España está considerada un dos “puntos quentes” globais en materia de cambio climático, e as consecuencias do aumento da temperatura inciden directa e indirectamente sobre a economía e os sistemas ecolóxicos españois. Segundo a comunidade científica, isto acelera a deterioración de recursos esenciais para o noso benestar como a auga e o solo fértil, e ameaza a calidade de vida e a saúde das persoas.
A Declaración ante a Emerxencia Climática e Ambiental en España, aprobada hoxe en Consello de Ministros español, mostra o compromiso e a prioridade do Goberno, que desenvolverá 30 liñas de acción, cinco delas nos 100 primeiros días, para facer fronte á crise climática e aproveitar os beneficios sociais e económicos que ofrece a transición ecolóxica.
El #CMin aprueba la Declaración de #EmergenciaClimática y Ambiental en España.
🌎 Se compromete a adoptar 30 líneas de acción prioritarias para combatir el cambio climático, cinco de ellas se desarrollarán en los primeros 100 días.
Lo explica la vicepresidenta de @mitecogob 👇 pic.twitter.com/YXE8y3A9zg
— La Moncloa (@desdelamoncloa) January 21, 2020
O acordo, que expresa a vontade dunha ampla maioría do Congreso dos Deputados, tamén conta co apoio dos ecoloxistas, que animan a que a declaración garanta os cambios urxentes e necesarios para non superar en 1,5º C a temperatura global, en sectores craves como o enerxético, o transporte, o agrícola e o industrial.
“Aplaudimos os anuncios feitos no Consello de Ministros que sitúan a emerxencia climática como prioridade na axenda política. Por iso, é ineludible e urxente que se aprobe unha Lei de Cambio Climático e Transición Ecolóxica e un Plan Nacional Integrado de Enerxía e Clima (PNIEC) moito máis ambiciosos que os expostos ata o de agora e que, ademais, dóteselles de procesos de participación pública efectiva”, declarou Mario Rodríguez, director executivo de Greenpeace España.
O acordo marca como “único camiño posible” alcanzar a neutralidade climática en 2050
Para os ecoloxistas, a lei –que aínda non foi sometida ao proceso de participación pública e da que non se coñece o plan definitivo– debe contemplar, entre outras cousas, a descarbonización completa da economía, é dicir, alcanzar un balance neto nulo entre as emisións producidas pola actividade humana e a capacidade de absorción polos ecosistemas en 2040, así como o obxectivo de redución de emisións do 55% en 2030 respecto a 1990.
Neste caso, o acordo marca como “único camiño posible” alcanzar a neutralidade climática en 2050, un obxectivo que constitúe unha oportunidade para avanzar na modernización, innovación e mellora da competitividade da economía española.
Trátase dun “proxecto de futuro en común, en liña cos compromisos adquiridos coa Axenda 2030, unha axenda integral de paz e solidariedade, en favor dun desenvolvemento sustentable para todas e todos, que pon ás persoas e ao planeta no centro da acción política”, como define a declaración.
As primeiras medidas para facer fronte a este desafío materializaranse nos primeiros 100 días de acción do Goberno. Para iso, o executivo comprométese a levar ás Cortes un proxecto de lei que garanta alcanzar as emisións netas cero non máis tarde de 2050, impulsado un sistema eléctrico 100% renovable, un parque de turismos e de vehículos comerciais con emisións de 0 gramos de CO2 por quilómetro, un sistema agrario neutro en emisións de CO2 equivalente, e un sistema fiscal, orzamentario e financeiro compatibles coa necesaria descarbonización da economía e da sociedade.
Dez lugares de Galicia que estarán ameazados polo mar en 2050
Entre outras iniciativas definirase a senda de descarbonización a longo prazo do noso país e investirase nun país menos vulnerable fronte aos impactos e riscos do cambio climático. Nesta liña, presentarase o segundo Plan Nacional de Adaptación ao Cambio Climático, incluíndo o sistema nacional de observación do clima e a elaboración dun menú de indicadores de impacto.
Tamén se reforzarán os mecanismos de participación xa existentes cunha Asemblea Cidadá do Cambio Climático, cuxa composición contará co mesmo número de mulleres que de homes e incluirá a participación dos mozos e impulsarase a transformación do modelo industrial e do sector servizos a través de Convenios de Transición Xusta e de medidas de acompañamento.
A ONU advirte: as temperaturas subirán 3,2 ºC aínda cumprindo o Acordo de París
No resto das 25 medidas a acción marcarase nas políticas económicas, de consumo, de mobilidade, de vivenda, de cooperación internacional, de educación ou de saúde. Nestas dúas últimas políticas sectoriais, o acordo compromete ao Executivo para aprobar un Plan de Acción de Educación Ambiental para a Sustentabilidade antes de que acabe o ano e a poñer en marcha un Plan Nacional de Saúde e Medio Ambiente.
Por outra banda, o acordo pon énfase en fortalecer sinerxias coas políticas de desenvolvemento rural, de protección da biodiversidade e o impulso das oportunidades para a transición enerxética, para xerar novo emprego verde. Así, o Goberno elaborará a Estratexia de Loita Contra a Desertificación e a Estratexia Nacional Forestal, e presentará na Conferencia de Presidentes de 2020 a Estratexia fronte ao Reto Demográfico para facilitar a mellor coordinación entre Administracións.
Outra parte das medidas está centrada en asegurar a transformación do sector financeiro público e privado para garantir a súa viabilidade e a estabilidade do sistema. O primeiro paso será elaborar un Plan Nacional de Acción de Finanzas Sustentables e un programa de emisión de bonos verdes por parte do Tesouro Público.
Tamén se fomentará a coherencia dos investimentos públicos cos obxectivos do Acordo de París, ademais de integrar a variable do cambio climático na política fiscal. Neste sentido, o acordo marca como liña de acción non outorgar novos beneficios fiscais a produtos enerxéticos de orixe fósil e analizaranse os vixentes, salvo casos xustificados por razóns sociais ou tecnolóxicas. Nesta mesma liña, non se autorizarán novas solicitudes de exploración, permisos de investigación ou concesións de explotación de hidrocarburos, nin para as actividades de fracking.
A declaración recolle a necesidade de adoptar a Estratexia de Economía Circular e unha Lei de Residuos que aborde o problema dos plásticos dun só uso, para alcanzar “residuo cero” no horizonte 2050. Tamén a adopción dunha Lei de Movilidad Sustentable e Financiamento do Transporte Público, así como medidas para que os municipios de máis de 50.000 habitantes establezan zonas de baixas emisións de maneira urxente.
Ademais, antes de 2021, presentarase a Estratexia de Turismo Sustentable de España 2030 para aumentar a resiliencia do sector para os efectos do cambio climático. Tamén se establece o obxectivo de alcanzar o 30% de superficie mariña protexida en 2030.
