Únete á nosa canle de Whatsapp
Un estudo demostra por primeira vez que os bilingües se apoian en indicadores non verbais -relacionadas co contexto, como o coñecemento previo sobre o interlocutor- para anticipar o idioma no que falará a outra persoa, e así poder iniciar antes os seus procesos de activación cerebral. Non obstante, este mecanismo varía en función da idade coa que o bilingüe aprendeu o segundo idioma e o nivel que alcanzou.
No marco da investigación sobre o complexo proceso de compresión e produción da linguaxe, unha das grandes incógnitas que persisten é saber como os bilingües conseguen adaptarse ao seu interlocutor e non mesturar os idiomas que falan.
Ata agora, pensábase que os indicadores verbais -as palabras e o son xeral da linguaxe que escoitan- eran os únicos que lles axudaban a ‘activar’ o idioma que debían empregar en cada situación.
Os bilingües foron divididos segundo a idade coa que aprenderon o seu segundo idioma
Non obstante, “por primeira vez demostrouse que a activación da linguaxe nos bilingües tamén pode depender de indicadores non lingüísticos e máis relacionados co contexto, como o coñecemento previo sobre o interlocutor”, asegura a Sinc Monika Molnar, investigadora do Centro Vasco sobre o Coñecemento, o Cerebro e a Linguaxe (BCBL, polas súas siglas en inglés).
Na investigación que Molnar e os españois Antonio Ibañez e Manuel Carreiras publicaron na revista Journal of Memory and Language participaron máis de 60 persoas que falaban vasco e español, e se dividiu en dous grupos.
O primeiro estaba formado polos bilingües temperáns e competentes, aqueles que aprenderon ambas as dúas linguas antes dos tres anos e as utilizan diariamente. O segundo integrábano os bilingües tardíos e de nivel máis baixo, que aprenderon o vasco unha vez superada esta idade e que non o empregan na súa vida cotiá.
O tempo de resposta é maior cando se escoita unha voz distinta ou unha lingua diferente á esperada
Todos eles foron sometidos a un mesmo experimento, dividido en dúas fases. Na primeira, emitíanse vídeos breves de dous minutos nos que se presentaba a seis persoas que falaban sobre a súa familia, as súas afeccións ou o seu traballo. Grazas a esta información, os participantes podían asociar cada un cun determinado modo lingüístico: dous eran clasificados como monolingües en español, outros dous como monolingües vascos e o par restante como bilingües.
Na segunda parte, mostrábase a imaxe dunha destas persoas pronunciando unha palabra (real ou inventada) e os participantes tiñan que pulsar un botón para indicar se existía nalgún dos idiomas mentres os científicos medían a súa velocidade de reacción. Cada interlocutor aparecía en varias ocasións non consecutivas.
Os investigadores introduciron ás veces algunha modificación inesperada, como que os interlocutores falasen cunha voz diferente á súa habitual ou que aqueles que empregaran só o español ou o vasco dixesen algún termo no outro idioma. Ao comparar o tempo que os participantes tardaban en responder, os científicos puideron determinar o efecto que estes cambios producían no cerebro dos bilingües.
En xeral, os participantes respondían coa mesma velocidade independentemente da complexidade da palabra coa que se efectuaba o test. Non obstante, si eran máis lentos cando se modificaba a voz ou a lingua empregada por estes. Un atraso similar producíase cando os interlocutores foran clasificados como bilingües e, polo tanto, non se podía anticipar o idioma que ían utilizar.
O proceso fai que existan diferenzas na forma de procesar a identidade dos interlocutores
Non obstante, os resultados presentaban certas diferenzas en cada un dos dous grupos orixinais. Os bilingües temperáns e competentes eran os que adoitaban ofrecer unhas respostas máis rápidas, pero tamén sufrían un atraso maior cando se producía algunha alteración.
“Foi algo sorprendente descubrir que este tipo de bilingües se apoian máis na identidade do seu interlocutor como unha pista para saber o idioma que van utilizar”, indica Molnar.
“Aínda non sabemos exactamente como o nivel de competencia no segundo idioma e a idade á que empezou a aprendelo relaciónanse cos nosos achados, pois tampouco coñecemos cal destes dous factores é máis importante”, engade.
A relevancia que este proceso ten para a activación da linguaxe implica que a identificación dos interlocutores nos bilingües presenta algunhas características propias.
“Cando unha persoa monolingüe mira a un interlocutor activa información como o seu nome ou o momento no que o viu por última vez, pero cando o fai un bilingüe, tamén recorda a linguaxe que esa persoa pode falar”, resalta Molnar.
Iso implica que existen diferenzas na forma na que ambos os dous grupos procesan a identidade do seu interlocutor. “É posible por exemplo que as caras queden máis incorporadas no sistema lingüístico dos bilingües”, sinala a experta.
“Estes prestan maior atención á persoa coa que van falar debido a que necesitan esta información como un indicador que lles permita iniciar os seus mecanismos de procesamento da linguaxe”, conclúe.
