Para coñecer os niveis de exposición a contaminantes ambientais dunha zona, os científicos poden analizar a concentración de metais nos órganos dos animais, que se converten en bioindicadores da contorna. Exemplo diso é un novo estudo con raposos vermellos de Galicia, que revela un nivel baixo de cadmio, chumbo e cinc no territorio.
Algúns metais, concentrados en altas cantidades, poden ser tóxicos para o medio ambiente e os seres vivos. O chumbo e o cadmio, por exemplo, ademais de non posuír ningunha función biolóxica, son mortalmente tóxicos a baixas concentracións. Para medir a súa presenza nun lugar concreto, os científicos analizan a súa acumulación nos órganos internos dos animais, que actúan como bioindicadores naturais.
Por primeira vez, un equipo de científicos españois examinou os datos dun grupo de 250 raposos vermellos (Vulpes vulpes) en Galicia entre os anos 2003 e 2011 para coñecer a situación ambiental do territorio e comparar os resultados cos obtidos noutros exemplares europeos. Os resultados foron publicados en Toxicological & Environmental Chemistry.
A contaminación por metais en Galicia estaba dentro da media europea
A novidade deste traballo reside en que se tiveron en conta factores que poden influír nos niveis dos contaminantes, como o sexo ou a idade destes animais, algo que ata agora non fora moi estudado en ecotoxicoloxía.
“O raposo é unha boa especie para estudos de biomonitorización, porque como se somete a actividades cinexéticas de control é posible obter unha gran cantidade de mostras sen desenvolver sacrificios específicos”, explica á axencia Sinc Marcos Pérez López, autor principal do estudo e investigador na Universidade de Estremadura (Cáceres).
“Ademais, neles é doado avaliar o efecto das variables endóxenas, como sexo e idade, para establecer completos programas de biomonitorización ambiental que permitan facer un seguimento a longo prazo dos niveis de metais pesados circundantes”, engade o experto.
Os investigadores analizaron a concentración de cadmio, chumbo e cinc no fígado e o ril dos raposos, e descubriron que non había moitas diferenzas entre machos e femias. Con todo, si se observaron concentracións máis elevadas nos exemplares de maior idade.
Unha das conclusións dos expertos foi que os niveis destes elementos nos órganos dos raposos estaban dentro da media europea e mesmo chegaban a ser menores, no caso do chumbo, aos reflectidos nos rexistros doutros países como Suíza, Polonia ou Italia.
O estudo di que os ecosistemas galegos ‘están nun moi bo estado ambiental’
“É interesante ver como os niveis son máis baixos que os doutras zonas europeas, tradicionalmente sometidas a máis intensa actividade industrial, o que confirmaría que os ecosistemas no noroeste peninsular, polo menos para estes contaminantes analizados, mantéñense nun moi bo estado ambiental“, comenta Pérez López.
Unha das explicacións á acumulación de todos estes metais nos órganos animais recae na acción humana. Un raposo pode alimentarse doutros animais que fosen feridos de bala debido á caza e absorber o chumbo que contén a munición.
Estes e outros mamíferos sofren un risco elevado de acumulación de elementos tóxicos por ocupar unha posición superior na cadea trófica. Con todo, sinalan os científicos, os raposos vermellos do noroeste do noso país non presentan un nivel preocupante destes metais nos seus órganos.