Únete á nosa canle de Whatsapp
Hai agora oito anos, un coronavirus de orixe animal xerou unha importante alarma en Oriente Medio. A MERS (Síndrome Respiratoria de Oriente Medio, polas súas iniciais en inglés), cunha mortalidade moito maior que a Covid-19, pero unha transmisión menor, tiña a súa orixe nas secrecións de dromedarios, e infectou desde entón a miles de persoas, aínda que o seu impacto global foi mínimo comparado co do novo coronavirus. Porén, a ciencia volve agora sobre os animais que transmiten esta zoonose aos humanos na procura de solucións ante a pandemia global. Un equipo de investigadores do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) e Facultade de Veterinaria da Universidade das Palmas de Gran Canaria está estudando a posibilidade de producir nanoanticorpos que impidan a entrada do SARS-CoV-2 nas células humanas e reducir deste xeito a infección no organismo. Para obtelos, os científicos están a xerar unha nova colección de anticorpos específicos fronte a Covid-19 a partir de mostras de dromedarios que se inmunizaron fronte ao coronavirus.
Os impulsores da investigación están a rastrexar unha colección con máis de mil millóns de nanoanticorpos construída no seu laboratorio, e esperan ter os primeiros candidatos en tres meses. “Os anticorpos de humanos e animais están formados por dúas cadeas de proteína diferentes, que se asocian para crear a zona de unión ao antíxeno (virus ou bacterias) e poder así bloquealo e impedir a súa entrada nas células”, explica o investigador do CSIC Luis Ángel Fernández, que dirixe o grupo de enxeñería bacteriana do Centro Nacional de Biotecnoloxía (CNB-CSIC).
A excepción dos camélidos
“Con todo, hai unha excepción a esta regra”, apunta Fernández. “Os camélidos (dromedarios, llamas, alpacas, etc.) producen un tipo de anticorpos especial capaces de recoñecer ao antíxeno cunha soa cadea de proteína. Así, a zona de recoñecemento do antíxeno nestes anticorpos é de menor tamaño, o que lles permite alcanzar rexións inaccesibles doutro xeito na superficie de virus e bacterias”, engade.
“A zona de unión destes anticorpos pódese illar (clonar) no laboratorio rapidamente, producindo fragmentos de anticorpos de pequeno tamaño, coñecidos como nanoanticorpos, con gran capacidade de bloquear a virus e bacterias. Estes nanoanticorpos teñen secuencias moi similares ás dos anticorpos humanos e por iso poden utilizarse directamente en terapia sen xerar rexeitamento”, sinala Fernández.
Os anticorpos son proteínas (as inmunoglobulinas) producidas polos linfocitos B en resposta a axentes estraños para o organismo (os antíxenos), como os virus e as bacterias. Os anticorpos únense especificamente a distintas rexións destes patóxenos e desta forma poden bloquear a súa entrada ás células e tamén axudar a que outras células do sistema inmune os elimine.
Cada linfocito B produce un anticorpo cunha capacidade de unión diferente e así os miles de millóns de linfocitos B no noso organismo permítennos responder virtualmente fronte a calquera axente externo. As vacinas buscan estimular aos linfocitos B a producir anticorpos protectores antes de que o noso organismo se enfronte realmente ao patóxeno.
Inmunización dos dromedarios
O grupo de enxeñería bacteriana do CNB-CSIC leva anos traballando con nanoanticorpos en diferentes proxectos de investigación e desenvolveu metodoloxías propias para o seu illamento e produción. Coa aparición do novo coronavirus SARS-CoV-2, o grupo iniciou un proxecto para illar nanoanticorpos que bloqueen a entrada do virus ás células e que, por tanto, poidan empregarse para reducir a infección en pacientes con Covid-19.
Ao longo destes anos, o grupo de enxeñería bacteriana construíu unha colección con máis de mil millóns de nanoanticorpos, que agora están a rastrexar para localizar os que poidan ser útiles contra o SARS-CoV-2. E ademais están a xerar unha nova colección específica fronte a Covid-19, derivada da inmunización de dous dromedarios coa rexión da proteína que este coronavirus emprega para entrar ás células, segundo explica o investigador.
Para acometer as inmunizacións, o grupo contou coa colaboración do doutor Juan Alberto Corbera Sánchez, profesor titular da Facultade de Veterinaria da Universidade de Las Palmas de Gran Canaria. Ademais, o grupo colabora con outros grupos do CNB-CSIC, como os do doutor José María Casasnovas, para a produción do antígeno viral en células de mamífero, e os dos doutores Luis Enjuanes e Isabel Sola para os ensaios de neutralización do virus. Estas investigacións englóbanse dentro do proxecto Covid-19 do CNB-CSIC e está financiado polo CSIC grazas á axuda económica recibida desde o Ministerio de Ciencia e Tecnoloxía.
