O trastorno da dermatite atópica (DA) afecta a calidade de vida dos adolescentes e das súas familias. Esta doenza inflamatoria crónica da pel presenta numerosos desafíos para a rapazada e a súa contorna, non só no eido sanitario, senón tamén no benestar, prexudicando aspectos como o comportamento, o sono, a saúde mental e a vida social e escolar. Un grupo galego vén de publicar unha análise dun total de 24 estudos na que resume a evidencia do seu impacto e a necesidade dun apoio integral.
Neste traballo participa persoal das tres universidades públicas galegas e do Sergas. Os investigadores analizaron 19 estudos cuantitativos e cinco cualitativos de diferentes países e continentes. Tivéronse en conta dous temas principais —o impacto da dermatite atópica en adolescentes e nas familias— e seis subtemas, entre eles, os trastornos no sono, benestar mental, o funcionamento familiar e a falta de apoio dos profesionais sanitarios.
Afeccións no descanso e na saúde mental
Segundo a análise galega, a maioría dos adolescentes reflicten que a súa calidade de vida empeorou debido aos síntomas persistentes do trastorno da dermatite atópica. O proído e o rascado afectaron de xeito significativo ao seu día a día creándolles frustración e angustia debido ao proceso crónico e recorrente de vivir coa doenza.
Ademais, a meirande parte dos estudos mostraron que a rapazada presentaba padróns de sono alterados debido á sintomatoloxía. “A deterioración da calidade está directamente relacionada coa severidade da doenza e a presenza de proído”, aseguran os investigadores. Este aspecto persiste a medida que avanza a idade e é un “factor clave na causa de estrés psicolóxico, a diminución da concentración e o empeoramento da calidade de vida”, engaden.
Absentismo e acoso escolar
Por outra banda, a análise dos 24 estudos reflicte que os adolescentes con dermatite atópica “parecen ter unha maior prevalencia de problemas de saúde mental que os que non a sofren”. A ansiedade e depresión son as máis comúns, pero tamén resaltan outros aspectos emocionais como o nerviosismo, a irritabilidade, a desesperación e a autoestima debido á súa condición na pel, “especialmente cando non poden controlar os síntomas”. Isto leva a que entre os doentes se reporte “unha maior ideación e intentos de suicidio, que aumentan coa presenza da comechón e a gravidade da enfermidade”.
Ademais, a doenza tamén ten as súas consecuencias na vida escolar e social dos adolescentes que a sofren. O traballo galego sinala que a dermatite atópica levou a que un 64,2% da rapazada perdese un ou máis días escolares, o que, nalgúns casos, converteuse en absentismo crónico. Por outro lado, os mozos identificaron a reacción ao seu físico debido ao trastorno como unha das principais fontes de acoso nos centros. Do mesmo xeito, aseguran que non se sentían comprendidos e en ocasións mesmo rexeitados polos profesores debido á súa condición.
Consecuencias da dermatite atópica nas familias
Alén das afeccións que poida ter a dermatite atópica nos propios rapaces, as familias tamén sofren as consecuencias desta doenza. Segundo a análise galega, os maiores desafíos no día a día dos pais son o estrés psicolóxico, as relacións interpersoais, os padróns do sono, o tempo libre e as tarefas domésticas. Ademais dos síntomas da enfermidade e os recursos gastados nas consultas médicas, o custo dos tratamentos da dermatite atópica impactou na economía familiar.
Varios estudos analizados polo grupo galego destacaron que os pais tamén faltan ao traballo debido ás condicións dos seus fillos. Segundo a gravidade da doenza, maior é o absentismo laboral, sendo entre un e tres días de ausencia nas últimas catro semanas en casos leves e aproximadamente seis días nos graves.
O traballo galego tamén sinala que a dinámica familiar viuse afectada polos conflitos e as emocións negativas dos adolescentes debido á dermatite atópica. Algúns estudios reflicten que os mozos séntense incomprendidos polos seus proxenitores, pero isto non altera que sexan un dos principais piares de apoio.
Soporte sanitario
Por outro lado, a análise reflicte que a rapazada con dermatite atópica percibe unha falta de recursos que lles axude a afrontar a súa doenza, sobre todo a nivel emocional. Segundo sinalan, a información achegada polos profesionais sanitarios “non é de todo realista en comparación coa súa experiencia, especialmente sobre a duración do trastorno e os gromos”. Neste sentido, os investigadores galegos resaltan que é “preciso unha coordinación máis ampla entre a atención primaria, especializada e comunitaria” para conducir a unha mellora da satisfacción dos doentes.
“Os profesionais poderían establecer tratamentos máis personalizados, baseados en evidencias, para adaptarse ás necesidades individuais de cada caso e abarcar así os afectados por esta doenza de xeito directo e indirecto”, comentan o grupo galego no traballo publicado.
Ademais, tamén se resalta no traballo galego que “son moitas as áreas de investigación que precisan ser ampliadas neste eido”, entre outras, sinalan que cabería afondar en como a dermatite atópica afecta a familia, xa que “son os principais coidadores e apoio dos adolescentes no fogar”, conclúen.
Refencia: Impact of Atopic Dermatitis on Adolescents and Families: A Mixed-Method Systematic Review (Publicado en Journal of Advanced Nursing)
