O Nadal é un momento de ilusión, especialmente para os máis pequenos. Con todo, elixir o agasallo axeitado pode ser un desafío, sobre todo nun mundo saturado de publicidade e opcións. Para moitos pais e educadores, a chave está en atopar un equilibrio entre satisfacer os desexos dos nenos e fomentar valores educativos e emocionais.
Aquí é onde entra a estratexia dos catro agasallos, un enfoque que dá prioridade a calidade sobre a cantidade e que se aliña con principios pedagóxicos como os de María Montessori ou Rudolf Steiner. Aínda que a estratexia non é nova, é fundamental recuperala nestes días.
A regra dos catro agasallos
Esta regra sinxela axuda aos pais para estruturar as compras do Nadal e a evitar o consumismo excesivo. Consiste en regalar aos nenos:
- Algo que queiran.
- Algo que necesiten.
- Algo que se poidan poñer.
- Algo que lean.
Cada categoría ten un propósito específico que estimula diferentes aspectos do desenvolvemento infantil, desde a creatividade ata a responsabilidade e o amor pola aprendizaxe.
1. Algo que queiran: Fomentando a imaxinación e o xogo
Os nenos teñen desexos e soños que adoitan expresar claramente durante esta época. Un xoguete que lles entusiasme, como unha bicicleta, unha boneca ou un set de construción poden ser o agasallo ideal nesta categoría.
Jean Piaget, experto en desenvolvemento cognitivo, destacaba que o xogo é a forma en que os nenos exploran o mundo e desenvolven o seu pensamento. Por iso, elixir un xoguete que fomente a creatividade e a resolución de problemas pode ser moi beneficioso.
Neste sentido, é recomendable elixir xoguetes que permitan o xogo libre e simbólico, como bloques de madeira, xogos de arte, animais, construción ou disfraces. Estes estimulan a imaxinación e non se esgotan nun único uso, ofrecendo múltiples oportunidades de realizar cousas diferentes.
2. Algo que necesiten: Ensinando responsabilidade e coidado persoal
Un agasallo que cubra unha necesidade pode non ser tan emocionante, pero ensina aos nenos o valor das cousas prácticas. Aquí podemos incluír elementos como unha mochila para o colexio, un estoxo para lapis, unha lámpada de escritorio ou mesmo material deportivo.
Rudolf Steiner, fundador da pedagoxía Waldorf, defendía que os obxectos prácticos e funcionais poden ser agasallos cun significado profundo se se lles dá valor e propósito. Ademais, implicar ao neno na elección pode reforzar a súa autonomía.
Unha boa idea é preguntar ao propio cativo que lle faría a vida máis cómoda ou divertida no seu día a día, desde un paraugas co seu personaxe favorito ata unha botella reutilizable de auga.
3. Algo que se poidan poñer: Reflexo de estilo e coidado
Regalar roupa ou accesorios pode parecer simple, pero ofrece unha oportunidade para que os nenos expresen a súa personalidade. Desde as zapatillas que lles gustaría ata un gorro divertido ou unha chaqueta abrigada, estes agasallos non só son prácticos, senón que tamén poden transmitirlles a importancia do coidado persoal e do clima.
John Dewey, filósofo e educador, afirmaba que os nenos aprenden mellor cando senten cómodos e seguros. A roupa adecuada para a tempada ou o seu estilo de vida tamén pode influír no seu benestar físico e emocional.
Podemos escoller roupa que combine utilidade e deseño. É importante que sexa útil, pero que o deseño sexa atractivo para eles.
4. Algo que lean: Nutrindo a mente e o corazón
Un libro é sempre un agasallo importante. Segundo Bruno Bettelheim, psicólogo e autor de Psicanálise dos contos de fadas, os contos tradicionais axudan aos nenos para desenvolver a súa imaxinación, xestionar emocións e aprender valores. Pero tamén poden ser contos actuais, libros interactivos ou de ciencias: esta categoría fomenta a curiosidade e o amor pola lectura.
Para os pequenos, podemos seleccionar desde un clásico, como O Principiño de Antoine de Saint-Exupéry, ou Adiviña canto che quero, de Sam McBratney.
Para os medianos, unha boa opción é Harry Potter de J.K Rowling ou A historia interminable de Michael Ende.
Para adolescentes, O diario de Ana Frank ou A lección de August (Wonder en inglés), de Raquel Palacio.
Un enfoque educativo e emocional
A regra dos catro agasallos non só axuda a evitar a sobreestimulación material, senón que tamén promove valores clave como a gratitude, o coidado polas cousas e o amor pola aprendizaxe. Seguindo esta estrutura, os nenos non só reciben agasallos, senón tamén leccións de vida.
A miúdo, cando temos que regalar a un cativo, pedimos consello a familiares ou amigos próximos para elixir o agasallo perfecto. Este xesto, ademais de reflectir unha mostra de bondade, axúdanos a descubrir as novas afeccións ou intereses da persoa a quen quero sorprender. Adoitamos esforzarnos por acertar porque buscamos esa reacción única: a mirada de asombro, o brillo nos ollos e a felicidade contaxiosa que se manifesta, especialmente nos nenos.
A chave para lograr este impacto reside no valor sentimental do agasallo. Máis aló do obxecto, o importante é o significado e a conexión que transmite. Un agasallo pode converterse nun símbolo de unión entre dúas persoas, creando un vínculo emocional que se reforzará co paso do tempo. Serán eses recordos asociados ao agasallo os que, anos despois, evoquen un sorriso e un instante de felicidade.
Finalmente, non esquezamos que o mellor agasallo que podemos darlles é o noso tempo. Como dicía Lev Vygotsky, a aprendizaxe ocorre nun contexto social, e as interaccións cos demais son fundamentais. Aproveitemos o Nadal para xogar, ler xuntos e construír recordos que durarán toda a vida.
*Fernando Díez Ruiz é profesor na Facultade de Educación e Deporte da Universidade de Deusto. Elene Igoa Iraola é investigadora predoutoral da Universidade de Deusto.
Cláusula de divulgación: As persoas asinantes non son asalariadas, nin consultoras, nin posúen accións, nin reciben financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declararon carecer de vínculos relevantes máis aló do cargo académico citado anteriormente.
