Únete á nosa canle de Whatsapp
O pan sempre foi un aliado na alimentación da poboación galega dende tempos remotos. A súa importancia era tal que, segundo a web oficial de Gastronomía de Galicia, existían fornos públicos xestionados por autoridades locais, que podían ser empregalos polos veciños para elaborar o seu propio pan cada día.
O pan é un produto universal presente en tódalas culturas. Os primeros indicios do proceso da súa creación apuntan que xa se realizaba en Mesopotamia no século III a.C. ou en Exipto, hai miles de anos.
Na Antiga Grecia a profesión de panadeiro estaba moi ben valorada e, aínda que coa Idade Media comezou a modernizarse a súa fabricación ata os nosos días, segue tratándose dun oficio artesanal en boa medida.
En Galicia existen diferentes tipos de pan, pero todos comparten dous denominadores comúns: forno de leña e sabor tradicional. Tal é o prestixio do pan galego na gastronomía española que, dende o 20 de decembro de 2019, está recoñecido como Indicación Xeográfica Protexida (IGP). A tradición panadeira do territorio é mostra da excelente calidade da elaboración do produto e, un bo exemplo, é o pan de Neda.
Orixe do pan de Neda
Neda é un municipio pertencente á provincia de A Coruña, próximo a Ferrol, que se sitúa nun val que forma o río Belelle e que dispón de importantes puntos de interese, como o Mirador de Anco ou a Igrexa de Santa María. Non obstante, se por algo destaca esta vila é, especialmente, pola tradición do seu pan.
A súa vinculación remóntase á Idade Media. Dende a panadaría La Nueva, contan que nesta época, “grazas á forza do río Belelle”, apareceron os primeiros muíños de trigo (dos cales, actualmente, se conservan 15). Esta posición, xunto coa boa calidade do afluente, propiciou “o nacemento da tradición panadeira da zona”, apuntan.
O establecemento La Nueva acentúa que o apoxeo deste produto típico chegou “coa invasión inglesa na Coruña a finais do século XVI“. Por aquel entonces, Felipe II decidiu trasladar a súa frota ao porto de Ferrol para protexerse de futuros ataques. Así, o rei optou por Neda para asentar as Casas Reais, é dicir, as fábricas de biscoito e fornos de provisión. A decisión baseouse na boa comunicación entre a comarca e o porto ferrolano, xunto co seu costume panadeira.
Deste xeito, a comarca coruñesa desenvolveu toda unha industria arredor da elaboración deste alimento e foi considerada, dende o século XVII ata comezos do XIX, como a capital do trigo en Galicia. Toda unha vila de ouro por aqueles tempos.
Calidade da auga do río Belelle
Os panadeiros da zona coinciden en que o segredo da masa do pan de Neda está na calidade da auga do río Belelle, coa que se elabora un pan rexistrado como Marca de Calidade.
A este respecto, en 1917, publicouse no xornal El Correo Gallego un folleto de 16 páxinas titulado Estudo analítico, químico e bactereolóxico da auga da Fervenza, levado a cabo por Santiago de la Iglesia, director do laboratorio municipal, por orden do alcalde de Ferrol.
En devandito estudo, abordáronse as características químicas da auga do río Belelle, na que o autor chegou á conclusión de que son “moi boas” e, no referido á presenza de bacterias, aclarou que é “extremadamente pura”. A súa vez, detectouse a presenza de xéneros pertenecentes á familia dos fungos, entre eles os pencilium. En suma, tratouse dun descubrimento que contribuiu a realzar os atributos do río Belelle.
Neste sentido, expertos afirman que as fariñas fabricadas con estas augas adquiren calidades apreciables en brancura e substancia, de aí o aspecto tan impoluto que caracteriza ao pan da vila. Ademais, a este produto coruñés súmaselle a miga apretada e a corteza protetora.
Festa do Pan de Neda
Dende o Concello apuntan que, dende o 10 de setembro de 1989 celébrase, o primeiro domingo deste mes, a Festa do Pan de Neda.
A celebración gastronómica ten como fin promocionar os produtos das panaderías da comarca e enaltecer o traballo de panadeiros e forneiros. Dende pan, empanadas, doces, biscoitos… todos tipo de produtos típicos da vila gañan protagonismo nesta celebración e gozan da oportunidade de darse a coñecer a amosar as características únicas da gastronomía de Galicia.
O evento é recoñecido como festa de Interese Turístico, e caracterízase por ofrecer múltiples actividades arredor da elaboración artesanal do pan, que van máis alá da súa degustación e produción.
