Chámase Batrachochytrium dendrobatidis, e está xerando unha declive xeneralizado en especies de ras de todo o mundo. O fungo, orixinario de Asia (onde non afecta ás especies locais) provoca unha enfermidade que ataca á pel dos anfibios e impide a correcta regulación da auga e os electrolitos xerando un fallo cardíaco nos animais. A doenza, chamada quitridiomicose, xa levou á extinción a 90 especies de anfibios, e afecta polo menos a outras 501 en máis 60 países do mundo.
“Trátase dunha enfermidade moi virulenta que afecta á fauna silvestre e está a contribuír á chamada Sexta Extinción masiva de especies na Terra”, explica Ben Scheele, investigador da Universidade Nacional de Australia e investigador principal do traballo publicado en Science. O equipo de científicos, entre os que participa Ignacio de la Riva do Museo Nacional de Ciencias Naturais (MNCN-CSIC), confirma que este fungo quitridio é a especie invasora máis destrutiva que se coñece, xa que provocou a maior perda de biodiversidade asociada a unha enfermidade na historia do planeta. Ata a data, Sudamérica e Australia son as rexións máis afectadas. “Perdemos algunhas especies realmente asombrosas, e coñecer que especies están en risco pode axudar a dirixir a investigación futura para desenvolver accións de conservación” engade Scheele.
Os programas de conservación e novas técnicas de reintroducción en Australia evitaron a extinción dalgunhas especies, pero é realmente complicado eliminar o fungo dun ecosistema, en parte porque hai especies ás que a enfermidade non lles afecta. “Por unha banda, é bo que haxa especies resistentes pero, por outro, iso significa que ditas especies portan o patógeno e actúan como reservorios permanentes do fungo”, reflexiona o investigador australiano.
O artigo compila a información da que se dispón da enfermidade e pon o acento na necesidade de regular tanto o comercio internacional de especies como a bioseguridade nas fronteiras, xa que identificaron moitas especies que corren un alto risco de desaparecer nas próximas dúas décadas.
Sudamérica e Australia, as máis afectadas polo fungo
“Perdemos algunhas especies realmente asombrosas, coñecer que especies están en risco pode axudar a dirixir a investigación futura para desenvolver accións de conservación”, indica Scheele.
“Os seres humanos estamos a mover animais e plantas por todo o mundo, provocando así a presenza de patóxenos potencialmente perigosos en áreas novas. A globalización e o comercio de especies silvestres son as principais causas que permiten que se manteña a propagación desta pandemia mundial”, continúa.

Sudamérica é a rexión do planeta que máis anfibios alberga con máis dun terzo das case 8.000 especies coñecidas de anfibios. As rexións tropicais de América constitúen a zona do mundo con maior diversidade desta clase de vertebrados, e á vez a que máis sufriu os efectos da quitridiomicose. “O efecto da enfermidade nos Andes foi absolutamente catastrófico. Os nosos estudos xa revelaran a posible extinción de varias especies e a diminución de moitas outras, sobre todo nos bosques andinos”, explica Ignacio de la Riva, investigador do MNCN.
Un estudo previo, que De la Riva asinaba xunto á investigadora da Universidade de Porto Rico, Patricia Burrowes, confirmaba que, aínda que o ser humano é con seguridade o último responsable da dispersión inicial da enfermidade, as aves acuáticas poderían ser potenciais dispersores do fungo patóxeno nestes ecosistemas complexos, o que multiplicaría o seu efecto.
“Neste estudo internacional reunimos e analizamos toda a evidencia acumulada nos últimos anos para revelar a verdadeira dimensión do problema a nivel global”, relata Burrowes. O estudo contou coa colaboración de 41 expertos en anfibios e enfermidades da vida silvestre de todo o mundo, o que permitiu obter información de primeira man sobre o que estivo sucedendo nos distintos países nas últimas décadas, así como da situación actual.
Referencias: Amphibian fungal panzootic causes catastrophic and ongoing loss of biodiversity (Publicado en Science, 29 de marzo de 2019).