O párkinson é unha enfermidade dexenerativa producida pola morte de neuronas da substancia negra, que producen dopamina. Cando o nivel deste neurotransmisor diminúe, altérase a información no circuíto dos ganglios basais, e isto tradúcese en tremor, rixidez, lentitude de movementos e inestabilidade postural, entre outros síntomas.
A pesar de todos os avances en neuroloxía, hoxe en día descoñécese a causa da patoloxía, polo que tamén se descoñece como conseguir a súa prevención. Agora, un equipo de científicos, liderado polo galego Darío Acuña-Castroviejo, catedrático da universidade de Granada (UGR), avanzou nos mecanismos moleculares da actividade antiparkinsoniana da melatonina, a coñecida como hormona do sono.
A investigación, publicada na revista PlosOne, enfocouse cara ao papel das óxido nítrico sintasas, enzimas encargadas da produción de óxido nítrico, un neurotransmisor e neuromodulador que cando se produce en exceso participa no proceso de dano mitocondrial e neurodexeneración. Especialmente, estudáronse as formas inducible (iNOS) e neuronal (nNOS) das devanditas encimas, xa que foron consideradas dianas terapéuticas nesta enfermidade.
Xunto a traballos anteriores do mesmo grupo en modelos de enfermidade de Parkinson en cultivos celulares, en peixe cebra, e en ratos, “con esta investigación pechamos un dos aspectos máis controvertidos da fisiopatoloxía do párkinson e identificamos dianas moleculares altamente específicas para o deseño de novos fármacos cos que tratar a patoloxíax, apunta Acuña-Castroviejo.
A fisiopatoloxía da enfermidade de Párkinson (EP) presenta tres aspectos fundamentais: neuroinflamación, perda de dopamina, e disfunción mitocondrial. Estes procesos levan á morte das neuronas dopaminérxicas e aparición da sintomatoloxía parkinsoniana.
“Dado o papel central da mitocondria na célula, ata agora pensábase que o proceso inflamatorio que se produce no Párkinson, e que é debido ao aumento da iNOS e produción de óxido nitroso (NO) en exceso, daba lugar a unha entrada masiva de NO á mitocondria, onde inducía dano oxidativo/nitrosativo, deficiencia bioenerxética e diminución da produción de ATP. Todo iso daría lugar á morte neuronal”, explica Acuña en declaracións á Axencia Sinc.
Demostraron que a neuroinflamación e o dano mitocondrial son dous procesos independentes
Neste estudo, e usando tres cepas de ratos, controis, deficientes en nNOS, e deficientes en iNOS, os científicos puideron demostrar que, ao contrario do que se pensaba, o fallo mitocondrial que condiciona a morte neuronal dopaminérxica durante o desenvolvemento da EP é independente desas dúas enzimas.
Por tanto, a neuroinflamación e o dano mitocondrial son dous procesos independentes que ocorren no párkinson. “Mediante técnicas de respirometría de alta resolución, puidemos demostrar tamén que é a inhibición da actividade do complexo I mitocondrial o evento primario responsable do fracaso bioenerxético e déficit de ATP (o combustible da maioría dos procesos celulares)”, subliña o investigador.
“A secuencia de eventos que dá lugar á morte neuronal dopaminérxica no Párkinson comeza polo dano mitocondrial, continúa cun proceso de dano neuronal, que segue coa resposta inflamatoria ou neuroinflamación, e culmina na morte neuronal e perda de dopamina. Á súa vez, a morte neuronal favorece o dano mitocondrial, entrando nun círculo vicioso crónico de estrés oxidativo que acelera a neurodexeneración”, engade Acuña.
Precisamente, a melatonina é capaz de previr todos eses procesos neurodexenerativos porque a súa acción principal é actuar dentro da mitocondria, restablecendo a actividade do complexo I e a produción de ATP, neutralizando o estrés oxidativo e a neuroinflamación secundarios á disfunción mitocondrial, previndo a morte neuronal.
A melatonina demostrou, unha vez máis, a súa capacidade neuroprotectora e a súa utilidade clínica debido á especificidade das súas accións para manter a integridade da función mitocondrial.
