Xoves 28 Marzo 2024

O coronavirus actúa como unha enfermidade de transmisión sexual

* Un artigo de

Os virus móvense nunha fina liña entre a perniciosidade e a transmisibilidade. Se son demasiado virulentos, e como consecuencia diso matan ou incapacitan aos seus hóspedes, a súa capacidade de infectar a outros novos vese limitada. Pola contra, se os virus apenas fan dano, poden non xerar un número suficiente de copias de si mesmos como para resultar infecciosos.

Publicidade

Pero o SARS-CoV-2, o coronavirus que provoca a enfermidade Covid-19, non cumpre esta norma de equilibrio evolutivo. Os síntomas non aparecen, en bastantes casos, ata despois de que os infectados estivesen propagando o virus durante varios días. Un estudo sobre o SARS-CoV-2 determinou que as taxas máis altas de diseminación viral (e por tanto, de transmisibilidade) dábanse un ou dous días antes de que a persoa infectada mostrase síntomas. Para dicilo de forma sinxela, só te sentes enfermo cando o virus xa logrou o seu obxectivo evolutivo: propagarse.

Os virus que posúen unha alta capacidade de facer copias de si mesmos para logo introducilas en novos portadores son máis eficaces e presentan maiores niveis de prevalencia, e por tanto tardan máis en verse freados pola inmunidade de grupo ou os esforzos sanitarios.

Como investigadores académicos que estudamos medicina evolutiva, sabemos que o equilibrio entre perniciosidade e transmisibilidade axuda a manter a un axente patóxeno baixo control. Para un virus, a letalidade é algo que lle impide propagarse en exceso. Este foi o caso doutros patóxenos pandémicos como o virus de Marburgo, o ébola ou o coronavirus orixinal responsable do SARS. Os brotes que sistematicamente provocan síntomas severos son máis fáciles de acurralar mediante medidas de saúde pública, xa que é máis sinxelo detectar aos individuos infectados. Con todo, o SARS-CoV-2 pode infectar a comunidades enteiras de forma silenciosa porque moitos dos infectados non presentan ningún tipo de síntoma.

Comportamento semellante a unha ETS

Visto desde esta perspectiva, a Covid-19 lembra a unha enfermidade de transmisión sexual. A persoa infectada non mostra síntomas e continúa sentíndose ben, e mentres segue contaxiando o virus. A sida e a sífilis, por exemplo, son enfermidades relativamente asintomáticas durante a maior parte do tempo no que resultan contaxiosas. Con respecto ao SARS-CoV-2, hai investigacións recentes que sosteñen que entre o 40% e o 45% das persoas infectadas permanecen asintomáticas. E estes portadores poderían ter a capacidade de contaxiar o virus durante máis tempo.

O SARS-CoV-2 posúe outra semellanza con moitas enfermidades de transmisión sexual, e é que a súa perniciosidade non é a mesma en todos os hóspedes. De feito, a miúdo é extremadamente variable. Existe evidencia científica de que a capacidade de defenderse contra a infección varía de persoa a persoa. Ademais, a gravidade de todas as cepas do virus podería non ser a mesma, aínda que aínda non existe evidencia científica suficiente sobre isto último.

Mesmo dentro de una mesma cepa de SARS-CoV-2, o virus podería afectar aos hóspedes de formas distintas, o que á súa vez podería facilitar a súa propagación. Nin o SARS-CoV-2 (nin ningún outro axente patóxeno) cambia deliberadamente os seus efectos para sacar proveito de nós e usar os nosos corpos como vehículos de transmisión. Pero os patóxenos poden evolucionar para que pareza que están a xogar connosco.

Hai estudos que demostran que os axentes patóxenos poden regular a virulencia coa que se manifestan (o que quere dicir que poden ser extremadamente virulentos nalgúns individuos e moito menos noutros) dependendo de características do hóspede como a súa idade, a presenza doutras infeccións ou a súa resposta inmune. Nalgúns individuos maximizaríase a virulencia, como no caso dos hóspedes máis vellos. Noutros, o que se maximizaría sería a transmisión.

A idade importa

Ata o de agora, parece que a idade é o factor fundamental. As persoas maiores tenden a sufrir infeccións altamente daniñas mentres que os hóspedes máis novos, a pesar de estar igualmente infectados, na súa maioría saen indemnes. Isto podería deberse a que os distintos hóspedes desenvolven diferentes respostas inmunes. Outra resposta sería que, conforme nos facemos maiores, somos máis susceptibles de desenvolver outras enfermidades como a obesidade ou a hipertensión, o que á súa vez nos fan máis propensos a sufrir efectos nocivos por parte do SARS-CoV-2.

Alén de como funcione exactamente, rexerse por patróns de idade permite ao SARS-COV-2 sorber e soprar á vez en termos evolutivos, é dicir, facer estragos entre os hóspedes máis vellos con gran virulencia e preservar aos máis novos para que lle sirvan de vehículo de transmisión. Algúns estudos suxiren que as persoas novas son máis susceptibles de ser asintomáticas, aínda que tanto os presintomáticos como os asintomáticos poden igualmente contaxiar o virus.

Que sabemos sobre a evolución do SARS-CoV-2? Desgraciadamente, aínda non demasiado. Existe certa evidencia científica de que o virus podería estar a se adaptar a nós como novos hóspedes, pero ata o momento non hai probas que demostren que esas mutacións estean a provocar cambios na virulencia ou transmisibilidade do SARS-CoV-2. E dado que o virus podería ser capaz de eludir o equilibrio típico entre perniciosidade e transmisión, podería haber pouca presión evolutiva para que se volva menos daniño na súa propagación.

De entre todos os misterios que rodean á Covid-19, hai unha cousa clara: non podemos deixarnos levar por unha falsa sensación de seguridade. Como advirte Sun Tzu na Arte da guerra, tes que coñecer ao teu inimigo. E aínda temos que saber moito máis sobre o SARS-CoV-2 antes de empezar a cantar vitoria.


* Athena Aktipis é profesora de Psicoloxía no Center for Evolution and Medicina da Arizona State University, e Joe Alcock é profesor de Medicina de Urxencias na Universidade de New Mexico.

Cláusula de divulgación: os autores non reciben salario, nin exercen labores de consultoría, nin posúen accións, nin reciben financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declararon carecer de vínculos relevantes alén do cargo académico citado.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Por que están aumentando os casos de covid en Galicia? Estas son as claves

Un maior movemento da poboación no verán, a caída da inmunidade e a aparición de novas liñaxes de ómicron poden ser os desencadeantes

Nova variante covid? Estes son os motivos polos que están aumentando os casos en España

O cambio de costumes durante o verán e a relaxación das medidas preventivas explicarían o incremento de contaxios

Sonia Villapol: “En Galicia estímase que 75.000 persoas teñen covid persistente”

A neurocientífica galega acaba de publicar un libro no que reflexiona sobre as leccións aprendidas durante a pandemia

Un equipo galego deseña un sistema para detectar o ARN do coronavirus

Tamén presentou avances en novas ferramentas de Intelixencia Artificial (IA) capaces de acelerar o desenvolvemento de fármacos