O virus respiratorio sincitial (VRS) pode causar infeccións respiratorias en persoas de todas as idades, pero resulta ser particularmente perigoso para adultos maiores e persoas con sistemas inmunolóxicos debilitados. Nun recente artigo de investigación publicado na prestixiosa revista The New England Journal of Medicine, os autores describen un novo estudo clínico no que se avaliou unha vacina experimental contra o VRS en adultos maiores. Os resultados que expoñen son alentadores. Entre os asinantes está o investigador clínico ourensán Federico Martinón Torres, coordinador do servizo de Pediatría do Hospital Clínico Universitario de Santiago.
A nova vacina baséase na proteína F do VRS, que é esencial para a entrada do virus nas células hóspede. Esta proteína atópase na superficie do virus e é un obxectivo importante para o sistema inmunolóxico na loita contra as infeccións causadas polo VRS. O estudo incluíu a un grupo de 48 adultos maiores sans divididos en tres grupos que recibiron diferentes doses da vacina experimental ou un placebo. Concretamente, os participantes recibiron dúas doses da vacina cun intervalo de catro semanas entre cada dose.
“É a primeira vez na historia que a vacina contra o VRS en adultos supera a Fase III, é dicir, a fase de eficacia clínica. E ademais cuns moi bos datos”, destaca Federico Martinón. Neste momento, hai máis vacinas que están a desenvolverse actualmente e que están completando a Fase III, pero esta é a primeira en alcanzar o que o médico ourensán considera como “un fito importante”. “É un punto de inflexión nas posibilidades de converter o VRS nunha infección previble tamén nos adultos. A propia publicación nesta revista fala por si soa”, afonda Martinón.
A vacina experimental baseada na proteína F do VRS é segura e efectiva en adultos maiores
Na investigación mediron a resposta de anticorpos en sangue despois da administración das doses para avaliar a eficacia da vacina. Os resultados mostraron que produciu unha resposta de anticorpos significativa nos adultos maiores, con niveis significativamente máis altos de anticorpos despois da segunda dose da vacina. Os autores suxiren que esta resposta de anticorpos indica que a vacina é capaz de xerar unha resposta inmunolóxica efectiva contra o VRS en adultos maiores.
A súa viabilidade
Outra das claves da análise desta vacina foi a súa seguridade. Os participantes deron toda a información que tiñan sobre calquera efecto secundario experimentado despois da inxección. Como acontece nestes ensaios clínicos, todos se foron rexistrando e se avaliaron. Os autores do estudo concluíron que a vacina experimental foi ben tolerada, con efectos secundarios leves e transitorios, como dor no lugar da inxección, fatiga e dor de cabeza.
Os resultados deste estudo suxiren que a vacina experimental baseada na proteína F do VRS é segura e efectiva en adultos maiores. Aínda que se necesita máis investigación para confirmar estes resultados e determinar a duración da protección contra o VRS, os achados on alentadores e poden ter implicacións importantes para a prevención de infeccións por VRS en adultos maiores e outras poboacións de alto risco.
A vacina experimental baseada na proteína F do VRS avaliada neste estudo utiliza unha nova tecnoloxía de prefusión para presentar a proteína F do VRS de maneira máis efectiva ao sistema inmunolóxico. Esta tecnoloxía de prefusión é un paso importante no desenvolvemento dunha vacina efectiva contra o VRS. Con todo, os avances para loitar contra o VRS supoñen tamén na prevención doutras infeccións respiratorias, xa que a tecnoloxía de prefusión utilizada tamén se podería aplicar a outros virus respiratorios como a influenza.
Nese sentido, o estudo non rematou aquí. Agora, como explica Martinón, cómpre analizar a duración da protección, o seu funcionamento a longo prazo… “Pero independentemente de todo isto, o promotor ten que someter os datos á avaliación das axencias reguladoras. Tamén os datos das fases humanas anteriores e preclínicas”, recorda. Agora, tócalle aos organismos competentes decidir se estes datos son suficientes para xustificar a autorización de comercialización desta vacina. “Antes de final de ano é previsible que teñamos a vacina para adultos e unha tamén para embarazadas”, celebra Martinón.
Que a diferenza das demais?
Todos os anteriores intentos de chegar a unha vacina para o VRS fracasaron á hora de chegar á Fase III. “A clave do éxito desta vacina e doutras que se están a desenvolver é o descubrimento, de hai uns anos, da configuración estrutural do antíxeno fundamental que é a proteína F”, explica o investigador. Basicamente, descubriuse que cando esta proteína está na súa forma prefusión (e non postfusión) expón unhas dianas terapéuticas diferentes que fan que o sistema inmune funcione diferente. “Ata a data, utilizábase a forma postfusión e, agora, todas as vacinas inclúen a proteína F en formato prefusión”, afonda.
