Pois, primeiro de todo, reciba os meus parabéns e sexa receptor da miña envexa máis sa. En segundo lugar, terá que asumir que nada cambiaría ata que pase o tempo medio necesario para que o mecanismo de inmunización inducido pola vacina acade o seu máximo de eficiencia, que dependerá do tipo de vacina recibida. E, xa está! É vostede un elixido, un unxido, un tocado pola graza. Está inmunizado.
O malo é que a maioría dos inmunizados non teñen nin idea de en que consiste exactamente o seu novo “estado”. Sobre todo se non son nin científicos, nin médicos, nin sanitarios. Porque, como noutras tantas outras etapas desta horrible pandemia que estamos a vivir, a información non se difunde como debería á poboación (tema que non comentarei aquí por faltarme a corrección política precisa para deixar algunha cabeza sen cortar).
É necesario, pois, ter a man unha listaxe de cousas que un ten que saber. Desta forma os vacinados terán claro que teñen que facer (ou que non deben facer) tanto para asegurar a súa propia seguridade como para garantir a dos demais.
Sete cousas que un vacinado de covid-19 debe saber
- Vostede está inmunizado polo que, en principio e en teoría, ten poucas probabilidades de desenvolver a enfermidade. Pero, ollo!, si que pode contaxiarse se contacta co virus. Dito doutra forma, a vacina protexe (estatisticamente) para non enfermar de Covid-19 pero non evita que o SARS-CoV-2 entre no seu corpo.
Por iso é moi importante recalcar que, aínda que as vacinas ten unha altísima porcentaxe de efectividade e eficacia, sempre quedará unha dúbida: e se teño a mala sorte de estar na zona estatística residual da ineficacia? Ademais, o rendemento dunha vacina no mundo real non ten por que coincidir exactamente coa eficacia demostrada no ensaio clínico, polo que ese problemático pico estatístico pode ser máis amplo do esperado. - Aínda que a súa inmunización será, con alta probabilidade, efectiva (eliminamos así o factor gafe), si que pode verse reducida. Explícome. As vacinas actuais usan como referencia antixénica a proteína S do SARS-CoV-2 que primeiro se secuenciou, isto é, a da coroa da cepa chinesa orixinal xerada en Wuhan. Por iso, se hai mutacións que afecten á devandita proteína, pode alterarse o efecto neutralizador dos anticorpos, xa que estes fixan ao virus pola coroa.
De feito, isto é o que pasou coa cepa surafricana (B.1.351), aínda que non coa británica (B.1.1.7) nin coa brasileira (P1). Noutras palabras, as vacinas iranse quedando obsoletas diante da inevitable evolución coronavírica. Esta é a razón pola que algunhas vacinas contra determinados virus (como o da gripe) hai que poñelas todos os anos. - As farmacéuticas, consecuentemente, irán incorporando as secuencias mutantes nos sucesivos procesos de fabricación de vacinas. Pero como a evolución segue o seu curso sen deterse, irán xurdindo novas cepas que coexistirán coas anteriores. O problema, por tanto, é que a priori non se pode saber con que cepa de virus, en concreto, vai contactar. Pode que vostede se contaxie cunha cepa nova para a cal a súa vacina sexa vella.
- Como non se están secuenciando todos os casos de Covid-19, non se sabe se as reinfeccións se deben a cepas diferentes ás causantes da primeira enfermidade (contra a que se supón que adquirimos inmunidade ao superala), ou se, pola contra, trátase da mesma e perdemos a inmunidade co paso do tempo (o que sería moito peor). Por tanto, tampouco está moi clara a información con respecto ás reinfeccións.
- Vostede está inmunizado, pero non esterilizado. Isto quere dicir que vostede pode ser unha fonte de contaxio para as persoas que non están vacinadas, o que inclúe as súas pertenzas, as súas roupas e todo aquilo que caia baixo o seu radio de acción.
- Vostede está inmunizado, pero non sabemos se é portador do virus. Teña en conta que pode estar infectado de novo polo SARS-CoV-2 e ser completamente asintomático. Por iso, aínda que a súa carga viral será reducida (algúns estudos avanzan que mínima), vostede pode seguir sendo perigoso para un non vacinado.
- Non sabemos aínda por canto tempo será efectiva a inmunización xerada polas vacinas. Lembre que todas as investigacións estanse a xerar a tempo real e todo o planeta está a actuar como un macrolaboratorio onde as cobaias somos os humanos.
Entón, onde están as vantaxes da vacina?
- A inmunidade xerada polas vacinas é altísima, moito máis que a obtida tras pasar a enfermidade. É, por tanto, moi improbable enfermar de Covid-19 estando vacinado.
- A pesar diso, de contaxiarse e desenvolver a enfermidade, as consecuencias serán moitísimo máis leves porque a súa carga viral será moito menor. As primeiras evidencias dos efectos protectores das vacinas obtivéronse en macacos (Macaca mulatta) vacinados e enfrontados de novo ao virus. Estas son extrapolables á nosa especie, onde os últimos estudos avanzan que a vacinación é moi eficaz contra a infección por SARS-CoV-2 (incluíndo tanto as infeccións sintomáticas como as asintomáticas).
No caso de ter a mala sorte de ser diagnosticado con Covid-19 unha vez vacinado, saiba que a taxa de hospitalización é un 60% menor nos vacinados que nos non vacinados. - O feito de estar vacinado fai que a posible infección por novas cepas traia como consecuencia uns síntomas moito máis reducidos da enfermidade. É dicir, aínda que con vacina vella, é moito mellor estar vacinado que non estalo.
- A vacinación masiva ten un efecto beneficioso fundamental: ao romper a cadea de transmisión, dificúltase a propagación do SARS-CoV-2. Este é o punto clave para terminar coa pandemia e empezar a relaxar as molestas medidas de seguridade, como o uso de máscaras, o mantemento da distancia de seguridade ou a restrición de mobilidade.
Conclusións
A nivel planetario, cando a vacinación sexa masiva o virus terá moi difícil replicarse e a pandemia estará controlada. Iso significa que poderemos viaxar e recuperar o noso dinamismo social.
A nivel persoal, estando vacinado será moi improbable que vostede enferme de Covid-19. E, se enferma, será moi difícil que o faga gravemente. Pero, lembre, ata que a vacinación non sexa masiva a súa imprudencia pode levar á morte aos que non teñen a sorte de estar vacinados aínda.
* A. Victoria de Andrés Fernández é profesora titular no Departamento de Bioloxía Animal da Universidade de Málaga
Cláusula de divulgación: o autor non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declara carecer de vínculos relevantes alén do cargo académico citado.
Moy interesante