Un estudo en ratos revela que os microplásticos poden causar trombos no cerebro

O achado suxire que os residuos poden inducir disfunción neurolóxica a través da activación das células inmunitarias do órgano

Científicos da Academia Chinesa de Investigación en Ciencias Ambientais descubriron en ratos que os microplásticos presentes no torrente sanguíneo poden facer que as células do sistema inmunitario provoquen trombos no cerebro ao acumularse no seu interior.

A concentración de microplásticos activa ás células inmunitarias no cerebro, incluída a microglía, as súas defensas autonómicas, que ‘engolen’ os microplásticos, como fan con calquera outra substancia estraña para destruíla.

Publicidade

Con todo, aos microplásticos non poden degradalos, e acumúlanse no seu interior, polo que as células de defensa quedan atascadas nos capilares do cerebro, formando un tapón ou trombo que impide localmente a chegada de osíxeno e sangue a esa zona, de forma parecida ao que provoca un trombo.

“Xa se sabía que os microplásticos atravesan a barreira hematoencefálica, unha defensa crucial do cerebro contra substancias tóxicas”, aclara Jiaqi Hou á Axencia SINC, que xunto con outros colegas explican o seu achado no último número de Science Advances.

Estudos recentes demostraran que os microplásticos poden infiltrarse no tecido nervioso e inducir trombose cerebral por obstrucións celulares que provocan anomalías neurocondutuais. Esta infiltración desencadea a activación de células inmunitarias en resposta a invasores estraños.

“Con todo, a nosa investigación suxire unha posibilidade alternativa ao anterior: os microplásticos tamén poden inducir a oclusión local de pequenos vasos do cerebro, creando potencialmente unha contorna hipóxica [redución do osíxeno sanguíneo] e isquémica [redución do fluxo de sangue]”, aclara Hou.

O estudo mostra como as obstrucións por microplásticos en células inmunitarias inducen trombos e afectan a perfusión sanguínea cerebral en ratos. Foto: Huang et al., Sci. Adv.

Imaxes do cerebro do rato in vivo

Para chegar a este descubrimento, os investigadores chineses aplicaron técnicas de microscopía bifotónica en miniatura (mTPM) e obtiveron imaxes dos microplásticos no cerebro de rato in vivo mentres o animal estaba esperto.nGrazas á capacidade de obtención de imaxes de alta profundidade, puideron ver os microplásticos nos vasos sanguíneos da cortiza cerebral do rato.

Mediante o rastrexo do movemento a alta velocidade dos microplásticos nos vasos sanguíneos, o equipo descubriu este novo mecanismo que pode inducir disfunción cerebral e deterioración neurolóxica.

Os investigadores tamén observaron que os bloqueos cerebrais inducidos por microplásticos poden persistir máis de 7 días e diminuír lentamente ata os 28 días, aínda que sen desaparecer por completo. Neste tempo, os ratos afectados mostraron deterioración en probas de memoria e menor función motora.

O sistema inmune en contra

Ata o de agora, aceptábase que os microplásticos causaban neurotoxicidade directa ou dano a outros órganos que, á súa vez, poderían xerar disfunción no sistema nervioso central.

Con todo, “este traballo achega evidencia, en modelos animais, doutro posible mecanismo: o dano a través dunha afectación inmunolóxica que terminaría redundando nun mecanismo trombótico que afectaría á circulación cerebral”, aclara a SINC o neurólogo Federico Castillo Álvarez, portavoz da Sociedade Española de Neuroloxía, que non participa no estudo.

Para este experto, este achado é importante porque “a causa vascular está na base de moitas enfermidades neurolóxicas e empeora outras que teñen unha base neurodexenerativa”.

Aínda que o Castillo resalta que o traballo se ten que confirmar noutros modelos animais, “para logo poder expor unha hipótese extrapolable ao ser humano, dadas as diferenzas que existen entre ratos e humanos, tanto a nivel neurolóxico, como inmunolóxico e vascular”.

