Á luz dunha candea

Meu avó era cereiro. Se algo sobrou sempre na miña casa foron candeas. Lembro como as colocaban no colo dunha botella de auga de plástico e as acendían cando marchaba a luz. Recordo como miña avoa quentaba o leite do almorzo na cociña de gas antes de levarme ao autobús para ir ao colexio. Como a auga para ducharse ía a caldeiros que fervían grazas a unha bombona. E a vida non paraba naquela casa do interior de Galicia, como non de detén en ningunha outra aldea ou lugar que viva cortes de subministración eléctrica de cando en vez por mor dos temporais e, para que negalo, de certo illamento. Teñen o seu propio kit de supervivencia.

Sendo xornalista e vivindo nunha cidade, esquecinme ben rápido daquelas experiencias cotiás de cando era nena. Cando a wifi se desconectou de golpe e os meus datos móbiles non funcionaban sentín certa aprehensión. Cando me decatei de que era un corte eléctrico nacional que tardaría entre seis e dez horas en solucionarse, comezou a chegar o pánico. Fun á parte máis alta da cidade, traballei como puiden cunha inevitable escaseza de recursos como tantos outros compañeiros e compañeiras de profesión, e vin con ollos vidrosos como a xente mantiña a calma, tomaba algo nos bares, ía á praia, paseaba o seu can e aproveitaba para ver un ceo libre de contaminación luminosa.

Publicidade

Foi un día frenético. Andaba buscando os que, os como, os porqués nos recunchos que podía e coa cobertura escasa que se me permitía. E empecei a ver, nos escasos momentos de lucidez tecnolóxica, como a xente presumía en redes sociais dos beneficios dun apagamento nacional. De como poden socializar cos veciños, facer unha grella á luz das candeas na praza do barrio, levar os nenos ao parque, tomar algo no bar do lado e, sobre todo, desconectar do móbil e deixar de facer un scrolling infinito de receitas imposibles e autocoidados varios.

Non deberiamos aplicar as aprendizaxes dun día sen luz e deixar de loar que o tempo pasado foi mellor?

Días despois deste acontecemento sen precedentes tiven tempo suficiente para reflexionar. Son sorprendentes, cando menos, as incoherencias nas que caemos habitualmente. Presumimos da falta de tecnoloxía, pero usamos as redes sociais para difundir a nosa mensaxe de tranquilidade fronte á desacougante falta de subministración eléctrica. De como se aproveitou o tempo na lectura pausada, nos xogos de mesa con familiares e amizades e no tempo para unha mesma. Non estamos caendo, de forma máis ou menos obrigada, nunha romantización sen sentido algún? En pensar que antes de que existisen os móbiles, a rede e incluso a luz viviamos mellor?

Publicidade

Non será que deberiamos aplicar as aprendizaxes dun día sen subministración eléctrica e deixar de loar que o tempo pasado foi mellor? Non será mellor pensar que debemos reducir o tempo de lecer diante dunha pantalla? Que apagar a cabeza despois dun día de traballo esgotador se consegue, aínda que con máis esforzo, saíndo á rúa que quedando sentada no sofá e abrindo un tiktok que non cesa? Non debemos repensar os hábitos dunha sociedade necesariamente dixital e hiperconectada? Pero non dende a negación da tecnoloxía, senón dun mellor uso da mesma.

Recoñézoo: eu teño limitado o tempo de certas redes sociais. Se non o fago, caio facilmente na tentación de desconectar en tan só uns milisegundos do estrés diario. O apagamento fíxome entender a necesidade imperiosa da tecnoloxía no meu día a día: non saber como estaba a miña familia era unha fonte inesgotable de ansiedade. Non poder traballar coa liberdade coa que podo traballar a diario xeroume unha gran sensación de frustración. E non quero pensar nas persoas dependentes, con algún tipo de diversidade funcional ou problema de saúde: os seus respiradores automáticos, a falta dun ascensor e de todos aqueles aparellos que lle axudan a manterse vivos e a salvo. Non esquezamos ás vítimas de violencia machista, por favor.

Non deberiamos repensar os hábitos dunha sociedade necesariamente dixital e hiperconectada?

Máis alá da importancia indubidable da tecnoloxía, sentín unha envexa, tamén sen precedentes, por todas aquelas persoas que puideron saír á rúa para desfrutar as horas sen luz artificial ao aire libre. Durante a miña longa xornada de traballo vin como falaban os meus veciños e veciñas no relanzo, algo pouco habitual. Vin a grandes grupos de amizades nas terrazas dos bares, a nenos xogando na rúa. Vin interacción, e non é tan doado apreciala cando vas cear a un restaurante e todo o mundo mira compulsivamente o móbil por se chegou algunha notificación, aínda que non espere ningunha. Eu a primeira.

Tampouco imos tirar de hipocrisía: foron apenas unhas horas nas que a subministración eléctrica de toda a península se restableceu en tempo récord. Habería que ver a nosa reacción ante varios días sen luz. Dificilmente manteriamos a calma se non podemos cociñar, nin ter noticias daqueles familiares que están lonxe, nin das persoas ingresadas en hospitais, dos dependentes, dos maiores. O apagamento foi máis ben anecdótico para a meirande parte da poboación, sen esquecernos nunca daqueles que precisaban da luz ou que lamentablemente faleceron, como a familia de Taboadela.

Volvo aos meus recordos da infancia, coma sempre. Aí adoito atopar aprendizaxes perennes. Lembro a tranquilidade dos meus pais e dos meus avós ante os apagamentos recorrentes durante os temporais: sabían que a luz chegaría máis pronto ca tarde. O mesmo do que estabamos seguros todos os galegos e galegas, extensible ao resto da poboación española, na tarde do luns. Pero aquela cea de candeas coa miña irmá, aquel escoitar a radio antes de durmir, lembráronme ao rostro ancián dos meus avós. Pero tamén me fixeron entender que vivir á luz dunha candea, coma eles, non ten nada de romántico.