Únete á nosa canle de Whatsapp
Cando apareceron os nosos primeiros devanceiros humanos, as carrachas xa estaban alí.
Un recente artigo puxo de manifesto a estreita relación que existe entre as carracha e os humanos. Atopáronse fósiles de homínidos en Europa e diversos lugares de Asia e África, procedentes do Mioceno, hai uns vinte millóns de anos.
As pisadas duns animais enormes e terribles, os dinosauros, atronaron a Terra durante millóns de anos mentres vagaban polos densos bosques tropicais do Mesozoico. É unha historia que a maioría dos nenos aprenden na escola. Escondidos entre os herbais pululaban tamén uns animais minúsculos e peludos -os primeiros mamíferos- que se alimentaban de insectos.
Así estaban as cousas hai uns 65 millóns de anos, cando a partir do Cretácico superior, e máis exactamente o momento coñecido como K-Pg, produciuse a extinción en masa dos dinosauros. Ao mesmo tempo, aves e mamíferos comezaron unha imparable diversificación por todas as terras emerxidas.
Coa desaparición dos dinosauros quedaron moitos nichos ecolóxicos dispoñibles no planeta. Aves e mamíferos aproveitáronos. Os descendentes dun grupo de dinosauros emplumados ou aviarios evolucionaron para orixinar as aves modernas. O biólogo Thomas Henry Huxley tíñao moi claro cando en 1870 presentou un célebre informe no que sostiña que Archaeopteryx, un fósil colocado entre as aves, non era máis que un dinosauro con plumas e que as aves como grupo evolucionaron a partir duns pequenos dinosauros terópodos que viviron desde o Triásico superior ata o Cretácico superior (hai aproximadamente entre 228 e 65 millóns de anos).
Aínda que os terópodos se extinguiron como grupo a finais do Cretácico, algunhas das súas características básicas perviviron ata os nosos días baixo a forma das aves modernas, os seus directos descendentes.
Compartindo carrachas
Os dinosauros xa non son só aqueles animais con pel de lagarto e aspecto terrible dos que só quedan ósos e dentes que a nosa imaxinación se encargou de encher con gran éxito de público. As investigacións levadas a cabo nos últimos anos cambiaron a imaxe por completo. Agora sabemos que moitos deles tiñan o corpo cuberto de plumas, que incubaban amorosamente os seus ovos en niños e compartían, como moitas criaturas actuais, enfermidades e parasitos.
Isto último sabémolo, entre outras cousas, polas pegadas deixadas por plumas que quedaron atrapadas en ámbar. O ámbar é en realidade resina que exudan certas árbores ao recibir unha ferida na súa cortiza. Certos animais pequenos, plumas, pedazos de madeira e outros corpos quedan adheridos a ela e poden quedar encerrados no seu interior, confinados nunha especie de sartego natural.
Co tempo, a resina fosiliza e consérvase en depósitos minerais, que chegaron ata nós moitos millóns de anos despois.
Grazas a un artigo publicado na revista Nature Communications, sabemos que as carrachas se alimentaban do sangue dos animais que entón dominaban a Terra: os dinosauros.
Si, aos dinosauros non só lle zugaban o sangue os mosquitos, como nos contaron en Parque Xurásico, senón que tamén tiñan outros parasitos. Entre eles, as carrachas.
A investigación centrouse nunhas pezas de ámbar, de case 100 millóns de anos, que encerran no seu interior un tesouro: unha pluma de dinosauro cunha carracha aferrada a ela. As mostras proceden dos xacementos de ámbar do período Cretácico de Myanmar, onde foron recollidas, puídas por vendedores locais e adquiridas por un coleccionista estadounidense que as doou para o seu estudo.
A peza máis importante do conxunto, que se pode ver na Figura 2, contén unha pluma á que hai adherida unha garrapata (Cornupalpatum burmanicum) cunha pata enganchada a unha das barbas.
Unha segunda peza de ámbar mostra a dúas carrachas ás que os investigadores, influídos polo vampiro creado por Bram Stoker, denominaron Deinocroton draculi. Adheridos aos seus corpos, as carrachas fosilizadas presentan uns peliños que foron identificados como pertencentes a larvas dun escaravello derméstido, cuxos parentes actuais adoitan vivir nos niños das aves e mamíferos alimentándose de plumas ou pelos.
Este descubrimento levou aos investigadores a suxerir que ambos os tipos de parasitos, carrachas e escaravellos, convivían nos niños dos dinosauros emplumados.
Unha terceira carracha foi atrapada no ámbar despois de succionar unha gran cantidade de sangue, polo que o seu corpo estaba inchado. Por desgraza, unha parte do corpo non foi cuberto polo ámbar e o contido interior quedou exposto aos minerais do terreo.
Se estaban a pensar en aproveitar o sangue para recrear un novo Parque Jurásico, esquézao: debido ao proceso de momificación que sofren os especímenes ao quedar atrapados en ámbar, sería pouco probable que se puideran extraer mostras de material xenético do hóspede ao que lle succionou o sangue.
Manuel Peinado Lorca é catedrático de Bioloxía na Universidad de Alcalá de Henares, e investigador do departamento de Ciencias da Vida e o Instituto Franklin de Estudos Norteamericanos.
Cláusula de divulgación: É tamén responsable do Grupo Federal de Biodiversidade do PSOE