Os microplásticos envellécennos

A exposición humana aos microplásticos prodúcese a diario, alerta Hou. “Hábitos de vida, como a frecuencia de uso de friameiras e outros recipientes refugables para a conservación de alimentos, poden influír significativamente nesta exposición. En consecuencia, é probable que os microplásticos se acumulen nos tecidos humanos co paso do tempo”, igual que ocorre nos ratos utilizados como modelo.

E esa concentración, ademais das consecuencias inmediatas xa mencionadas, pode acelerar o envellecemento, como demostrou outro recente traballo do grupo, publicado o verán pasado.

“A capacidade da poboación anciá para combater invasores estraños diminúe a medida que se reduce a función dos seus órganos. O noso equipo descubriu que a exposición a microplásticos en ratos que envellecen conduce a sinais de dano significativamente maiores, incluída a activación de vías de sinalización do cancro”, advirte Hou.

Tamén no ámbito hospitalario

O certo é que alá onde miremos descubriremos obxectos de plástico que, cando se refuguen, converteranse en fragmentos milimétricos que acabarán contaminando todos os recunchos do planeta e tamén do noso organismo.

Nin os hospitais escapan a este uso. Os investigadores de Pequín, liderados por Beidou Xi, do Laboratorio Estatal de Criterios Ambientais e Avaliación de Riscos de Pequín, advirten con preocupación que os aparellos médicos inxéctannos microplásticos directamente no torrente circulatorio e subliñan a urxencia de mellorar dispositivos de inxección para evitalo.

Nos últimos dous anos, varios estudos documentaron a entrada de microplásticos no corpo humano a través de dispositivos médicos, advirte Jiaqi Hou. “Os perigos asociados aos microplásticos preocupan cada vez máis aos médicos. Pero para abordar este problema é necesario realizar importantes esforzos de concienciación en toda a comunidade médica e entre as autoridades gobernamentais”.

Un esforzo que supoñería, sinala, que tanto os materiais utilizados no ámbito médico como a calidade dos produtos sanitarios se sometese a un estrito control para evitar a contaminación polas diminutas partículas de plástico.

Residuos omnipresentes

Os fragmentos milimétricos de plásticos recibiron en 2004 a denominación de microplásticos. Presentes en diversos produtos, desde cosméticos a pinturas e tecidos, distribúense como contaminantes por todos os ecosistemas do planeta, incluídos os océanos e os polos. Demostrouse que son nocivos a múltiples niveis biolóxicos e están presentes en alimentos, bebidas e tamén no corpo humano, con efectos negativos emerxentes.

Estes diminutos plásticos, que miden menos de medio milímetro, poden entrar no corpo humano a través de diversas vías, incluíndo o sistema respiratorio, o consumo de auga e alimentos contaminados.

Poden atravesar a barreira hematoencefálica e chegar ao cerebro, onde alteran a función cerebral e poden producir neurodexeneración. Ademais, a acumulación pode causar problemas respiratorios, trastornos do sistema inmunolóxico, inflamacións crónicas e desequilibrios hormonais. En particular, a presenza destes compostos no torrente sanguíneo pode provocar enfermidades cardiovasculares agudas.

Segundo un artigo publicado en Science en 2024, a contaminación ambiental por estas partículas podería duplicarse para o ano 2040, causando danos a grande escala.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio usa Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Como a química do noso cerebro fai que as drogas tomen o control

O consumo de alcol e outras substancias intensifican a liberación de dopamina, o que fai que o órgano motive á persoa a volver conseguilas

Descuberto o proceso polo que o teu cerebro limpa os seus refugallos mentres dormes

Un equipo danés descobre a molécula que impulsa a eliminación de células danadas, lixo dos produtos metabólicos e bacterias

Tomas té? Unha soa bolsa libera millóns de microplásticos na auga infusionada

Un equipo da Universidade Autónoma de Barcelona emprega técnicas láser para determinar a cantidade de partículas que soltan os envases das infusións

Un filtro con ósos de lura: a posible solución sostible para os microplásticos

Os investigadores aseguran que pode eliminar ata o 99,9 % dos pequenos fragmentos contaminantes da auga e utilizarse varias veces