Case 9 de cada 10 persoas que falecen por mor da Covid-19 en Galicia e España son maiores de 70 anos. As doenzas crónicas e a idade son un factor que adoita complicar a recuperación da doenza. Pero hai unha pequena parte dos casos nos que a infección causada polo coronavirus SARS-CoV-2 se complica e mesmo pode chegar a provocar a morte en persoas relativamente novas e sen problemas de saúde serios. Neste sentido, algúns investigadores aluden aos determinantes xenéticos de cada persoa como posible razón detrás destes casos, pequenos en número pero moi chamativos a nivel mediático. Unha das principais investigacións internacionais ao respecto estará liderada polo científico Ángel Carracedo. E outro dos traballos máis relevantes desde o punto de vista da xenética que impulsa o Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) en España tamén terá unha peza clave en Santiago de Compostela.

O Centro de Supercomputación de Galicia (Cesga), cunha infraestrutura que nutre a numerosos grupos de investigación dunha gran potencia de cálculo computacional, mantén un convenio co CSIC que permite aos científicos da institución usar as súas capacidades. E con este potencial contribuirá ao estudo Inmugen, liderado por Anna Planas, do Instituto de Investigacións Biomédicas de Barcelona (IIBB). “Cremos que existe unha variación xenética na poboación que explica a resposta exacerbada ao coronavirus”, sostén Planas nunha entrevista publicada este martes na web do CSIC. E para isto serán clave os supercomputadores que hai no Cesga, situado na Avenida de Vigo do Campus Sur compostelán. Os estudos destas pequenas variacións xenéticas, segundo explica o propio centro no seu web, “requiren grandes potencias computacionais para a súa resolución”, polo que o procesamento das mostras xenéticas que usará o estudo Inmugen poderá acelerarse grazas ás capacidades das que dispón.

Infección grave en poboación sa

Todo empezou, segundo explica Anna Planas, “cando observamos un comportamento estraño na enfermidade, con casos de xente sa, fóra dos grupos de risco, que respondían de forma diferente á infección por este coronavirus”. Así, mentres nalgunhas persoas novas a evolución era positiva e apenas sufrían afectación clínica, había outros casos de pacientes que acababan na UCI. Estes últimos pacientes desenvolven unha resposta inmunolóxica exacerbada fronte á infección que é a causa do dano orgánico”. É un detalle que teñen observado numerosos expertos, como explicou a catedrática de Inmunoloxía da Universidade de Vigo África González. Neste sentido, engade a científica catalá que a hipótese do proxecto Inmugen é que “existe unha variación xenética na poboación que antes non se manifestou, xa que non estivera exposta ao virus”.

Deste xeito, o equipo no que participa o Cesga, a través do subdirector técnico do centro, Ignacio López Cabido, estudará os “xenes de inmunidade innata (o sistema de defensas co que nacemos) para explicar o maior risco de cada persoa para desenvolver formas graves da enfermidade Covid-19”, explica Anna Planas.

O proxecto, que aínda se atopa nas súas primeiras fases, está a recoller mostras de pacientes de menos de 60 anos sen patoloxías previas. O equipo comparará 100 casos de xente sa que non mostraron afectación clínica con outros 100 pacientes que, sen patoloxías previas, sufriron unha infeccións máis grave. Ao tempo, o proxecto Inmugen integrará os datos recollidos noutras iniciativas nacionais e internacionais que van permitir reunir a un número moi elevado de pacientes, o que aumentará as posibilidades de obter resultados máis precisos.

En caso de atopar o posible vínculo xenético nas formas máis graves de Covid-19 en xente a priori sa, Anna Planas salienta que “o resultado sería moi útil como valor prognóstico”. O mellor escenario, detalla a científica, “sería o caso hipotético de que existisen mutacións nun único xene”, xa que se podería identificar entre a xente sa, aquela que teña predisposición a xerar unha resposta inmunolóxica “inadecuada” fronte á infección por SARS- CoV-2. Ademais, máis a longo prazo, o estudo permitiría “identificar alteracións xenéticas para recoñecer as vías moleculares implicadas na afectación ou pescudar as posibles dianas para o tratamento”.

Na investigación, ademais do Cesga e o IIBB, colaboran grupos de investigación do Hospital Clínic de Barcelona, o Hospital de Sant Pau de Barcelona, o Instituto de Biomedicina de Valencia, o Centro Nacional de Biotecnología e o Instituto de Parasitología y Biomedicina.