Aínda que non sempre sexamos conscientes diso, o certo é que a ciencia rodea as nosas vidas. Está en cada unha das nosas decisións, nos obxectos que tocamos, nos lugares polos que transitamos e habitamos. No supermercado. Só a ciencia é capaz de explicar de xeito fiable o noso pasado para poder entendernos como sociedade, e agora, como estamos podendo comprobar aínda máis, tamén dela dependa o noso futuro. Telo presente é fundamental para valorala, comprender como se constrúe, e saber que sen ela, non hai futuro. Cada vez somos máis conscientes diso, pero aínda temos que selo moito máis para poder chamarnos verdadeiramente sociedade avanzada.
A divulgación científica en España, e tamén o turismo científico, a súa versión máis lúdica, axudan neste proceso: achegar a ciencia ao público non especialista e contribuír a aumentar a nosa cultura e conciencia científicas. O seu desenvolvemento está a aumentar e a tendencia cara este tipo de experiencias é clara, porque viaxar é realmente coñecemento, e o pracer, en parte, reside na aprendizaxe.
Un bo exemplo de viaxe co plus que aporta coñecemento é MurCiencia. Un proxecto pioneiro de turismo científico pola cidade de Murcia, que ten como obxectivo precisamente iso: descubrir a ciencia cotiá, a que está á volta da esquina, a que seguramente, sen esta iniciativa, pasaría desapercibida para ollos de non expertos.
MurCiencia engade unha nova perspectiva para coñecer a cidade, esta vez, a través dos principais fitos científicos, ata agora, case ocultos, do seu casco histórico. A iniciativa consiste nunha ruta de 12 puntos, onde se revelan, entre outras curiosidades, a visita que a famosa científica Marie Curie realizou ao hotel Victoria, o proceso científico detrás das vidreiras do Concello, a xeoloxía que encerra o habitante máis antigo da cidade, a botánica dunha árbore xigante e centenaria, a relación que Murcia ten co xenio das Letras e as Matemáticas Echegaray, ou os segredos do pastel de carne.
Cada un destes doce lugares está sinalizado, podendo accederse a información, minixogos, un Trivial e outras curiosidades, a través dos códigos QR dispoñibles en cada punto. Tamén se realizan visitas guiadas teatralizadas o primeiro sábado de cada mes ata marzo de 2021.
Os 12 puntos da visita guiada son os seguintes, tamén accesibles dende unha ‘app’:
- Marie Curie: a primeira muller premio Nobel visita Murcia. Praza Martínez Tornel. Hotel Victoria
- A ciencia da sardiña. Ponte dos Perigos.
- As vidreiras do Concello: un compendio de Química, Física e Arte. Glorieta de España.
- Barroco vs. Contemporáneo: a ilusión da simetría. Praza Cardenal Belluga.
- Phi e a relación matemática da perfección. Praza dos Apóstolos.
- O cuarto dos segredos. Praza Hernández Amores.
- A xeoloxía que encerra ao habitante máis vello de Murcia. Porta do Real Casino de Murcia.
- Botánica excepcional: unha árbore xigante e centenaria. Praza de Santo Domingo.
- Nobel das letras, xenio das Matemáticas. Rúa Echegaray.
- Hermes, o avó da Química? Praza de San Bartolomé.
- Tecnoloxía alimentaria para mellorar os sabores tradicionais. Praza das Flores.
- Física e Química para defender a cidade. Muralla das Verónicas.
Cada un dos lugares desta ruta, ata agora coñecidos por outras razóns, son interpretados agora, dun xeito innovador, dende o punto de vista da historia da ciencia, da xeoloxía, da botánica, da paleontoloxía ou das matemáticas.
Onde xorde a idea
A idea de MurCiencia nace de José López Nicolás (@ScientiaJMLN), actual vicerreitor de Transferencia e Divulgación Científica da Universidade de Murcia, e autor de libros como Un científico no supermercado e Imos comprar mentiras. Explica López Nicolás, que se decatou de que en todas as rúas, e en cada esquina, había unha gran cantidade de símbolos ocultos para a sociedade murciana, e que todos tiñan algo en común: que estaban relacionados con distintas disciplinas científicas: Química, Física, Paleontoloxía … “todo isto se atopaba detrás dos edificios máis emblemáticos da capital murciana”.
MurCiencia comparte co viaxeiro, e tamén cos propios habitantes da cidade, unha nova mirada sobre o seu patrimonio que era necesaria, como o sería en todas as nosas cidades, porque engadir aos recursos patrimoniais que normalmente son explicados dende a unha perspectiva histórica e cultural, unha interpretación dada desde outras disciplinas científicas, suma e agrega valor ao que vemos.
O certo é que a ciencia está en todas partes, e en Murcia non queren que pase desapercibida. Por que non facer o mesmo nas nosas cidades?
Maite Vence é directora de Observer, que concede o selo Observer®, orixinalmente a primeira certificación de calidade en Turismo Científico que, a través da súa implementación, crea e promove destinos de turismo científico.