Xoves 28 Marzo 2024

Como afecta o sistema inmune á depresión das persoas maiores

*Un artigo de 

Máis de 300 millóns de persoas teñen depresión en todo o mundo. Trátase, pola súa alta prevalencia e efectos negativos derivados, dun gran problema de saúde pública. É unha condición perigosa en persoas maiores, dado que a esas idades tende a cronificarse e afecta á funcionalidade na vida diaria.

Publicidade

Para o tratamento da depresión existen multitude de fármacos no mercado, pero unha alta taxa de pacientes non experimenta melloras. De feito, son resistentes aos tratamentos pautados polo especialista. Isto suxire que, a pesar de estudar esta condición a diferentes niveis dentro do marco biopsicosocial, hai elementos que obviamos ao tentar completar este quebracabezas.

O proceso inflamatorio, propio do sistema inmune, foi considerado como unha resposta do noso organismo ante unha lesión ou proceso infeccioso. Con todo, hoxe a evidencia científica dinos que non é tan sinxelo como pensabamos. As súas posibles implicacións van máis alá, e poden ter un papel protagonista en trastornos mentais como a depresión.

Este proceso pode inducir cambios significativos no estado mental, e está involucrado nas bases fisiopatolóxicas da sintomatoloxía depresiva. De feito, as alteracións na actividade do sistema inmune, como o aumento da liberación de certas substancias proinflamatorias ao torrente sanguíneo (como algunhas citoquinas), poden producir unha elevada actividade do eixo hipotálamo-pituitario-adrenal e do eixo simpático-adrenal-medular. Ambos están implicados en moitos dos síntomas depresivos.

As alteracións na actividade do sistema inmune gardan relación con procesos implicados en moitos dos síntomas depresivos

Ademais destas evidencias, puido comprobarse que o tratamento complementario con antiinflamatorios pode mellorar os síntomas da depresión.

Doutra banda, nos últimos anos produciuse un interese crecente en delimitar as implicacións da desregulación metabólica nos problemas mentais. Por exemplo, estudouse o papel que teñen as alteracións na absorción e transformación de lípidos, azucres e outros nutrientes. Os resultados amosan unha relación de influencia mutua entre depresión e dita desregulación.

Durante o proceso de envellecemento, tanto a inflamación como o risco de desregulación metabólica aumentan. Por iso temos que considerar a súa intervención xunto a outros factores de tipo emocional e social, dada a alta prevalencia da sintomatoloxía depresiva entre as persoas maiores.

Distintas persoas, distinta depresión

No traballo publicado na revista Psychoneuroendocrinology analizamos a relación entre desregulación inflamatoria e metabólica en persoas maiores con síntomas depresivos.

Comprobamos que o curso da depresión pode seguir diferentes traxectorias mentres envellecemos. A maioría das persoas presentaban moi poucos síntomas depresivos nesta etapa da vida. Outras mostraban niveis moderados, pero crecentes. Por último, en torno ao 10% das persoas maiores reflectían niveis elevados de síntomas depresivos de forma crónica.

O feito de que o curso da depresión non sexa igual en todas as persoas maiores é un paso esencial cara á cada vez máis ansiada medicina personalizada. Esta permite adaptar a actuación médica a cada caso.

Vimos que as persoas maiores cunha traxectoria de síntomas depresivos cronificada teñen niveis máis elevados de factores inflamatorios (proteína C-reactiva, fibrinóxeno e reconto de glóbulos brancos). Tamén de risco metabólico (hipertensión, lipoproteínas de alta densidade, triglicéridos e hemoglobina glicada). Esta relación tamén se observa en persoas con síntomas moderados, o que apunta a unha alteración inflamatoria e metabólica mesmo en estados preclínicos.

Os nosos achados van en liña doutros estudos que relacionan o número de episodios depresivos e resistencia ao tratamento coa desregulación de ambos os procesos. Ademais, establecen unha relación bidireccional: é posible predicir o aumento dos niveis inflamatorios a partir da presenza de síntomas depresivos.

E agora que?

O estudo de todas as variables implicadas en trastornos mentais como a depresión é complexo. Existen multitude de procesos interrelacionados.

Por iso, debemos ter en conta, cada vez máis, a importancia de realizar avaliacións integrais e personalizadas que nos axuden a conseguir diagnósticos precisos. Así poderemos elixir a opción terapéutica óptima para o paciente, que se ha de reevaluar cando non exista unha resposta esperable ao tratamento.

Así mesmo, ábrense novas oportunidades terapéuticas farmacolóxicas (factores antiinflamatorios) e comportamentais (programas de exercicio físico e dietética) para facer fronte á secuela da depresión na idade anciá.

Cos achados actuais, a acción preventiva debe ser un imperativo para paliar o efecto de factores de risco e promover un envellecemento saudable.


Yolanda Sánchez Carro é psicóloga e investigadora predoutoral na Universidad Autónoma de Madrid; e Alejandro de la Torre Luque é investigador douto no CIBERSAM e Departamento de Psiquiatría da Universidad Autónoma de Madrid.

* Cláusula de Divulgación: as persoas asinantes non reciben salario, nin exercen labores de consultoría, nin posúen accións, nin reciben financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declararon carecer de vínculos relevantes alén do cargo académico citado.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

O CINBIO explora novas estratexias terapéuticas para trastornos do sistema inmune

O proxecto coordinado pola investigadora Verónica Salgueiriño estuda as citoquinas, as cales facilitan a comunicación entre as células do sistema inmunolóxico

Confirmado: hai unha estreita relación entre a microbiota e a deterioración da saúde mental

Un estudo realizado en Corea do Sur estimou unha probabilidade 1,4 veces maior de padecer depresión se mediaba unha dieta xenerosa en ultraprocesados

Prevén o leite a deterioración cognitiva? Isto é o que suxire un novo estudo

Un ensaio en maiores de 65 anos identifica un compoñente da graxa láctea que podería ralentizar a perda de memoria asociada á idade

Un programa piloto busca solucións contra a soidade non desexada

Un convenio entre a Universidade de Vigo, a Área Sanitaria e a Sociedade Galega de Xeriatría impulsa a prevención deste problema cun gran impacto na saúde