Únete á nosa canle de Whatsapp
Todos temos un pai e unha nai biolóxicos. Eles, á súa vez, tiveron os seus, de maneira que todos temos dous avós e dúas avoas. Se seguimos a secuencia cara atrás: oito bisavós, dezaseis tataravós, etc. Se cada xeración está separada da anterior por 30 anos, poderiamos chegar a ter uns 16.000 ascendientes ao comezo do século XVII, uns 16 millóns a principios do XIV e uns 16.000 millóns nos albores do XI, hai uns mil anos.
A estas alturas xa se deu vostede conta de que iso, sinxelamente, é imposible.
En efecto, e sen ter que retroceder tanto, o número real dos nosos devanceiros é moi inferior ao que se calcula facendo esas operacións. A razón é clara: moitos dos nosos devanceiros sono por varias liñas xenealóxicas. Isto é máis improbable canto máis próximos no tempo son os ascendentes, pero aumenta conforme imos cara atrás.
A comezos do século XIV había uns 450 millóns de persoas no mundo (70 millóns delas en Europa), polo que mal puideron vivir uns 16 millóns de devanceiros de cada un de nós. Pero hai mil anos só vivían 400 millóns (uns 50 en Europa). Por tanto, é matematicamente imposible que vivisen 16.000 millóns de antepasados os nosos naquela época.
Falamos con naturalidade de árbore xenealóxica porque visualizamos os nosos devanceiros como unha árbore que se ramifica aos poucos cara atrás. Pero a realidade é moi diferente. Xa desde xeracións non tan afastadas algunhas das ramas conflúen, e se miramos cara a tempos remotos, nin sequera hai lugar para de ramas. As liñas xenealóxicas configuran unha especie de enguedello, ou de malla con múltiples cruzamentos.
Doutra banda, moitas liñas non deixan ningunha descendencia en cada xeración. Conforme retrocedemos no tempo, a rede faise máis e máis estreita: calcúlase que nos albores do Neolítico, hai uns 12.000 anos, vivían no mundo menos de catro millóns de persoas, uns 60 millóns na época homérica, e mil millóns ao comezo do século XIX.
É matemáticamente imposible que cada un dos habitantes do planeta teña devanceiros totalmente distintos
Adam Rutherford conta, na súa Breve historia de todos os que viviron, que todos os que temos ascendencia europea procedemos, por unha vía ou outra, de Carlomagno. Todos pertencemos, por tanto, a unha liñaxe real. Non é broma, aínda que sexa algo irrelevante. Quen teña algún devanceiro europeo non só descendemos de Carlomagno, tamén procedemos de todos os europeos da súa época –ao redor do ano 800– que deixaron descendencia e chegou ata o século XXI. Estímase que a dun 20% non chegou.
Non fai falta ir tan atrás no tempo para localizar o momento no que conflúen as nosas liñas xenealóxicas. Todos os europeos compartimos un antepasado común que viviu hai, aproximadamente, uns 600 anos. E se os mesmos cálculos que permitiron obter esa cifra se fixeran para toda a humanidade, estímase que todos os seres humanos compartimos un antepasado común que viviu hai uns 3.400 anos. Porque, aínda que custe crelo, non se sabe de ningunha poboación que permanecese completamente illada durante os últimos séculos.
Estas cousas resultan desconcertantes. Pénseo se depositou unha mostra de saliva nun tubo de ensaio e lle dixeron que na súa liñaxe conflúen ascendientes das tribos guerreiras das estepas rusas, dos bravos viquingos que sementaron o caos e a destrución en Europa, e dos exipcios que levantaron as pirámides. O máis probable é que vostede teña esa ascendencia.
Tamén a teño eu.
Juan Ignacio Pérez Iglesias é Catedrático de Fisioloxía, Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatea.
*Cláusula de divulgación: non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declarou carecer de vínculos relevantes alén do cargo académico citado.
