Únete á nosa canle de Whatsapp
Nesta nova fase da pandemia séguese analizando a efectividade das vacinas administradas e debátese sobre a necesidade de doses de reforzo para as persoas máis vulnerables. Ao mesmo tempo, séguese investigando para dar un paso máis na loita contra a covid-19. Evitar a transmisión do virus con novas vacinas, ou reducila máis que as actuais, diminuiría os contagios e faría que o KO ao coronavirus estivese máis preto.
Novas vacinas que evitan a transmisión
Unha das defensas máis efectivas adoita ser atacar onde máis doe, evitando desde o comezo a reprodución nas vías respiratorias altas. Por iso, o desenvolvemento de vacinas nasais convértese nunha vía de administración con numerosas vantaxes.
Como xa mencionamos nun artigo anterior, a acción localizada dunha vacina nasal permitiría, ademais do desenvolvemento de defensas sistémicas (totais), evitar a reprodución do virus desde o inicio do contaxio.
Para poder administrarse pola vía nasal, as vacinas deben cumprir exhaustivos controis polo contacto directo entre a cavidade nasofarínxea e o sistema nervioso central a través dos nervios olfativo e trixémino. A barreira hematoencefálica é unha protección eficaz ante substancias e axentes patóxenos.
É necesario atravesala para terapias dirixidas, por exemplo, ao tratar enfermidades neurodexenerativas e xaquecas. Fano as moléculas pequenas, pero hai que evitar que a atravese o que non sexa necesario. Se son vacinas e son grandes de tamaño sería suficiente, pero hai que controlalo.
Por esta razón este tipo de administración conleva traballo extra.
As vacinas chamadas “esterilizantes” xeran inmunidade xusto no lugar por onde entra o virus: as mucosas do nariz. Repasamos cinco delas, que empregan distintos enfoques para esta difícil tarefa.
1. A vacina mexicana “Patria”
A máis avanzada estase a desenvolver en México e xa superou a fase I de ensaios clínicos.
Baséase nun virus recombinante que expresa a proteína da espícula do SARS-CoV-2. O método de produción é o tradicional co que se produce a vacina da gripe, con ovos embrionados.
A vacina resultou segura e xera inmunidade cando se administra por vía intramuscular, e aínda mellor cando se administra unha primeira dose por vía nasal e unha segunda por vía intramuscular.
As demais vacinas están aínda finalizando os estudos preclínicos en animais.
2. A vacina española de Luis Enjuanes
A segunda das vacinas está a ser desenvolvida en España no laboratorio de Luis Enjuanes (CNB-CSIC). Atópase realizando estudos en macacos tras finalizar exitosamente os estudos en ratos.
Trátase dunha emulación sintética do virus SARS-CoV-2 que carece das partes que lle confiren patoxenicidade, e estase probando con administración intramuscular e nasal.
3. A vacina francesa que protexe nos pulmóns
A desenvolvida no Instituto Pasteur de Francia exponse como un reforzo da vacina intramuscular. É unha vacina nasal baseada nun vector lentiviral que expresa a proteína da espícula do variante delta do SARS-CoV-2.
Administrouse en ratos tras dúas doses intramusculares dunha vacina de ARN. Os resultados son moi prometedores, observándose gran protección a nivel de mucosas vía IgA (os anticorpos específicos das mucosas) e do pulmón vía células B e T de memoria residentes.
4. A vacina contra todos os sarbecovirus
A cuarta, desenvolta na Universidade de Yale de EE. UU., consiste nun spray nasal que contén a proteína da espícula e adminístrase a continuación dunha vacina intramuscular.
Do mesmo xeito que no estudo francés, en ratos xéranse IgA nas mucosas e células B e T residentes nos pulmóns. A diferenza é que non se necesita ningún adxuvante nin vector viral e, ademais, produce inmunidade xeral contra calquera sarbecovirus (a familia á que pertence SARS-CoV-2).
5. A vacina texana
A quinta vacina está a desenvolverse na Universidade de Houston, EE. UU., e consiste nun spray nasal contendo a proteína da espícula do SARS- CoV-2 e un adxuvante.
Do mesmo xeito que as dúas anteriores, resulta en protección a nivel de mucosas e pulmóns en ratos.
Ademais destas vacinas hai outras tantas que xa están en fase clínica (Táboa 1) utilizando diferentes plataformas, como adenovirus ou virus atenuados. Tamén se estudan outras vías de administración ademais da nasal, como poden ser a vía subcutánea ou oral:
Con tantas candidatas, esperamos que pronto existan varias vacinas nasais aprobadas e podamos pensar non só en reducir hospitalizacións e mortes, senón en erradicar o virus. Como xa se fixo no seu momento coa varíola, ou case se fixo coa poliomielite. Así acabaremos co baile de variantes e ondas que nos impide planificar a nosa vida a varios meses vista.
*Ciencia, Tecnoloxía e Sociedade no Instituto de Filosofía (IFS-CSIC).
ientífica do CSIC, bioquímica de Sistemas da división bacteriana e comunicadora científica no Centro de Investigaciones Biológicas Margarita Salas (CIB – CSIC).
ientífico Titular de Medicinal Chemistry no Centro de Investigaciones Biológicas Margarita Salas (CIB – CSIC).
Cláusula de divulgación: As persoas asinantes non son asalariadas, nin consultoras, nin posúen accións, nin reciben financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declararon carecer de vínculos relevantes máis aló do cargo académico citado anteriormente.
