Investigadores do Consejo Superior de Investigaciones Científicas (CSIC), entre eles o galego Antonio Figueras, do Instituto de Investigacións Mariñas de Vigo, redactaron un informe que recompila o estado actual de coñecemento sobre como é a transmisión do virus SARS-CoV-2, causante da enfermidade Covid-19, en espazos destinados ao baño e outras actividades acuáticas. Das posibles vías de contaxio nos ambientes aos que se refire este informe (piscinas, praias, ríos…), a vía de transmisión principal do SARS-CoV-2 é a través de secrecións respiratorias que se xeran coa tose e os esbirros e o contacto de persoa a persoa.
As aglomeracións que poden darse nas piscinas e praias, así como os obxectos de uso común, poden continuar servindo de mecanismo de contaxio. Outras posibles vías de contaxio revisadas son as derivadas da presenza do virus en augas residuais que poidan chegar a masas de auga de baño e a supervivencia do virus procedente dos bañistas en augas, areas e superficies limítrofes.
As aglomeracións e os obxectos de uso común poden actuar de mecanismo de contaxio
O informe foi redactado por seis investigadores de centros do CSIC: Ana Allende, do Centro de Edafoloxía e Bioloxía Aplicada do Segura (CEBAS), Alicia de Andrés, do Instituto de Ciencias Materiais de Madrid (ICMM), Antonio Figueras, do Instituto de Investigacións Mariñas (IIM), Gloria Sánchez, do Instituto de Agroquímica e Tecnoloxía de Alimentos (IATA), Joan Grimalt, do Instituto de Diagnóstico Ambiental e Estudos da auga (IDAEA), e Carlos Prieto, vicepresidenta adxunta de áreas Científico-Técnicas do CSIC.
Os investigadores baseáronse na literatura científica dispoñible ata a data para dar unha serie de indicacións e recomendacións para os espazos destinados a actividades acuáticas recreativas.
Espazos acuáticos recreativos
En actividades recreativas, a infección por SARS-CoV-2 por contacto coa auga de condicións estándar para o baño é moi pouco probable. Con todo, estas actividades xeralmente implican unha perda das medidas recomendadas de distanciamento social.
En piscinas e spas, o uso de axentes desinfectantes está amplamente implantado co fin de evitar a contaminación microbiana das augas pola afluencia de usuarios, e esta medida debería ser suficiente para a inactivación do virus.
Os aerosois xerados nun balneario ou nunha instalación de augas medicinais terán as mesmas características de desinfección que as augas de baño destas instalacións. Naqueles casos nos que o ambiente das instalacións mantense a temperaturas elevadas, como no caso das saunas e os baños de vapor, espérase que, debido á alta temperatura (>60 º C), a supervivencia do virus redúzase.
A sal e a dilución contribúen a disminuir a carga viral nas praias
No relativo á auga o mar, aínda que actualmente non existen datos da persistencia do SARS-CoV-2, o efecto de dilución, así como a presenza de sal, son factores que probablemente contribúan a unha diminución da carga viral e á súa inactivación por analoxía ao que sucede con virus similares.
Evitar aglomeracións
Con todo, a supervivencia do SARS-CoV-2 en auga de ríos, lagos, pozas de auga doce e non tratada é superior en comparación coas piscinas e a auga salgada, e por tanto deben extremarse as medidas de precaución para evitar aglomeracións, sendo estes os medios acuáticos máis desaconsellables en relación con outras alternativas.
Outros dos factores que poden preocupar é a prevalencia do virus na area presente en praias ou ribeiras. Aínda que non existen estudos experimentais respecto diso, a acción conxunta da sal da auga de mar, a radiación ultravioleta solar e a alta temperatura que pode alcanzar a area, son favorables para a inactivación dos axentes patógenos. Tamén se fai fincapé en que calquera forma de desinfección da area da praia debe ser respectuosa co medio ambiente e non é recomendable a súa desinfección cos procedementos habituais para espazos públicos.
O informe pode consultarse nesta ligazón (PDF).
O que falta por analizar é se hai risco de transmisión en zonas de baño próximas a verquidos de depuradoras, en ríos, como nas Rías. Por exemplo, no Río Sar…etc.