A situación de vixilancia nacional de enfermidades infecciosas respiratorias publicada polo Centro Chinés para o Control e a Prevención de Enfermidades mostra que as enfermidades infecciosas respiratorias agudas están a aumentar no país asiático. Entre elas, os casos de metapneumovirus humano entre persoas menores de 14 anos mostran unha tendencia ascendente, especialmente nas provincias do norte.
É o metapneumovirus humano un virus novo? É moi contaxioso? Hai que preocuparse por se esta tendencia esténdese ao resto do mundo?
Aínda que nunca oíse falar deste virus, é moi probable que algunha vez estivese infectado por el. O metapneumovirus humano é un virus da familia dos paramixovirus, da que tamén é membro o virus respiratorio sincitial (VSR), que é o principal responsable de enfermidade do tracto respiratorio inferior en lactantes e nenos pequenos a nivel global.
Foi descrito e illado por primeira vez no ano 2001 en Países Baixos, en persoas con infección respiratoria aguda. Pero estudos retrospectivos suxiren que o patóxeno estivo circulando en humanos durante polo menos 50 anos antes. Algunhas análises xenéticas demostraron que o devanceiro recente máis próximo do metapneumovirus humano é o metapneumovirus aviario, un virus de aves. Iso implica que estariamos ante outro exemplo de zoonose, é dicir, dun patóxeno animal que salta aos humanos. Como foi o caso da covid-19.
O metapneumovirus humano é unha das principais causas de infeccións respiratorias das vías superiores e inferiores en persoas de todas as idades, aínda que é especialmente preocupante en nenos pequenos, adultos maiores, persoas con sistemas inmunolóxicos debilitados e pacientes con enfermidades subxacentes, como asma ou enfermidade pulmonar obstrutiva crónica.
Nove de cada dez nenos estiveron infectados
A nivel global, o HMPV detéctase en aproximadamente o 3 % ao 10 % das hospitalizacións de nenos pequenos menores de 5 anos de idade con infeccións agudas das vías respiratorias inferiores. De feito, as estimacións apuntan a que o 90 % dos nenos en todo o mundo experimentaron polo menos unha infección por HMPV antes de cumprir cinco anos.
Os síntomas comúns asociados co HMPV inclúen tose, febre, conxestión nasal e dificultade para respirar. Nalgúns casos, mesmo poden progresar a bronquites, pneumonía ou agravamento de asma.
Leves en adultos sans, potencialmente mortais en grupos de risco
En xeral, as infeccións por HMPV causan síntomas leves en adultos sans, pero son potencialmente mortais nos grupos de risco. O virus foi illado en todos os continentes e ten unha distribución estacional. No hemisferio norte, as infeccións por HMPV adoitan empezar a finais do inverno (xaneiro) e alcanzar o seu pico máximo en marzo. No hemisferio sur, ocorren principalmente nos meses de xuño e xullo. Por desgraza, é común que o HMPV produza coinfección con outros virus respiratorios como o virus respiratorio sincitial humano, o coronavirus SARS-CoV-2 e o virus da gripe.
O reservorio natural deste patóxeno son os seres humanos. O habitual é que a transmisión do HMPV dunha persoa infectada a outra ocorra a través das secrecións respiratorias (gotiñas expulsadas ao tusir ou esbirrar), por contacto persoal directo ou por tocar superficies ou obxectos contaminados e despois de palpar a boca, nariz ou ollos sen lavarse as mans.
Sen vacinas
Na actualidade, non existen vacinas nin medicamentos antivirais específicos para tratar o HMPV. Con todo, iso podería cambiar pronto se prosperan os ensaios clínicos con vacinas experimentais baseadas en ARNm que están en marcha. Doutra banda, existen desenvolvementos de vacinas baseadas en enxeñería guiada por intelixencia artificial.
De momento, a mellor arma que temos é a prevención. Previr non só implica evitar o contacto con persoas enfermas: para reducir a transmisión convén aplicar medidas de hixiene adecuadas como lavarse as mans con auga e xabón de forma regular, limpar as superficies ou utilizar panos de papel para cubrir boca e nariz ao tusir ou esbirrar.
Conviría aplicar o slogan que usou recentemente o goberno británico, “Atrápao, tírao, mátao”, referido ao bo uso dos panos de papel para mitigar o impacto dos brotes das enfermidades respiratorias. Como di o refrán, máis vale previr que curar.
Cláusula de divulgación: Raúl Rivas González non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declarou carecer de vínculos relevantes máis aló do cargo académico citado.
