A exposición a contaminantes atmosféricos (como as partículas PM2,5 e PM10) asóciase cunha maior duración de síntomas da long covid ou covid persistente. En parte, debido ao seu impacto na gravidade da infección aguda. Esta é a principal conclusión dun estudo liderado polo Instituto de Saúde Global de Barcelona (ISGlobal) e publicado na revista Environmental Health Perspectives.
A long covid é unha enfermidade heteroxénea na que síntomas como a fatiga, a dificultade en respirar e os problemas cognitivos persisten durante meses tras o contaxio e non poden explicarse por outros diagnósticos.
A súa carga real é aínda incerta, pero calcúlase que afecta a millóns de persoas en todo o mundo. Tampouco se coñecen ben os seus factores de risco, xa que mesmo aquelas con síntomas leves ou asintomáticas durante a infección aguda poden desenvolvela.
“Anteriormente mostramos que a exposición á contaminación atmosférica está relacionada cun maior risco de enfermar gravemente por covid-19 e cunha menor resposta á vacina, pero hai moi poucos estudos sobre o efecto do medio ambiente na long covid”, explica Manolis Kogevinas, autor do traballo e investigador de ISGlobal.
Seguimento a máis de 2.800 adultos
Neste estudo, o equipo de Kogevinas investigou se a contaminación atmosférica e outras exposicións ambientais, como o ruído, a luz artificial nocturna e os espazos verdes, estaban asociadas co risco —ou a duración— da covid persistente.
O estudo seguiu a máis de 2.800 adultos da cohorte COVICAT, de entre 40 e 65 anos, que vivían en Cataluña e que completaron tres cuestionarios en liña (2020, 2021 e 2023) durante a pandemia.
Estas enquisas recolleron información sobre infeccións por covid-19, estado de vacinación, estado de saúde e datos sociodemográficos. Ademais, o equipo investigador calculou a exposición residencial ao ruído, as partículas, o ozono, o dióxido de nitróxeno, os espazos verdes e a luz artificial nocturna para cada participante.
Factores de risco
A análise mostrou que unha de cada catro persoas que contraeron covid-19 experimentaron síntomas persistentes durante tres meses ou máis, e un 5% experimentou síntomas que duraron dous anos ou máis.
As mulleres, as persoas con niveis educativos máis baixos, aquelas con condicións crónicas previas e quen tivo a patoloxía grave presentaron maior risco de desenvolver long covid. A vacinación, doutra banda, tivo un impacto positivo: só o 15% dos participantes vacinados desenvolveron covid persistente, en comparación co 46% dos non vacinados.
Aumento do risco
A exposición a partículas no aire (PM2,5 e PM10) asociouse cun lixeiro aumento do risco de covid de longa duración (é dicir, persoas que informaron ter covid persistente en 2021 e cuxos síntomas seguían presentes a última semana antes da entrevista de 2023).
O risco de long covid aumentou de forma lineal con maiores niveis de exposición ás partículas en suspensión. En contraste, factores como a proximidade a espazos verdes ou o ruído do tráfico apenas influíron na súa duración.
O equipo sinala que, aínda que é posible que a contaminación atmosférica non sexa unha causa directa, si podería aumentar a gravidade da infección inicial, o que á súa vez eleva o risco de covid prolongada. “Esta hipótese vese apoiada pola asociación entre as partículas en suspensión e os casos máis graves e duradeiros de long covid, pero non con todos os casos”, afirma Apolline Saucy, primeira autora do estudo.
Necesítanse máis investigacións para desagregar os distintos tipos de síntomas persistentes e obter unha imaxe máis detallada de como poden influír os factores ambientais. “Este tipo de estudos son especialmente relevantes a medida que máis persoas seguen recuperándose e lidando cos seus posibles efectos a longo prazo”, afirma Kogevinas.
Referencia: Environmental exposures and Long-COVID in a Prospective Population-Based Study in Catalonia (COVICAT study) (Publicado en Environmental Health Perspectives)
