Martes 19 Marzo 2024

A efectividade das vacinas cambiou a cara (e a cruz) da pandemia

Artigo publicado pola Axencia SINC

A vacinación, aínda sen alcanzar o 70% da poboación inmunizada, xa cambiou o curso da pandemia en España. A última vez que tivemos unha incidencia de casos da Covid-19 tan alta como a destes últimos días (ao redor de 25.000 casos/día, cunha incidencia acumulada próxima aos 700 casos novos por cada 100.000 habitantes nos últimos 14 días) foi a principios de febreiro deste ano.

Publicidade

Daquela xa iniciaramos o descenso da terceira onda: había máis de 31.000 persoas hospitalizadas, 2.000 ingresaban cada día (200 na UCI) e máis de 500 falecían diariamente.

Agora as hospitalizacións roldan as 400 diarias, cinco veces menos que en febreiro deste ano; os ingresos diarios na UCI non chegan á trintena, sete veces menos que en febreiro; e a mortalidade diaria sitúase ao redor da ducia de persoas. 12 máis das que nos gustaría, pero corenta veces menos que en febreiro.

Aínda que o número de casos é semellante ao de comezos de febreiro, as hospitalizacións son cinco veces menos, os ingresos nas UCIs, sete veces menores e as mortes, 40 veces menos

A diferenza entre un momento e outro son as vacinas e unha estratexia de vacinación que, aínda que ás veces controvertida, priorizou aos máis vulnerables: os maiores e algúns grupos específicos de persoas. Aínda que a porcentaxe de españois coa pauta completa estea en torno ao 54% da poboación, en maiores de 40 anos representan o 85% e en maiores de 70, a práctica totalidade.

Todas as comunidades autónomas fixeron un esforzo sen precedentes de administración das vacinas. As comunidades administraron, en media, máis do 95% das doses recibidas e España superou a Estados Unidos e Reino Unido (países con maior e máis temperán acceso ás vacinas) en porcentaxe de poboación con pauta completa de vacinación. Ademais, o país mostra unha velocidade de vacinación maior que a media da Unión Europea, pese ao acceso similar ás vacinas.

Como era previsible, a vacinación xa cambiou a cara (e a cruz) da pandemia moito antes de alcanzar a cifra máxica do 70 % da poboación con pauta completa; xa salvou miles de vidas no noso país. Pero, como tamén era previsible, e o será aínda despois de acadar o 70% de vacinados, a pandemia aínda non terminou.

O ‘quebracabezas’ actual: vacinas, non vacinados, elevada transmisión e variantes

A pandemia non só continúa, senón que medra. A proporción de casos graves é menor, moito menor. As poboacións de máis risco están vacinadas e os non vacinados, pola súa idade, teñen un menor risco de desenvolver as formas máis graves da Covid-19. Pero son moitos. E aínda que agora teñamos un pequeno rego de casos graves en vez dun torrente, moitas pingueiras mantidas no tempo tamén enchen –e desbordan– o curso da auga. Esta situación obriga a considerar os seguintes aspectos.

A pauta completa de vacinación segue sendo extraordinariamente efectiva fronte á Covid-19 sintomática, a hospitalización e a morte con todas as variantes do virus, incluíndo a delta. Aínda que quizais –apuntan desde Israel– non reduza tanto a transmisión. En cambio, as pautas incompletas de vacinación ofrecen unha menor protección fronte á enfermidade sintomática polo variante delta, aínda que manteñen a súa efectividade fronte ao risco de hospitalización.

Doutra banda, esta inmunidade parece ser moi duradeira, mesmo en persoas fráxiles, e as reinfeccións e os casos sintomáticos tras a vacinación parecen ser moi pouco frecuentes.

As vacinas de Pfizer/BioNTech, Moderna e Oxford/AstraZeneca teñen claras evidencias, de laboratorio e clínicas, que demostran a súa efectividade fronte á variante delta. A vacina monodose de Janssen dispón de menos información: só de laboratorio e controvertida.

O seu escaso uso nos países que máis evidencias con datos da vida real están a achegar, como Reino Unido, Israel e Estados Unidos, limita a nosa información e posibles estratexias, coma se serán necesarias doses de reforzo. É importante obter esta información nos países nos que empregamos esta vacina.

A combinación destes datos reforza a necesidade de recorrer a medidas de restrición de contactos, mentres se vacina aos grupos de poboación máis nova: necesitarán entre cinco e seis semanas desde a administración da vacina para alcanzar unha inmunidade óptima.

O motivo é que a alta transmisibilidade da variante delta tamén afecta á transmisión do virus entre os vacinados. A pesar de que na súa maioría non desenvolverán cadros graves, poden transmitir a infección. E iso implica deseñar coidadosamente as restricións ás que deben estar suxeitos, por exemplo, en caso de contacto estreito.

Neste contexto, se os vacinados poden transmitir o virus, a inmunidade de grupo non protexe tan efectivamente aos non vacinados. Quen opte por non vacinarse presumindo que os vacinados o protexerán, probablemente vai infectarse e podería desenvolver un cadro grave.

A situación actual da pandemia no noso país lembra eses finais das películas de terror nos que, cando cres que xa todo acabou, chega o último susto. Por moito verán que sexa, por poucos falecidos que haxa, aquí e agora, hai que evitar a sensación de que todo acabou. Vacinar. Vacinarse. E gañar tempo para que a vacinación sexa efectiva. E iso é, fundamentalmente, continuar mantendo baixo mínimos o contacto coas persoas non conviventes.

O importante: que a maior cantidade de persoas cheguen á inmunidade pola vacinación, sen inmunizarse pola moito máis arriscada vía salvaxe.


Salvador Peiró é investigador da área de Servizos de Saúde e Farmacoepidemioloxía na Fundación para el Fomento de la Investigación Sanitaria y Biomédica da Comunitat Valenciana (FISABIO).

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Por que están aumentando os casos de covid en Galicia? Estas son as claves

Un maior movemento da poboación no verán, a caída da inmunidade e a aparición de novas liñaxes de ómicron poden ser os desencadeantes

Nova variante covid? Estes son os motivos polos que están aumentando os casos en España

O cambio de costumes durante o verán e a relaxación das medidas preventivas explicarían o incremento de contaxios

Sonia Villapol: “En Galicia estímase que 75.000 persoas teñen covid persistente”

A neurocientífica galega acaba de publicar un libro no que reflexiona sobre as leccións aprendidas durante a pandemia

Un equipo galego deseña un sistema para detectar o ARN do coronavirus

Tamén presentou avances en novas ferramentas de Intelixencia Artificial (IA) capaces de acelerar o desenvolvemento de fármacos