Únete á nosa canle de Whatsapp
Unha dor aguda, opresiva na parte frontal da cabeza, que empeora ao mover a testa, sensible á luz e aos sons, e mesmo con náuseas. Así é a sensación que describiron boa parte dos 1.108 estudantes da Universidade de Valladolid que experimentaron a resaca e que participaron nunha investigación, publicada agora pola revista Neurology, e que caracteriza de forma precisa como é a dor de cabeza causada pola inxecta de alcol. Esta dor, que é unha das principais causas de cefalea no mundo, ten moitos síntomas en común coa hemicrania, segundo apuntan os autores do traballo, investigadores da Unidade de Cefalea do Hospital Clínico Universitario de Valladolid, a Universidade de Valladolid (Uva), o Centro Danés da Dor de Cabeza, a Universidade de Copenhague e o Instituto de Investigación Biomédica de Salamanca (IBSAL.
Un dos autores, David García Azorín, explica á axencia DiCYT que no mundo da dor de cabeza existen dous grandes tipos de cefaleas: as primarias, nas que non existe unha causa; e as secundarias, cando si. Dentro das secundarias, a cefalea atribuída ao consumo de alcol divídese á súa vez na cefalea aguda despois do consumo, cando comeza nas tres primeiras horas tras o consumo de alcol; e a “diferida”, máis tardía e coñecida coloquialmente como resaca.
Nalgúns países, como España, a cefalea por resaca ten unha prevalencia maior a outras xaquecas
Aínda que en xeral os tipos de cefalea máis frecuentes no mundo son a cefalea tipo tensión e a hemicrania, nalgúns países entre os que se atopa España, “a cefalea por resaca ten unha prevalencia mesmo superior á cefalea tipo tensión”, apunta o investigador.
A pesar da súa frecuencia, na clasificación internacional de cefaleas e na literatura científica só tres estudos previos trataran de caracterizar como é este tipo de cefalea. “A opinión de moitos expertos é que a cefalea por resaca provoca unha dor similar á hemicrania, aínda que nunca se aclarou se iso ocorre unicamente en persoas con antecedentes de hemicrania ou se se produce na poboación xeral”, indica García Azorín.
En relación a isto, cómpre salientar que o alcol inhibe a secreción da hormona antidiurética, o que orixina unha perda de líquido a través dos ouriños mesmo superior á inxerida. “Iso ocasiona unha deshidratación corporal que tamén afecta o sistema nervioso central, causando unha cefalea por descenso da presión intracraneal, a cal tipicamente aparece ao poñerse en pé e cesa ao tombarse”, engade.
Co obxectivo de probar estas teses e caracterizar, de forma máis exacta, como é a dor de cabeza causado pola inxesta de alcol, así como de entender mellor as súas causas para desenvolver tratamentos máis eficaces, o equipo realizou un amplo estudo entre estudantes universitarios. Dado que o estudo dos efectos do alcol implica importantes problemas éticos, empregouse unha poboación de estudo que podía consumir alcol de maneira “espontánea” e fose capaz de describir as súas características, como foi o caso dos estudantes universitarios. Así, difundiuse unha enquisa entre alumnos da Universidade de Valladolid que debían completar en caso de experimentar unha cefalea por resaca. O número de respostas foi moi elevado, un total de 1.108, o que permitiu aos investigadores obter conclusións robustas. O estudo foi realizado no marco do Traballo de Fin de Grao de Laura Aparicio Cordero.
A maioría dos participantes no estudo describiu unha dor por toda a cabeza, especialmente pola zona frontal, opresivo e de intensidade elevada. Eran frecuentes os síntomas “migrañosos” como o empeoramento da dor co movemento da cabeza, sensibilidade á luz e aos sons, e náuseas; pero tamén o compoñente ortostático que agrava a cefalea ao poñerse en pé e mellora ao volver tombarse.
“Os nosos resultados suxiren que o alcol pode desencadear unha cefalea similar á hemicrania, mesmo en persoas sen antecedentes persoais desta. Un terzo dos participantes cumpría os criterios de hemicrania da Clasificación Internacional de Cefaleas”, detalla o investigador do Hospital Clínico Universitario de Valladolid, quen agrega que a causa pode ser o efecto vasodilatador do alcol, un fenómeno que se observou nas persoas con hemicrania durante os ataques. En canto ao compoñente ortostático, a orixe probable pode ser a deshidratación motivada pola inhibición da hormona antidiurética, subliña.
O traballo permitiu validar os criterios da clasificación internacional de cefaleas, que cos resultados obtidos, “podería mesmo modificarse no futuro en busca dunha maior especificidade”, tal e como apunta Ángel Luis Guerrero, coordinador do equipo de investigadores.
Obviamente, os autores recomendan que a solución máis evidente para non padecer esta cefalea é a abstinencia alcohólica ou evitar un consumo excesivo de alcol, tamén indican que “unha hidratación axeitada parece tamén relevante e deberá avaliarse se aqueles fármacos que alivian a hemicrania tamén poderían aliviar este tipo de cefalea”.
Deste xeito, os seguintes pasos nesta liña de investigación serán “avaliar que factores se asocian cunha maior gravidade, confirmar as hipóteses mediante estudos de imaxe cerebral durante o episodio de resaca e estudos analíticos para medir as distintas hormonas e neuropéptidos implicados e estudar que fármacos poderían supoñer un maior alivio para estes síntomas”.
García Azorín advirte que, aínda que o estudo do alcol pode parecer “frívolo”, é un problema social “que consome moitísimos recursos e pode permitir comprender mellor o mecanismo doutros tipos de cefalea frecuentes e invalidantes”.
Referencia: Clinical characterization of delayed alcohol-induced headache (Publicado en Neurology).
