Un estudo internacional liderado por investigadores da Universidade de Granada sinala que o 90% dos recibos que nos dan nas tendas e supermercados están elaborados con papel térmico e conteñen bisfenol-A, coñecido como BPA.
Este disruptor endocrino altera o equilibrio hormonal nas persoas expostas e conduce a enfermidades de carácter hormonal, como infertilidade, obesidade e cancro de mama.
O 90% dos tickets da compra ou recibos nos que a tinta se borra co paso do tempo porque están elaborados co denominado ‘papel térmico’ conteñen bisfenol-A ( BPA). Os seus efectos poden provocar un desequilibrio hormonal nas persoas expostas e conduce a enfermidades de carácter hormonal.
Así o revela un estudo no que participan expertos do Instituto de Investigación Biosanitaria de Granada, o Hospital Universitario San Cecilio de Granada, a Université Paris Descartes, o Hospital Necker Enfants Malades de París (Francia) e a National School of Public Health de Río de Janeiro (Brasil).
Na actualidade, existe unha gran preocupación sobre a exposición inadvertida da poboación xeral ao bisfenol-A. A industria buscou alternativas para a substitución progresiva do BPA en moitas das súas aplicacións, como é o caso do papel térmico empregado nos tickets e recibos.
“Podemos recoñecer este tipo de papel porque, se achegamos unha fonte de calor, por exemplo un misto, se ennegrece de xeito instantáneo”, explica o catedrático de Medicina da UGR Nicolás Olea, que xunto con José Manuel Molina son autores principais do traballo.
Unha destas opcións parece ser o emprego do bisfenol-S ( BPS) que ten unha estrutura molecular algo similar, pero cunha introdución dun átomo de xofre (S) en lugar dun carbono (C) na súa fórmula.
Neste artigo, publicado na revista Environmental Research, os investigadores analizaron a presenza tanto de BPA como de BPS nos recibos de papel térmico que usamos no noso día a día, así como a actividade hormonal dos extractos destes recibos. Para iso, estudaron 112 recibos de papel térmico procedentes de Brasil, España e Francia.
“Para o usuario son doados de identificar, xa que se trata deses recibos que perden o texto impreso co paso do tempo e cando vas devolver os pantalóns que che compraches, o dependente di que non se ve nada”, explica Olea.
“Moitas veces o único que atopas é un fino po branco que se desprende ao sacalos da carteira ou do moedeiro. O BPA é, precisamente, ese po branco que che mancha os dedos”. Neste estudo, máis do 90% dos recibos recadados en Brasil e en España teñen BPA e a actividade biolóxica de carácter hormonal antiandroxénica está presente en todos aqueles que conteñen BPA.
En Francia só a metade dos recibos conteñen este composto porque o substituíron por Bisfenol B
Con todo, só a metade dos recibos de Francia téñeno, o que confirma que o Goberno francés tomou medidas desde 2014 para a redución do composto no papel térmico con vistas a protexer á poboación.
“O malo é que a alternativa francesa parece ser o BPS. Lamentablemente, o BPS é tamén un disruptor endocrino, cunha maior persistencia ambiental e, por tanto, non pode ser unha opción válida”, destaca o catedrático da UGR.
A pesar diso, os investigadores temen que o seu uso irá en aumento nos vindeiros anos, xa que a súa regulación non é tan estrita como a que se estableceu ao redor de BPA. “É un exemplo máis de que algo está a fallar nos sistemas de vixilancia da toxicidade dos compostos químicos do noso medio. Parecería que as medidas reguladoras se establecen a posteriori, cando a exposición humana xa é evidente”, advirte Nicolás Olea.
“De feito, a protección de centos de mileiros de persoas novas traballando como caixeiros e caixeiras nos supermercados e comercios non se está levando a cabo coa rigorosidade que sería conveniente”, engade.
Ata que o Goberno español tome medidas respecto diso, ou mentres que nas tendas, restaurantes e negocios déanse por decatados, os investigadores recomendan á poboación proceder con cautela. “Por exemplo, non debemos mesturar os tickets coa comida na cociña ao desempaquetar a compra, o peixe ou a carne. Tampouco debemos xogar con eles, nin engurralos para tiralos, escribir notas ou gardalos no coche, o moedeiro ou o bolso”, indica Olea.
“Debemos, en definitiva, manipular o mínimo posible este tipo de tickets”. Mentres que se toman medidas ante o que pode ser un importante problema de saúde pública, “debemos rexeitar os recibos de papel térmico e esixir que a substitución do BPA no papel térmico prometida en España para o 2020 non se faga substituíndoo por papel térmico con BPS”, engaden os investigadores
Aquí podes consultar o artigo
na revista Enriromental Research
Realmente nestes tickets “non se borra a tinta”, basicamente porque non teñen tinta. O papel que se utiliza nestas impresoras, como se indica na noticia, é “papel térmico”, así chamado porque a impresión prodúcese pola aplicación de calor no papel, que produce unhas marcas no papel.
Polo demáis, o que non se indica na noticia é como accede ao organismo o bisfenol. Por inhalación? Por contacto? Sería interesante aclaralo.