A revista Science of the Total Environment vén de publicar un estudo realizado tras a vaga de incendios de outubro de 2017 que demostra de forma pioneira que os labores do voluntariado poden resultar tremendamente exitosos para mitigar o impacto dunha catástrofe natural como é o lume forestal. Elena Buch, fotoxornalista do proxecto, recalca a importancia de que sexa “un dos poucos estudos que se centra na importancia do voluntariado“, sendo capaz de reflectir con datos os seus beneficios.
Segundo os propios autores, “o voluntariado é un tema delicado xa que, en xeral, a administración é reticente a fomentar a colaboración da cidadanía para aspectos técnicos coma este. Ben sexa por receo técnico, ou ben por dúbidas sobre o balance entre o beneficio e os danos de actuacións masivas de voluntariado en zonas sensibles”. Os resultados deste estudo demostran o gran potencial que teñen as actividades de voluntariado para mitigar a degradación ambiental post-incendio. “Para nós é a mellor forma de agradecer tanta axuda altruísta”, explican.
A importancia do “mulching”
A perda de cobertura vexetal e o mal estado do solo no concello de Ponte Caldelas tras os incendios de hai catro anos levou a un colectivo de cidadáns, profesionais e ambientalistas a unir as súas forzas baixo a creación da Asociación A Rente do Chan. Entre o persoal integrante, figura o investigador Sergio Prats da Universidade de Évora, especialista en erosión post-incendio, e que propuxo a aplicación dunha cobertura de material orgánico sobre a superficie do chan para minimizar a erosión, denominada mulching. Esta técnica, evita que as pingas de choiva impacten directamente sobre o chan espido.
O mulching (técnica que consiste en distribuír palla de cereal ou calquera outro residuo orgánico fibroso como o millo ou os restos de poda triturados sobre o chan queimado) reduciu a erosión do chan ata nun 90% respecto ás áreas non tratadas. En contraposición, en ausencia de tratamento, a cuantificación da erosión do chan realizada neste estudo ascende a 27 toneladas por hectárea nos tres anos que durou a investigación.
“Na actualidade segue habendo grupos de traballo activos. Todos os anos se fan convocatorias, mínimo catro. A xente segue asistindo cunha afluencia que é un orgullo” Segundo comenta Elena Buch “os resultados seguen a ser moi positivos, tamén en canto a deseucaliptización”.
O estudo tamén aborda a sementa de landras de carballos como ferramenta para acelerar a recuperación da cuberta vexetal nativa
Foron moitos os medios que, baseándose en recomendacións técnicas, desaconsellaban estas operacións, pois a taxa de éxito deste tipo de sementas adoita ser moi baixa e non axudan a protexer o chan de forma inmediata. Pese a iso, catro autores do traballo, Sergio Prats, Pablo Sierra, Alvaro Moraña e Rafael Zas decidiron realizar un seguimento científico da sementada, tanto en zonas queimadas espidas como en zonas tratadas con mulching.
Tal como se esperaba, a taxa de supervivencia das landras sementadas ao final do
período de estudo (dous anos tras o incendio) foi moi baixa, tan só do 2%. As perdas debéronse maioritariamente á predación de landras por parte de pequenos roedores,
aínda que a incidencia de secas estivais, e os danos ocasionados por gando doméstico non
axudaron.