Se ten malestar estomacal, diarrea e vómitos, é fácil botarlle a culpa a un “virus estomacal” ou á “comida”. Pero, que é? Gastroenterite ou intoxicación alimentaria? Cal é a diferenza?
Que é a gastroenterite?
A gastroenterite é unha infección intestinal causada por un virus, unha bacteria ou outro microbio.
O intestino está repleto de células, incluídos os microbios sans e as células que o recobren. Pero cando os virus, bacterias e outros microbios invaden o intestino, colonízano, acumúlanse en grandes cantidades e acaban inflamando as células que o recobren. A -ite ao final de gastroenterite significa inflamación.
Entón, de onde proceden estes microbios causantes da gastroenterite? A orixe adoita estar no consumo de alimentos contaminados.
Con todo, podes adquirir estes microbios doutras formas. Por exemplo, se tocas unha superficie sobre a que vomitou un enfermo, ese virus podería transferirse ás túas mans. E se as túas mans tocan a túa boca, podes contraer gastroenterite vírica.
Que é unha intoxicación alimentaria?
A intoxicación alimentaria consiste en enfermar por inxerir alimentos contaminados con substancias químicas, microbios ou toxinas.
Por exemplo, comer alimentos contaminados con insecticidas ou alcol metílico (metanol) consideraríase intoxicación alimentaria. Se comes peixe globo ou fungos velenosos, tamén contaría. Pero a intoxicación alimentaria non inclúe os efectos para comer un alimento ao que se é alérxico.
A inmensa maioría das intoxicacións alimentarias débense a alimentos contaminados por microbios e as súas toxinas. Cando os comes ou bebes é como un ataque con mísiles. As toxinas, en particular, poden causar rapidamente inflamación e danar o revestimento do intestino.
Para aumentar a confusión, a intoxicación alimentaria adoita denominarse gastroenterite de orixe alimentaria.
Como as distinguimos?
Tanto a gastroenterite como a intoxicación alimentaria presentan síntomas como diarrea, vómitos, náuseas, cambras abdominais, febre e dores de cabeza. Pero estes síntomas poden aparecer de formas diferentes.
A gastroenterite vírica, como a provocada polo norovirus, adoita causar síntomas entre 24 e 48 horas despois da exposición, que poden durar entre un e dous días.
Pero a intoxicación alimentaria por toxinas microbianas pode aparecer moi rapidamente. Por exemplo, as toxinas da bacteria Staphylococcus aureus poden causar síntomas aos 30 minutos de inxerir alimentos contaminados, como carne pouco feita. Afortunadamente, os síntomas adoitan mellorar en 24 horas.
Os síntomas non sempre aparecen tan rapidamente en todos os casos de intoxicación alimentaria bacteriana. Por exemplo, poden pasar ata 70 días entre a exposición á Listeria e a aparición dos síntomas, aínda que, máis ou menos, son unhas tres semanas. Este longo período de incubación pode dificultar a determinación de se un alimento concreto é o responsable de que alguén enferme.
Como guía xeral, a intoxicación alimentaria prodúcese con bastante rapidez (ás poucas horas para comer alimentos contaminados), mentres que a gastroenterite pode tardar un día ou máis. Pero non hai unha regra fixa.
Como as previmos?
As mesmas precaucións ao manipular alimentos aplícanse á prevención tanto da gastroenterite como da intoxicación alimentaria. Estas medidas non só reducen o risco de enfermar, senón tamén o de contaxiar a outras persoas.
Lava ben as mans con auga e xabón antes de preparar os alimentos. Utiliza táboas de cortar e utensilios distintos para os alimentos crus e cociñados, a fin de evitar a contaminación cruzada. Cociña ben os alimentos e consérvaos a temperaturas seguras.
A gastroenterite pode implicar a transmisión de microbios por medios distintos dos alimentos, por exemplo, a través das feces se non se lavan as mans despois de ir ao baño ou despois de cambiar o cueiro a un neno.
Para evitar que outras persoas enfermen, asegúrate de desinfectar rapidamente e a fondo as superficies contaminadas despois de que alguén vomite ou teña diarrea. Primeiro, pon luvas e lava as superficies con auga quente e deterxente. A continuación, desinfecta con lixivia doméstica que conteña un 0,1% de hipoclorito.
Como podo mellorar?
O tratamento tanto da gastroenterite como da intoxicación alimentaria céntrase en evitar a deshidratación e aliviar os síntomas. Bebe moito líquido. Para casos moderados ou graves, podes comprar nunha farmacia unha solución comercial de rehidratación oral.
Tamén podes preparar a túa propia solución engadindo 6 culleradas de azucre, ½ cullerada pequena de sal e ½ cullerada pequena de bicarbonato sódico a un litro de auga.
Se os síntomas son graves ou persisten, acode ao teu médico de cabeceira ou a urxencias.
Cláusula de divulgación: Vincent Ho non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declarou carecer de vínculos relevantes máis aló do cargo académico citado.
*O artigo foi publicado orixinalmente en inglés.
