Un equipo de Vigo e das Illas Baleares documenta en augas de Eivissa o caso máis completo xamais rexistrado dun polbo cun brazo bifurcado funcional no seu hábitat natural. No vídeo difundido do animal, nomeado Salvador, aprécianse claramente os seus nove brazos. Este achado apóiase en investigacións previas que demostraban que os polbos, incluso os que tiñan morfoloxías atípicas nas extremidades, simplifican o uso do brazo bifurcado ao asocialo con categorías de comportamento, á vez que mostran un uso especializado.
O descubrimento acaba de ser publicado na revista Animals e é froito dunha investigación de cinco meses nos que se fixo seguimento do animal por parte do grupo ECOBIOMAR do Instituto de Investigacións Mariñas (IIM-CSIC) de Vigo e do Centro Oceanográfico de Baleares (COB-IEO-CSIC). O estudo examinou o individuo no seu hábitat natural. Este dato é destacable, dado que os métodos actuais empregan, polo xeral, experimentos en laboratorio para analizar o comportamento das especies.
Un individuo excepcional
“Aínda que ofrece unha visión xeral case completa deste individuo excepcional, é importante recoñecer que se realizou nun suxeito solitario, sen posibilidade de replicación en múltiples individuos. Con todo, a extrema escaseza de polbos vivos rexistrados con apéndices bifurcados crea unha situación na que isto, hoxe en día, non é posible”, explican os investigadores.
“Os polbos posúen brazos flexibles con numerosas células nerviosas, o que lles permite explorar e mostrar interacción coa súa contorna de formas únicas. En ocasións, estes animais desenvolven características pouco usuais, como brazos adicionais ou divididos, pero sábese pouco sobre como isto afecta o seu movemento e comportamento. Este estudo examinou a un polbo salvaxe cun brazo dividido de forma natural, utilizando gravacións de vídeo submarinas para observar como usaba os seus brazos ao longo do tempo”, explican os autores do estudo.
Cal é a función dos brazos bifurcados?
O estudo empregou métodos de cuantificación do comportamento para describir e examinar o repertorio de condutas deste individuo único a través de vídeos submarinos. Prestouse especial atención aos comportamentos e accións que implican o uso dos brazos, con especial énfase nos dous bifurcados. As preguntas de investigación foron: A presenza dun brazo bifurcado completamente funcional altera o comportamento de Octopus vulgaris? En que medida se utiliza o brazo bifurcado en diferentes comportamentos? Cambia o uso dos brazos co tempo?
Os resultados mostraron que os brazos divididos usábanse máis para accións debaixo do corpo, pero volvéronse menos especializados a medida que o polbo medraba. Grazas aos vídeos do cefalópodo vivo co brazo bifurcado vaise poder describir e analizar con máis detemento esta anomalía.
“Este fito revela non só a rexeneración pouco usual dun brazo dividido en dous, senón tamén o uso diferenciado e de adaptación de ambos os brazos rexenerados, unha fazaña sen precedentes en cefalópodos. O exemplar, un macho de Octopus vulgaris, presentaba signos de sobrevivir a un ataque previo, perdendo varias extremidades. Durante a rexeneración, un dos seus brazos (R1) bifurcouse, xerando dous apéndices separados: R1a e R1b. Ambos medraron co tempo e foron usados de maneira especializada: un con maior frecuencia en alimentación e outro en comportamentos exploratorios”, explican os autores do estudo.
A bifurcación de brazos describiuse antes desde un punto de vista anatómico, pero este é o primeiro estudo que documenta como se usan eses brazos rexenerados e bifurcados nunha contorna salvaxe.
As funcións dos brazos evolucionan co tempo
“Esta documentación suxire dúas cuestións fundamentais. En primeiro lugar, os brazos bifurcados eran usados nun principio para tarefas próximas ao corpo, pero co tempo a súa participación en accións máis complexas como a exploración aumentou, o que suxire unha adaptación progresiva e específica. En segundo lugar, os brazos danados foron usados con menor frecuencia en condutas arriscadas, o que podería apuntar a unha forma de memoria da dor ou aprendizaxe por experiencia”, explican.
Por outra banda, a observación dun uso lateral e altamente individualizado dos brazos en tarefas específicas pon en evidencia a sorprendente plasticidade motora do polbo.
“O feito de que este polbo adapte o seu comportamento e reorganice o uso dos seus brazos de forma funcional suxire mecanismos neuronais complexos que poderían inspirar novas aplicacións en robótica, neurociencia e medicina rexenerativa”, avanzan desde o equipo de investigación.
Estes achados suxiren que os polbos poden adaptar o uso dos seus brazos en función das lesións e da recuperación, posiblemente mostrando cambios na forma en que o seu sistema nervioso controla o movemento.
Novos interrogantes
Segundo os investigadores, ábrense agora novos interrogantes sobre a especie. Por exemplo, de que forma o seu sistema nervioso integra novas extremidades, novas vías de investigación sobre a neuroxénese en apéndices rexenerados e como o sistema nervioso central e periférico se reorganiza fronte a esas anomalías. Comprender estas adaptacións pode proporcionar información sobre como os animais responden aos desafíos físicos e mesmo podería inspirar novos deseños en robótica e prótese ao imitar a capacidade de recuperación dos brazos dos polbos.
“Unha liña de investigación podería ser que sucede coas neuronas nun brazo de polbo perdido: se se redistribúen por todo o corpo ou simplemente se perden. Se se perden neuronas, rexenéranse lentamente? A presenza dun brazo adicional resulta no dobre do número habitual de neuronas rexeneradas? Doutra banda, se as neuronas se redistribúen por todo o corpo e logo se reparten de novo aos brazos a medida que medran, cando un brazo se bifurca, é posible que as neuronas só se distribúan nun brazo e non no outro? De ser así, esta redistribución podería explicar por que a bifurcación normalmente resulta nunha extremidade non funcional”, indica o equipo.
“Outras preguntas que xorden son: Podería un polbo con brazos recentemente bifurcados estar a manexar con menos inervación e aprendendo eficazmente a usar estas extremidades de novo? Ou estas extremidades están completamente inervadas, pero simplemente inhibidas pola súa lonxitude?”, conclúen.
Referencia: Persistence of Memory: Behavioral Analysis and Arm Usage of a Nine-Armed Octopus vulgaris (Publicado en Animals)
