Ramón Ledesma, avogado e actual asesor en PONS Seguridade Viaria, dedicou parte da súa traxectoria profesional a estudar os problemas de mobilidade nas cidades e as estratexias para resolvelos. Entre os postos que ocupou atópase a Subdirección Xeral de Normativa e Recursos da Dirección Xeral de Tráfico, lugar desde o impulsou a implantación do carné por puntos en España, que contribuíu a un gran descenso do número de vítimas mortais na estrada. Coñece moi de preto a experiencia de peonalización en Pontevedra, unha iniciativa que considera modélica e cuxa filosofía aposta por estender a diversas partes do mundo.
-Vostede coñeceu de preto a experiencia de peonalización levada a cabo en Pontevedra. Que é o que diferencia este modelo do que veñen aplicando noutras cidades?
-Creo que hai dous factores capitais para explicar a singularidade do que sucedeu en Pontevedra. O primeiro é que a decisión de poñer en marcha un modelo destas características correspóndese cunha estratexia política que se tomou desde o nivel máis alto de responsabilidade municipal e execútase de forma coordinada. Todas as concellerías actúan ao mesmo tempo para devolver a cidade aos peóns. O segundo factor é que se trata dun proxecto transversal, onde predomina o punto de vista humano. O obxectivo era devolver o espazo público aos cidadáns que o perdían en beneficio dos vehículos. Noutros lugares tómanse decisións puntuais pero non hai unha visión estratéxica que fora levada a cabo desde arriba. No caso de Pontevedra, ademais, a decisión foi politicamente rendible porque o alcalde segue no seu posto despois de moitos anos.
“A peculiaridade de Pontevedra é que falamos dunha estratexia política municipal”
-Dada a súa experiencia como asesor noutros países, considera que o modelo de Pontevedra é exportable tamén ás grandes urbes?
-É un modelo totalmente exportable. Pontevedra non é unha cidade tan pequena, ten uns 70.000 habitantes, e se se aplica o mesmo modelo a cidades máis grandes o que haberá que facer é crear pequenos ‘barrios Pontevedra’ dentro da mesma cidade. Hai que conseguir que o tráfico se concentre nas grandes avenidas das cidades, de xeito que o 80% das rúas queden case liberadas de tráfico. En Pontevedra conseguiuse que os vehículos que chegan desde fóra da cidade sexan dirixidos aos aparcadoiros do centro e se non acceden a eles son practicamente expulsados da cidade e teñen que volver entrar. Esta é unha estratexia interesante porque se consegue que os automobilistas se dean conta de que paga a pena aparcar o coche e non utilizalo para moverse dentro da cidade porque van aforrar tempo se se moven a pé ou en transporte público. Cando hai alternativas máis eficientes o coche pasa a un segundo plano. A xente non ten que utilizar o transporte público por obrigación senón porque realmente é máis eficiente.
-Pode dicirse que o modelo de peonalización das cidades vai acabar impoñendo a pesar da resistencia que atopa nalgúns sectores?
-Sen dúbida este modelo vaise impoñendo. Nas primeiras décadas nas que apareceron os coches as cidades transformáronse para darlles espazo pero agora hai un movemento oposto e a tendencia que se está impoñendo é a peonalización do centro da cidade. Vai ir impoñendo e os tempos dependerán do impulso político e tamén da presión dos cidadáns. Neste sentido, Pontevedra marca o camiño e por iso desde Pons dedicamos un libro para analizar o que ocorreu nesta cidade coa peonalización.
“A tendencia á peonalización do centro das cidades vaise ir impoñendo”
-Despois do que se conseguiu, que retos quedan agora por afrontar no que se refire a mobilidade en Pontevedra?
-Creo que son as autoridades as que teñen que marcar o camiño. Eu podo falar como usuario da cidade e podo dicir que se conseguiu o obxectivo de devolver o espazo público aos cidadáns. O que sucedeu en Pontevedra equivale en certo sentido ao que supuxo en España a implantación do carné por puntos. Conseguiuse practicamente corrixir por completo os problemas que supoñían os excesos de velocidade en autoestradas e autovías. Outra das consecuencias positivas do modelo aplicado en Pontevedra é a drástica redución de emisións contaminantes á atmosfera.
-Esperta interese o modelo aplicado en Pontevedra noutros países?
-Si que hai un grande interese no exterior. Hai que ter en conta que hai 50 anos a xestión da mobilidade estaba practicamente en mans de profesionais como os enxeñeiros de camiños, mentres que hoxe en día é cada vez máis frecuente que se aplique unha perspectiva filosófica para buscar unha cidade máis humana e é o que ocorreu en Pontevedra. Iso fai que o seu modelo sexa admirado en diversos países e que tivese moitos premios.
