Pódense escoitar as auroras boreais? E de facelo, que son emitirían?

Ata agora, sabíase que as auroras boreais eran un gran espectáculo visual, pero ese despregamento de luz, vén a maiores acompañado dalgún son? Esta é a pregunta que desconcertou aos observadores durante séculos. Un estudo finlandés realizado en 2016 afirmou que as auroras boreais producen un son audible para o oído humano. A gravación realizada por un dos investigadores que participou no estudo parecía mesmo captar o son producido polas cativadoras luces a 70 metros de altura.

Con todo, o mecanismo que hai detrás do son segue sendo un tanto misterioso, do mesmo xeito que as condicións que deben cumprirse para que o son se escoite. A investigadora Fiona Amery, propúxose repasar os informes históricos sobre o son auroral para comprender os métodos de investigación deste fenómeno e o proceso para establecer se os sons reportados eran obxectivos, ilusorios ou imaxinarios.

Publicidade

O son das auroras boreais, unha ilusión?

O son auroral foi obxecto dun debate especialmente animado nas primeiras décadas do século XX, cando os relatos dos asentamentos das latitudes setentrionais informaron de que o son ás veces acompañaba ás hipnotizantes exhibicións de luz nos seus ceos. As testemuñas falaban dun ruído silencioso, case imperceptible, que crepitaba, asubiaba ou zoaba durante os espectáculos de auroras boreais máis intensos.

A credibilidade dos informes sobre os ruídos producidos polas auroras boreais desta época estaba intimamente ligada ás medicións de altitude. Considerábase que só os espectáculos que descendían a pouca altura na atmosfera terrestre podían transmitir un son que puidese ser escoitado polo oído humano. O problema deste razoamento era que os resultados rexistrados durante o Segundo Ano Polar Internacional (1932-3) revelaban que as auroras se producían normalmente a 100 km de altura, e moi raramente por baixo do 80 km.

Un fenómeno con rexistro histórico

Á vista destes resultados, eminentes físicos e meteorólogos mostráronse escépticos e rexeitaron os relatos do son e das auroras boreais a baixa altura. Oliver Lodge, físico británico, comentou que o son auroral podería ser un fenómeno psicolóxico debido á viveza da aparencia da aurora. Do mesmo xeito, o meteorólogo George Clark Simpson argumentou que a aparición das auroras baixas era probablemente unha ilusión óptica causada pola interferencia con nubes baixas.

Con todo, o principal científico das auroras do século XX, Carl Størmer, publicou relatos escritos por dous dos seus axudantes que afirmaban oír as auroras. Un declarou que oíra un “asubío débil moi curioso, claramente ondulatorio, que parecía seguir exactamente as vibracións da aurora”. Non obstante, a resposta que máis apoio recibiu posteriormente foi suxerida por primeira vez en 1923 por Clarence Chant, un coñecido astrónomo canadense. Sostivo que o movemento das auroras boreais altera o campo magnético da Terra, inducindo cambios na electrificación da atmosfera, mesmo a unha distancia significativa.

Esta electrificación produce un son  crepitante moito máis preto da superficie da Terra cando se atopa con obxectos no chan

Isto podería ter lugar na roupa ou as lentes do observador, ou posiblemente nos obxectos circundantes, incluídos os abetos ou o revestimento dos edificios. Con todo, o artigo de Chant pasou desapercibido ata a década de 1970, cando dous físicos especializados en auroras retomaron as probas históricas. A teoría de Chant é amplamente aceptada polos científicos na actualidade, aínda que segue a debaterse como funciona exactamente o mecanismo de produción do son. 

Escoitar as auroras boreais dende a casa

Escoitar as auroras boreais é un fenómeno extraordinario e pouco accesible. Para facelo, hai que pasar unha cantidade considerable de tempo nas rexións polares, tendo en conta que o fenómeno auditivo só se presenta no 5% dos despregamentos. Ademais, adóitase escoitar na cima das montañas, rodeado de poucos edificios, polo que é complicado chegar a esas zonas. Con todo, nos últimos anos explorouse o son da aurora polo seu valor estético, inspirando composicións musicais e sentando as bases de novas formas de interactuar cos seus sinais electromagnéticos.

Unha forma máis doada de escoitar as auroras boreais é dende a casa. En 2020, un programa de radio da BBC3 reatribuíu gravacións de radio de moi baixa frecuencia da aurora ao espectro audible. Aínda que non é o mesmo que percibir os ruídos audibles producidos pola aurora boreal en directo na cima dunha montaña nevada, estas frecuencias de radio dan unha impresionante sensación da natureza transitoria, fugaz e dinámica da aurora.