Un equipo de investigadores da Universidade de Oviedo, dirixido polo investigador Carlos López-Otín, logrou descifrar o xenoma da medusa inmortal, Turritopsis dohrnii, e definiu diversas claves xenómicas que contribúen a estender a súa lonxevidade ata o punto de evitar a súa morte. O estudo publícase na revista Proceedings of the National Academy of Sciences.
Esta diminuta medusa, de tan só uns poucos milímetros de lonxitude, ten a asombrosa capacidade de reverter a dirección do seu ciclo vital cara a un estadio anterior asexual chamado pólipo. A inmensa maioría dos seres vivos, tras a etapa reprodutiva, avanzan nun proceso característico de envellecemento celular e tisular que culmina coa morte do organismo. Con todo, T. dohrnii ten a facultade de escoller outro camiño: reverter o seu ciclo vital e rexuvenecer.
A secuenciación do xenoma de Turritopsis dohrnii, xunto co da súa irmá mortal Turritopsis rubra, e o uso de ferramentas bioinformáticas e de xenómica comparativa permitiron aos investigadores identificar xenes amplificados ou con variantes diferenciais características da medusa inmortal.
Estes xenes están asociados coa replicación e a reparación do ADN, o mantemento dos telómeros, a renovación da poboación de células nai, a comunicación intercelular e a redución do ambiente celular oxidativo. Todos eles afectan a procesos que en humanos asociáronse coa lonxevidade e o envellecemento saudable.
Rexuvenecemento cíclico da medusa
Ademais, o estudo exhaustivo dos cambios na expresión xénica durante o proceso de rexuvenecemento nesta medusa inmortal permitiu descubrir sinais de silenciamento de xenes mediadas polo denominado roteiro “Polycomb” e o aumento da expresión de xenes relacionados coa vía de pluripotencia celular.
Ambos os procesos son necesarios para que células especializadas poidan desdiferenciarse e ser capaces de converterse en calquera tipo de célula, formando así o novo organismo. Estes resultados suxiren que estes dous roteiros bioquímicos son mediadores fundamentais do rexuvenecemento cíclico desta medusa.
“Os diversos mecanismos atopados no noso traballo actuarían de forma sinérgica como un todo”
MARÍA PASCUAL-TORNER, investigadora
Neste sentido, María Pascual-Torner, investigadora posdoutoral do departamento de Bioquímica e Bioloxía Molecular da Universidade de Oviedo e primeira autora do artigo xunto con Dido Carrero, sinala que máis que existir unha clave única de rexuvenecemento e inmortalidade, “os diversos mecanismos atopados no noso traballo actuarían de forma sinérxica como un todo, orquestrando así o proceso para asegurar o éxito de rexuvenecemento da medusa inmortal”.
Finalmente, López-Otín, catedrático de Bioquímica e Bioloxía Molecular da universidade asturiana, indica que este traballo “non persegue a procura de estratexias para lograr os soños de inmortalidade humana que algúns anuncian, senón entender as claves e os límites da fascinante plasticidade celular que permite que algúns organismos sexan capaces de viaxar atrás no tempo. Deste coñecemento esperamos atopar mellores respostas fronte ás numerosas enfermidades asociadas ao envellecemento que hoxe nos abafan”.
Referencia: Comparative genomics of mortal and immortal cnidarians unveil novel keys behind rejuvenation (Publicado en Proceedings of the National Academy of Sciences)
