Os obxectos próximos á Terra (NEO, polas súas siglas en inglés), que seguen de preto o noso planeta con estrañas traxectorias de ferradura, de cando en vez poden achegarse o suficiente durante horas, días ou meses e converterse en minilúa, aínda que non cheguen a completar unha revolución completa ao redor do noso planeta.
Un exemplo destes obxectos que son capturados temporalmente pola Terra durante o seu sobrevoo é 2022 NX1. Foi unha minilúa de curta duración en 1981 e en 2022, volverá ser en 2051 e mesmo podería chocar a partir de 2075, aínda que sen graves consecuencias debido ao seu pequeno tamaño.
Agora, dous astrónomos da Universidade Complutense de Madrid (UCM), os irmáns Carlos e Raúl de la Fuente Marcos, comprobaron que un asteroide recentemente descuberto e denominado 2024 PT5 converterase tamén nunha minilúa este mesmo ano: desde o 29 de setembro ata o 25 de novembro. Os detalles acábanos de publicar na revista Research Notes of the AAS.
O pequeno obxecto, cun tamaño estimado duns 10 metros, foi descuberto o pasado 7 de agosto desde Sudáfrica co Sistema de Última Alerta de Impacto Terrestre de Asteroides (ATLAS, polas súas siglas en inglés), un conxunto de instrumentos robóticos de prospección astronómica para detectar os NEO de menor tamaño pouco tempo antes do seu posible impacto contra a Terra.
Unha semana despois do achado, 2024 PT5 xa estaba rexistrado nunha circular do Minor Planet Center, o organismo da Unión Astronómica Nacional responsable da designación dos corpos menores do sistema solar. Enseguida os dous astrónomos españois recibiron a alerta, realizaron os cálculos e comprobaron que a finais deste mes será unha minilúa.
“Os episodios de minilúa prodúcense cando un obxecto, ao aproximarse ao noso planeta a unha velocidade moi baixa en termos astronómicos (da orde de 3500 km/h), adquire un valor da enerxía xeocéntrica negativo ou unha excentricidade xeocéntrica inferior a 1”, sinala Carlos a SINC.
“Isto quere dicir que a súa enerxía gravitatoria respecto á Terra toma un valor matemático negativo ao achegarse e convértese así temporalmente no seu satélite, aínda que non dunha volta completa como a Lúa, senón só un arco da órbita. Ademais, adoita atoparse a menos de 4,5 millóns de km da Terra”, aclara.
Dous tipos de minilúas
O astrónomo explica que se consideran dous tipos de minilúas. Por unha banda, as que permanecen ligadas ao noso planeta durante un ou máis anos, o que lles permite describir unha ou máis órbitas ao seu arredor. Desta clase só se coñecen dous exemplos: 2006 RH120 e 2020 CD3.
Por outra, están as minilúas que só pasan semanas ou meses connosco, de forma que non chegan a completar unha revolución ao redor da Terra. Estas son máis habituais e presentáronse estudos sobre 1991 VG (aínda que chegou máis aló do límite de 4,5 millóns de km da Terra durante os case dous meses nos que a súa excentricidade xeocéntrica foi menor que 1), 2022 NX1 e agora 2024 PT5, por exemplo, pero hai máis sen publicar.
Bo momento para mandar misións
Ademais do seu interese científico, as minilúas poderían ofrecer tamén beneficios económicos, xa que algunhas poden conter recursos minerais valiosos que poderían explotar as futuras compañías de minería espacial. Neste contexto, un bo momento para achegarse sería o período no que están preto da Terra.
“Mesmo durante os episodios de minilúa máis breves aínda é posible viaxar ao asteroide cun gasto de combustible moderado, en comparación cun obxecto cuxa excentricidade ceocéntrica é maior ca un”, apunta Carlos.
“Por tanto, sobre o papel sería posible deseñar unha misión espacial de baixo custo para alcanzar unha destas minilúas durante un episodio de captura de curta duración, digamos uns poucos meses, para recoller mostras e traelas á Terra”, engade.
Cal é a orixe de 2024 PT5?
Respecto á orixe de 2024 PT5, o artigo sinala que é pouco probable que sexa artificial, xa que a súa evolución dinámica a curto prazo parécese moito á de 2022 NX1, un corpo celeste do que se confirmou que é natural. “Non se trata dun obxecto fabricado polos seres humanos, non é lixo espacial”, subliña Raúl.
O estudo indica que os seus elementos orbitais concordan cos dos asteroides Arjunas (chamados así en honra ao famoso heroe hindú), unha poboación de pequenos NEO dun cinto de asteroides secundario cuxa órbita é moi parecida á do sistema Terra-Luna.
Aínda que os autores de momento non poden confirmar a posibilidade de que 2024 PT5 sexa un fragmento do noso propio satélite, o director do Centro de Estudos de Obxectos Próximos á Terra (CNEOS) do Laboratorio de Propulsión da NASA, Paul Chodas, declarou ao The New York Times que a evolución orbital previa do asteroide suxire que “posiblemente se trate dun anaco exectado dun impacto (asteroidal) contra a Lúa”.
Observación co Gran Telescopio Canarias
Para confirmar esta hipótese e obter máis datos, os irmáns De la Fuente Marcos e investigadores do Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC) observaron este mes o pequeno obxecto co Gran Telescopio Canarias. O seu obxectivo prioritario foi obter o espectro de reflectancia da luz non visible do asteroide.
De momento, a colaboración IAC-UCM está a analizar minuciosamente os datos, pero as súas impresións actuais é que, probablemente, 2024 PT5 podería ser un fragmento da propia Lúa. Nos próximos meses publicarán os resultados definitivos.
Referencia: A Two-month Mini-moon: 2024 PT5 Captured by Earth from September to November (Publicado en Research Notes of the AAS)
