* Un artigo de Pedro Ojeda.
As primeiras vacinas das que se dispuxo para facer fronte á pandemia causada polo coronavirus SARS-CoV-2 foron Cominarty de BioNTech/Pfizer; e Moderna. Con ambas as suscitouse moito balbordo pola comunicación de casos de reaccións alérxicas graves, chamadas anafilaxias, tras a súa inoculación. As advertencias drásticas por parte das autoridades británicas de evitar estas vacinas en persoas con antecedentes de anafilaxia por alimentos ou medicamentos xerou preocupación entre as persoas alérxicas.
Cal é a situación actual e cales as recomendacións? Pode producir unha reacción alérxica a vacúa fronte ao Covid-19?
Comunicáronse casos de anafilaxias coa vacina fronte ao coronavirus SARS-COV-2, pero a súa incidencia é extremadamente baixa —entre 2,5 e 4,7 casos por millón de doses administradas—. Todos os casos notificados recuperáronse satisfactoriamente co tratamento instaurado.
Describíronse reaccións adversas menos intensas, como proído xeneralizado, urticaria ou inflamación da cara (anxioedema) coas vacinas fronte ao SARS-CoV-2, pero aínda así son infrecuentes —entre 1 por cada 10.000 dose e 1 por cada 1.000—. Unha proporción alta destes casos tiñan antecedentes de enfermidades alérxicas.
Por tanto, a recomendación actual da Sociedade Española de Alergología e Inmunología Clínica (SEAIC) e do ministerio de Sanidade é ampliar o tempo de observación a 45 minutos tras a inoculación en persoas con antecedentes de enfermidades alérxicas graves, como alerxias alimentarias sistémicas, alerxias a medicamentos ou anafilaxias por veleno de insectos.
Se son alérxico, en que casos está contraindicada a administración da vacina do Covid-19?
A molécula que se relacionou coa indución das reaccións alérxicas coas vacinas do Covid-19 chámase polietilenglicol (PEG) e está como tal nas vacinas Moderna e Cominarty ou en forma dun composto relacionado (polisorbato) no resto das vacinas (AstraZeneca e Janssen).
O PEG utilízase como excipiente en moitos outros medicamentos, produtos cosméticos, etcétera, e as reaccións alérxicas a este composto son moi infrecuentes. As vacinas fronte ao coronavirus SARS-CoV-2 están absolutamente contraindicadas en persoas con alerxia establecida ao polietilenglicol e en todas aquelas que tivesen unha reacción alérxica cunha primeira dose de vacina contra o coronavirus.
No caso de sospeita de alerxia ao PEG, deberíase realizar o estudo alergolóxico pertinente antes de recibir unha vacina. Por tanto, solicitarase ao médico de cabeceira a derivación a un servizo de alerxia para realizar o devandito estudo.
No resto das enfermidades alérxicas, tales como alerxias a outros medicamentos ou vacinas; a alimentos; ao látex; a velenos de insectos; respiratorias (rinoconxuntivite, asma); dermatite ou urticarias, a administración da vacina contra a Covid-19 non está contraindicada. Con todo, a persoa que se vaia a vacinar debe procurar ter a súa alerxia ben controlada no momento de recibir a inoculación.
Hai algunha marca de vacina que se recomende máis especificamente nas persoas alérxicas?
A resposta é non. Nas persoas alérxicas non está indicada unha marca concreta de vacina sobre outras. Como se comentou, a molécula relacionada coas reaccións alérxicas fronte a estas vacinas é un excipiente que está presente en todas elas e, aínda así, a alerxia ao polietilenglicol é moi rara.
Doutra banda, todas as vacinas anticoronavirus aprobadas e comercializadas actualmente están desprovistas de alérxenos alimentarios ou derivados de alimentos como proteínas lácteas, derivados de ovo ou froitos secos. Por tanto, estas vacinas pódense administrar en persoas con alerxias alimentarias sen ningunha contraindicación.
Ademais, salvo indicación expresa por parte do especialista en alerxia, non hai necesidade de administrar as vacinas do coronavirus en instalacións hospitalarias ou unidades de día en persoas con enfermidades alérxicas de base.
Se me estou vacinando cunha vacina para tratar as miñas alerxias, pódome vacinar?
Por suposto, o tratamento cunha vacina para a alerxia (xa sexa inxectable ou sublingual) non contraindica a administración da vacina fronte ao coronavirus. Como ocorre con calquera outra vacina, se concorrese a administración da vacina e a da alerxia, débese priorizar a administración da primeira.
No caso das vacinas inxectables, cómpre deixar pasar un intervalo de tempo mínimo dunha semana entre a administración dunha e outra vacina. No caso das vacinas sublinguais, suspenderase a súa administración durante unha semana tras a inoculación da vacina da Covid-19 e despois renovarase normalmente.
Se estou a recibir un tratamento biolóxico (anticorpo monoclonal) podo vacinarme de Covid-19?
Por suposto. O tratamento cun tratamento biolóxico con anticorpos monoclonales non contraindica a administración da vacina fronte ao coronavirus. Se concorrese a administración da vacina e a administración do tratamento biolóxico, débese priorizar a administración da primeira, deixando un intervalo entre unha e dúas semanas entre a vacina e o biolóxico.
Podería desestabilizar a miña alerxia a vacinación fronte ao Covid-19?
Non, a vacinación fronte á Covid-19 non debe motivar o empeoramento de ningunha afección alérxica, nin sequera a asma. A diferenza da vacina da gripe, coa que si está descrito que algunhas persoas asmáticas poden ter unha leve reagudización da súa asma ao cabo de varios días do seu inoculación, non se describiu que coas vacinas actualmente dispoñibles fronte ao SARS-CoV-2 se induza unha desestabilización dos síntomas asmáticos.
Con todo, como xa se comentou, é importante que as persoas con alerxias respiratorias, especialmente a asma grave, teñan a súa enfermidade no mellor grao de control posible no momento de recibir a inoculación da vacina contra o virus.
Por tanto, desde a SEAIC gustaríanos transmitir unha mensaxe de tranquilidade ás persoas con enfermidades alérxicas con respecto á vacinación fronte á Covid-19. Salvo naqueles casos nos que exista unha contraindicación formal, recomendamos a vacinación fronte ao coronavirus SARS-COV-2 en toda persoa alérxica para axudar a diminuír o risco de infección a nivel individual e de propagación do virus a nivel colectivo.
* Pedro Ojeda é médico e coordinador de Comunicación da Sociedade Española de Alergoloxía e Inmunoloxía Clínica (SEAIC).
Este artigo forma parte da iniciativa Voces Expertas, unha sección de divulgación coordinada pola Axencia SINC na páxina web da estratexia de vacinación contra a Covid-19 do Goberno de España (vacunacovid.gob.es).
