Únete á nosa canle de Whatsapp
A Amanita muscaria, o cogomelo alucinóxeno máis utilizado ao longo da historia, comparte con Papá Noel algo máis que as cores vermello e branco da súa vestimenta.
O famoso cogomelo psicotrópico tan utilizado en rituais, está unido á orixe da lenda de Papá Noel, e é unha boa razón, salvagardando o poder da imaxinación, para ver un trineo de renos voadores cun amable home máxico a bordo, cargado de xoguetes.
O fungo e os rituais de adoración
A historia da Amanita muscaria é tan antiga como a súa relación co home. Son moitas as evidencias na literatura onde o consumo deste particular cogomelo relaciónase co xénero Homo.
Especialmente destacable é a relación que ten o fungo con rituais de adoración, como o culto a Quetzalcoatl ou os rituais chamánicos en varios puntos do mundo.
Do mesmo xeito que é ben coñecido o seu poder alucinóxeno e o perigo que leva o consumo deste cogomelo, moitas tribos souberon tratala para evitar ser vítimas dos seus nocivos efectos.
Debemos mencionar aquí o concepto de soma, empregado polos sacerdotes hindús, o cal era considerado un deus en si mesmo, no canto de ser un mero vehículo cara ao divino como outros narcóticos.
Os sacerdotes hindús tiñan suficiente coñecemento como para eliminar, ou polo menos minimizar, o dano das toxinas do cogomelo sobre o seu corpo.
Se a Amanita muscaria era comida e logo recollíase os ouriños da persoa que a consumiu, o líquido obtido conservaba a capacidade psicoactiva do cogomelo, sen a toxicidade asociada á mesma. Moitos escravos eran obrigados a consumir a matamoscas (como tamén lla coñece) para que os seus riles e fígado filtrasen as toxinas.
Desta maneira, os sacerdotes podían gozar das alucinacións místicas sen prexuízo para o seu corpo.
Pero en que momento da historia estas estrañas prácticas relacionaron á Amanita muscaria con Papá Noel? Pois nin máis nin menos que co uso que acabamos de relatar.
Papá Noel e os ouriños dos renos
Ambos os protagonistas presentes no título deste artigo comparten algo máis que as típicas cores do Nadal: vermello e branco.
En Siberia, desde fai centos de anos, son moi comúns tanto as granxas de renos como a Amanita muscaria. Estes animais vense atraídos polo devandito cogomelo, que lles resulta moi saboroso e, tras comelo, tamén experimentan certos estados alterados.
As tribos siberianas sabían que, unha vez filtrada a toxina do cogomelo, podían beber os ouriños do comensal e gozar dunhas alucinacións menos prexudiciais. Neste caso, os ouriños proviña dos renos que comían a famosa matamoscas.
Deste xeito, non tardaron en xurdir historias acerca de renos voadores, moi probablemente debido ás alucinacións de quen bebía os ouriños adulterados.
Gnomos e símbolos de boa sorte
Xa temos unha resposta a por que os renos de Papá Noel poden voar tirando do seu trineo. Pero que máis historias relacionan a Santa Claus con esta particular Amanita?
En moitas postais do Nadal e contos infantís é común ver esta colorida cogomelo. E é que outro dos puntos que relacionan a matamoscas co Nadal débese ao feito de que o fungo se desenvolve grazas á asociación con árbores como piñeiros ou abetos, entre outros.
Por iso, non é raro vela debuxada nas típicas estampas do Nadal baixo estas árbores, tan populares nestas datas. Sen mencionar que o seu sobrenome, cogomelo dos ananos, faille verdadeira xustiza xa que adoita ir acompañada de gnomos e outros seres de fantasía como os nisse.
O Nisse coa súa cabra repartindo agasallos
Segundo o folclore nórdico, os nisse son uns seres mitológicos con aspecto de gnomos, asociados ao solsticio de inverno e a época do Nadal. Segundo as tradicións norteñas, o nisse acompañado da cabra julbock vai de porta en porta ofrecendo agasallos.
O máis curioso é que este pequeno gnomo, a miúdo representado como Papá Noel, ademais de agasallos trae Amanita muscaria para consumir e celebrar o solsticio de inverno.
O único que non cadra na mitoloxía é que este tipo de cogomelos non crece no inverno. De onde vén entón a forte relación co Nadal e Santa Claus?
O micólogo Greg Marley, no seu libro Chanterelle Dreams, Amanita Nightmares: The Love, Lore, and Mystique of Mushrooms, relata que Amanita muscaria era considerada por varias tribos europeas como un símbolo de boa sorte.
Estas tribos secaban os cogomelos para almacenalas e poder consumilas no inverno e celebrar con elas o ritual pagán do solsticio de inverno. Desta maneira segundo as súas crenzas, atraían a sorte para o ano vindeiro.
Non cabe dúbida que Amanita muscaria ten unha gran relación coa imaxinaría do Nadal e Papá Noel. Mesmo, se pensamos na cor da maioría de agasallos que esperan baixo a árbore en Nadal, darémonos conta do enorme paralelismo que existe entre a situación dos agasallos, o cogomelo e o seu desenvolvemento.
