Moito se ten falado nos últimos anos sobre as enormes posibilidades que ofrece a utilización de células nai no tratamento e cura de enfermidades. Neste senso, o investigador do CiMUS da USC Miguel Fidalgo acaba de publicar un estudo no que desenmascara a existencia dun patrón xenético de expresión única que permite regular a os cambios de estado nas células nai pluripotenciais. Estas células son un tipo único porque poden dar lugar a todos e cada un dos distintos tipos celulares que conforman un organismo adulto. É un grupo de células moi concreto, que conta coa capacidade de propagarse de forma ilimitada, o que as converte nunha fonte de material inesgotable en diferentes eidos de investigación.
Ata o de agora, e malia o seu enorme potencial en biomedicina, houbo moita cautela sobre a utilización clínica destas células pluripotenciais, xa que se corre un importante risco de que aparezan tumores. Ante estas dificultades, os científicos abriron numerosas liñas de investigación para sortear o problema e avanzar no coñecemento destas unidades anatómicas.
O traballo indaga nos diferentes estados das células pluripotenciais
A raíz destes traballos, os investigadores descubriron que cando este tipo de células son cultivadas en modelos animais baseados en roedores, existen dous estados pluripotenciais: un máis primixenio ou ‘plástico’ (coñecido como estado pluripotente naive), e outro destinado a proporcionar unha orixe celular concreta (estado pluripotente primed). Non en tanto, e segundo informan desde a USC, o proceso de obtención de células humanas ex vivo (é dicir, á marxe dun organismo vivo) con características similares ás naive atopadas en ratos non se puido culminar con éxito polo de agora, a pesar dos enormes esforzos dedicados pola comunidade científica nos últimos anos.
Pero agora, o patrón atopado polo galego Miguel Fidalgo permitirá aos investigadores avanzar no estudo dos factores que deciden se unha célula nai é máis plástica (xerminal) ou se, polo contrario, está determinada a participar nun estado máis avanzado do crecemento. A investigación de Fidalgo demostra, por primeira vez, cómo un novo factor desempeña un rol esencial no control químico do material xenético sen alterar a súa secuencia, resultando decisivo no momento no que unha célula nai decide dar o paso dun estado naive a outro primed.
A proteína localizada é capaz, por tanto, de regular no ADN a función oposta de dúas enzimas (Tet1 e Tet2) que participan na transformación dos tumores cando se atopan desreguladas. Por tanto, os resultados conseguidos por Miguel Fidalgo abren a porta a desenvolver novas estratexias na busca do estado pluripotencial das células nai humanas, o que permitiría corrixir danos no xenoma ou facilitar a modelización das enfermidades de cara a unha posible cura. “«Ese sería o noso Santo Grial, o gran paso que nos permitiría avanzar cara o obxectivo último». Para este investigador Ramón y Cajal do CiMUS, «o máis importante é lograr que estas células sexan seguras, para facer posible a súa utilización na clínica e poder ao fin desenvolver o enorme potencial terapéutico que albergan», sentencia.
