O Día Mundial da Tuberculose celébrase hoxe co obxectivo de seguir reducindo a incidencia desta enfermidade. A Organización Mundial da Saúde (OMS) segue a súa estratexia “Fin á tuberculose”, que pretende diminuír os casos nun 80% no ano 2030 con respecto aos de 2015. A meta principal é conseguir eliminar a doenza no ano 2050. En Galicia hai unha iniciativa, denominada Programa galego de prevención e control da tuberculose, que foi posta en marcha pola Dirección Xeral de Saúde Pública da Consellería de Sanidade a finais de 1994, e implantouse en toda Galicia a partir de 1996.
Tendencia descendente
Dende a posta en marcha do programa galego obsérvase unha tendencia descendente e progresiva da tuberculose na nosa comunidade, pasando dunha incidencia de 71,8 casos novos por 100.000 habitantes no ano 1996 a 14,5 no 2020, sendo a diminución por término medio anual do 6,4% —diagnosticáronse 1.963 casos novos no 1996 e 393 no 2020, o que supón un descenso do 80%—. Os datos provisionais do ano 2021 reflicten que se mantén esta tendencia decrecente, cunha incidencia de 13,1 casos novos por 100.000 habitantes.
Diagnosticáronse 1.963 casos novos no 1996 e 393 no 2020, o que supón un descenso do 80%
A incidencia da tuberculose bacilífera, a máis contaxiosa, descendeu, no mesmo período, de 27,9 a 3,9 casos por 100.000 habitantes, cun descenso relativo anual do 7,9%. Trátase dunha diminución moi notable posto que implica a eliminación das fontes de infección na comunidade. No referente á incidencia en crianzas menores de 5 anos, diminuíu de 58,9 a 3,3 casos por 100.000 habitantes cun descenso dun 11,3 % anual.
Así mesmo, alcanzáronse uns resultados moi satisfactorios dos tratamentos das tuberculoses pulmonares confirmadas —97,4%— e da tuberculose multirresistente —89%—, moi superiores aos obxectivos marcados pola Organización Mundial da Saúde —do 85% e 75% respectivamente—.
Máis datos da tuberculose en Galicia
O 55,6% dos casos recibiron un tratamento directamente supervisado. Constatouse a curación do 96,4% dos casos que iniciaron tratamento no ano 2019, ascendendo ao 97,5% nos casos bacilíferos. A maior parte dos casos presentáronse en homes —62,6%— e por grupo de idade, a incidencia máis alta foi nos maiores de 74 anos. O principal factor de risco asociado foi o tabaquismo —23,9% dos casos —.
O principal factor de risco asociado foi o tabaquismo
O 89,2% de todas as cepas resultaron sensibles aos fármacos de primeira liña e o 1,3% —3 casos— eran multirresistentes. Aínda que os indicadores do funcionamento do programa galego de tuberculose son favorables, non se pode baixar a garda, polo que se debe manter a tuberculose como liña clave en Saúde Pública e potenciar as unidades de prevención e control desta enfermidade (UTB), reforzándoas no seu papel de unidades de referencia para o diagnóstico, seguimento e tratamento de todos os enfermos e infectados.
Bos resultados
A tuberculose é un problema de saúde pública, dado que se trata dunha enfermidade contaxiosa por vía aérea e un enfermo sen tratar implica risco de transmisión da tuberculose ao resto da comunidade. O desenvolvemento do programa galego permite realizar o diagnóstico o máis rápido posible e poñer a todos os enfermos baixo tratamento para reducir este risco. Ao mesmo tempo, establécese o estudo a todas as persoas que estiveron en contacto cun caso de tuberculose contaxiosa e ofrece tratamento a aqueles que están infectados, evitando que desenvolvan a enfermidade nun futuro.