior incidencia de casos de demencia ou deterioración cognitiva. Concretamente, a exposición a niveis elevados de produtos como o tolueno (utilizado en pinturas, esmaltes, vernices e adhesivos, entre outros) aumenta a probabilidade de desenvolver un destes trastornos.
Riscos graves para a saúde
“O uso destes disolventes expón riscos graves para a saúde, especialmente en países de renda baixa ou media, onde as alternativas a estes materiais tan económicos son difíciles de atopar para a construción ou fabricación”, comenta Michele De Prisco, investigador do IDIBAPS e coprimeiro autor do estudo. “Debido a que son produtos que se utilizan a escala mundial, espérase que as emisións destes contaminantes se dupliquen para 2030, o que é alarmante tendo en cuenta que agora sabemos que non só teñen un risco ambiental, senón que tamén afectan seriamente a saúde mental”, engade.
Neste estudo tamén se indica que expoñerse durante o segundo trimestre do embarazo a partículas contaminantes (que poden conter unha variedade de substancias como benzopirenos, furanos ou metais pesados) que proveñen de combustibles fósiles e actividades industriais, pode incrementar a incidencia de depresión postparto.
Por último, tamén se atopou que a exposición a altos niveis de dióxido de xofre (que provén da combustión de petróleo e outros combustibles sólidos na industria) pode incrementar o risco de recaída en pacientes con esquizofrenia.
“Grazas a este estudo, agora temos evidencia robusta do impacto negativo de que o cambio climático e a contaminación están a exercer sobre a saúde mental en todo o mundo. Estes resultados poden utilizarse para informar as autoridades e aumentar a sensibilización pública sobre o impacto da contaminación atmosférica e os riscos do cambio climático na saúde mental e así buscar e aplicar medidas para previlo”, afirma Raduà.
Referencia: Impact of air pollution and climate change on mental health outcomes: an umbrella review of global evidence (Publicado en World Psychiatry)
