Investigadores do Instituto de Neurociencias, centro mixto do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) e a Universidade Miguel Hernández, descubriron como previr a dor neuropática asociada á quimioterapia nos tratamentos de cancro de colon, o segundo tipo de cancro máis diagnosticado. O estudo, levado a cabo en ratos, foi publicado na revista Brain.
“Os resultados do noso traballo mostran que o tratamento antes da quimioterapia cun antagonista do receptor sigma 1, unha proteína clave no control da dor, prevén en gran medida o desenvolvemento destes síntomas neuropáticos asociados á administración dun dos compoñentes da quimioterapia: o oxaliplatino”, explica a investigadora Elvira de la Peña.
Unha porcentaxe elevada de pacientes oncolóxicos tratados con quimioterapia desenvolve hipersensibilidade ao frío e ao tacto nas extremidades e a boca. É o que se coñece como neuropatía dolorosa por axentes quimioterapéuticos. O desenvolvemento desta neuropatía dolorosa condiciona a dose máxima de quimioterapéutico administrado e compromete a súa eficacia e a supervivencia dos pacientes e obriga a abandonar o tratamento nalgúns casos.
Segundo tumor máis diagnosticado
O colorrectal é o segundo tumor máis diagnosticado e constitúe a segunda causa de morte por cancro. O seu tratamento con quimioterapia inclúe o uso de oxaliplatino en combinación con outros fármacos antitumorais. Nun número elevado de pacientes, o oxaliplatino provoca adormecemento nos dedos ou dor en mans e pés ao tocar obxectos metálicos, ao saír á rúa cando vai frío ou mesmo ao ducharse ou lavar as mans. Estas molestias poden chegar a ser moi incapacitantes e afectar ao normal desempeño de actividades cotiás, como camiñar ou vestirse.
A hipersensibilidade táctil e térmica nesta neuropatía sábese que está asociada a alteracións nun sensor molecular coñecido como canle iónico TRPA1, descuberto por Ardem Patapoutian, recente Premio Nobel de Fisioloxía ou Medicina.
“Utilizando técnicas bioquímicas demostramos que a canle TRPA1 necesita interaccionar co receptor sigma-1, formando un complexo molecular, para a súa correcta expresión na superficie das neuronas. Despois, comprobamos que os ratos tratados co antagonista de Sigma-1, unha proteína clave no control da dor, durante a administración do oxaliplatino normalizaron a súa resposta aos estímulos dolorosos”, engade De la Peña.
Ensaios clínicos
“Como en calquera investigación básica, realizada en animais de experimentación, debemos ser cautelosos á hora de trasladar estes achados á clínica. Fai falta un ensaio clínico en pacientes. Con todo, estes resultados son un paso importante na comprensión desta patoloxía e ofrecen a esperanza de que no futuro se poida utilizar como unha nova terapia para o tratamento e prevención destes efectos secundarios tan incapacitantes dos tratamentos anticanceríxenos”, conclúe o investigador Félix Viana.
Finalmente, dado que existen distintos axentes quimioterapéuticos e cada un dá lugar a un espectro de síntomas algo diferente, en futuros estudos os investigadores do IN (UMH-CSIC) en Alacante proponse determinar se o que descubriron para o oxaliplatino se pode xeneralizar a outros anticanceríxenos utilizados no tratamento de distintos tumores.
Referencia: TRPA1 modulation by Sigma-1 receptor prevents oxaliplatin-induced painful peripheral neuropathy (Publicado en Brain)
