Concienciar sobre a súa importancia para a saúde pública. Ese é o obxectivo principal do Día Mundial do Sono, que este ano pretende poñer o foco nas diferenzas entre as persoas e a repercusión dos malos hábitos nos distintos trastornos relacionados. Segundo datos da Sociedade Española de Neuroloxía (SEN) estes últimos afectan ao 22-30% da poboación española.
“O sono saudable é aquel que se adapta ás necesidades de cada individuo e a súa contorna, é satisfactorio, ten unha duración e horario adecuado, é eficiente sen períodos de espertar durante a noite e permite unha alerta sostida durante as horas de vixilia”, explica Ana Fernández Arcos, coordinadora do Grupo de Estudo de Trastornos da Vixilia e Sono da SEN.
Segundo Fernández Arcos, conseguilo non depende unicamente dunha maior educación e concienciación en hábitos de sono: “Existen impedimentos, nunha gran parte da poboación, principalmente polas necesidades laborais, sociais e de estilo de vida que restan horas ao descanso nocturno, sendo inadecuado por baixo de 7 horas en adultos”.
“Un mal descanso ten consecuencias na saúde individual e na sociedade en xeral e asóciase a problemas de saúde mental, emocional e física. Ademais, as persoas con enfermidades crónicas, membros de minorías e en situación de precariedade poden ter grandes dificultades para manter unhas rutinas de sono óptimas”, engade.
O que deixan claro os datos é que a poboación española non descansa adecuadamente. A SEN estima que o 48% da poboación adulta española e que o 25% da infantil non ten un sono de calidade. Ademais, os últimos estudos realizados respecto diso apuntan a que polo menos un 50% ten problemas para conciliar o sono e un 32% espértase coa sensación de non ter un sono reparador.
“O sono é fundamental para a saúde. Principalmente para a saúde cerebral, porque durmir mal inflúe na memoria e a aprendizaxe e aumenta o risco de desenvolver enfermidades neurolóxicas como o alzhéimer ou a enfermidade cerebrovascular. Pero tamén se relacionou cun maior risco de trastornos metabólicos, de infeccións ou mortalidade prematura”, continúa a especialista.
Insomnio e apnea, os máis frecuentes
Existen preto de 100 trastornos do sono clasificados e, ademais, son moitos os individuos que conviven con enfermidades que, pola súa sintomatoloxía, interfiren no descanso. O insomnio é o máis prevalente en España; afecta a aproximadamente ao 20% da poboación e conleva consecuencias que van máis aló das molestias nocturnas, xa que impacta na saúde física e emocional de quen o sofre.
Outra afección común no noso país é a apnea obstrutiva do sono, que afecta ao 5-7% da poboación e caracterízase provocar pausas na respiración durante o sono, interferindo no descanso e aumentando a longo prazo o risco de enfermidades vasculares (como ictus), diabetes e outros problemas de saúde graves.
Por outra banda, entre o 5-10% dos españois padecen a síndrome de pernas inquietas, que se manifesta por sensacións desagradables nas extremidades que aparece á tardiña ou durante a noite en repouso e provoca un impulso irresistible de movelas durante o descanso, o que dificulta a capacidade de conciliar o sono e mantelo de maneira adecuada.
“Aínda que problemas como o insomnio, a apnea do sono ou a síndrome de pernas inquietas son os trastornos do sono máis comúns en España, existen outros moitos que non só afectan a calidade de vida das persoas que os padecen, senón que tamén poden ter consecuencias no desenvolvemento de enfermidades no futuro”, sinala Fernández Arcos.
As cifras en España
Segundo datos da SEN, máis de catro millóns de españois teñen algún tipo de trastorno do sono crónico e grave, e a World Sleep Society calcula que polo menos un 45% da poboación mundial sufrirá nalgún momento algún trastorno do sono grave. A pesar destes datos, menos dun terzo dos individuos que os padecen chegan a consultar co seu médico.
En España só están diagnosticados un 10% dos casos totais, calcula a SEN. “Aínda que os trastornos do sono son comúns, non sempre se diagnostican nin se tratan adecuadamente. Son moitas as persoas as que os padecen que consideran que deben conformarse e non buscan atención médica, aínda que experimenten problemas persistentes”, destaca a experta.
Factores que afectan ao sono
Hai seis elementos que afectan á saúde do sono e, por tanto, á saúde e o benestar xeral: a duración (canto durmimos ao longo do día), a eficiencia (canto tardamos en durmirnos e se permanecemos durmidos sen espertar), o momento (cando durmimos), a regularidade (mantendo horarios de sono e espertar estables), o grao de alerta (se somos capaces de centrarnos e manter a atención durante as horas de vixilia) e a calidade (se o noso sono é reparador).
“Hai que lembrar que, aínda que experimentar cambios puntuais no sono é algo normal, calquera persoa que non consiga ter un sono reparador a pesar de mellorar os seus hábitos debería consultar co seu médico”, conclúe Fernández Arcos.
