Únete á nosa canle de Whatsapp
Un equipo de científicos liderados por Manuel Collado, director do laboratorio de Células Nai en Cancro e Envellecemento do Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago (IDIS), e Anxo Vidal, do CIMUS da USC, en colaboración co CNIO de Madrid e o IRB de Barcelona, veñen de demostrar un mecanismo de envellecemento baseado no esgotamento das células nai adultas.
O traballo, publicado na revista Aging Cell (a máis prestixiosa no seu sector), describe o uso dun modelo de rato que permite eliminar parcialmente as células nai adultas, forzando ás células sobreviventes a realizar un traballo extra que leva ao seu esgotamento temperán e ao envellecemento prematuro dos animais, segundo informa o IDIS.
O proceso de envellecemento caracterízase por un declive xeneralizado nas funcións dos nosos órganos e tecidos co paso do tempo. “Segundo imos acumulando anos, todos experimentamos os rigores da idade en forma de perda das capacidades que lembramos da nosa mocidade. Non posuímos a mesma vitalidade, non nos recuperamos igual de ben, non alcanzamos a desenvolver as mesmas funcións”, subliña Manuel Collado. “Comprender cal é a causa do envellecemento é unha procura ancestral na humanidade porque detrás vén a promesa de desenvolver unha estratexia que nos permita atrasar a aparición dos síntomas da vellez”, engade o investigador do IDIS.
Envellecemento e células nai
Unha das causas proposta polos expertos na investigación biomédica do envellecemento na actualidade é o esgotamento das células nai adultas. En todos os órganos e tecidos existe unha pequena poboación de células especiais encargadas de manter a funcionalidade plena dos mesmos. Estas células son as denominadas células nai adultas. A diferenza das células nai embrionarias, as adultas non son pluripotentes, é dicir, non son capaces de converterse en calquera tipo celular especializado en realizar algunha das múltiples tarefas das células dun organismo (almacenar os nosos recordos, contraerse coordinadamente, absorber nutrientes, etc.); pero si son capaces de dar lugar a todos os tipos celulares que conforman un tecido concreto. Por iso dise que son multipotentes.
Este pequeno grupo de células nai adultas residen en localizacións específicas e teñen unha bioloxía especial que lles permite permanecer activas ao longo de toda a vida dun organismo para dar lugar a novas células fillas que se encarguen dos distintos labores. Con todo, parece que estas células só permanecen activas ata que alcanzamos unha idade avanzada o que explicaría ese declive funcional que define ao envellecemento.
Os científicos ‘obrigaron’ ás células nai que quedaban a facer un ‘esforzo extra’
Para comprobar esta teoría, os científicos dirixidos por Manuel Collado e Anxo Vidal desenvolveron un modelo animal no que é posible eliminar selectivamente algunhas destas células nai adultas, o que obriga ás células nai restantes a facer un esforzo extra para substituír ás ausentes. O ‘truco’ xenético que utilizaron os investigadores consistiu en axustar a expresión dun xene “suicida” á expresión dun xene marcador de moitas poboacións de células nai adultas, o xene Sox2.
Cando a doutora Jéssica Vilas, primeira asinante do traballo -que forma parte da súa tese doutoral- observou ao cabo tan só dun ano aos ratos tratados para inducir a morte de células nai adultas, puido comprobar que os animais tiñan o pelo branco e unha pronunciada curvatura da súa columna, características típicas de animais envellecidos. Unha análise máis detallada dos tecidos destes animais revelou que os seus órganos expresaban características e marcadores propios do estado de envellecemento.
O grupo xa describira o papel fundamental das células nai que expresan o xene Sox2 nalgún tipo de cancro
Unha das sorpresas coas que se atoparon os investigadores é que a eliminación desta poboación de células nai adultas de varios tecidos que expresan Sox2 provocou o envellecemento mesmo en tecidos nos que as súas células nai non necesitan Sox2. Os científicos explican que este resultado implica que a diminución na actividade de grupos de células nai de varios tecidos induce unha resposta que se estende por todo o organismo e que provoca un envellecemento xeral coordinado.
Con anterioridade, este mesmo grupo describira o papel fundamental que as células nai adultas que expresan Sox2 teñen no desenvolvemento dalgúns tipos de cancro. Neste caso, eliminar esta poboación celular ten efectos beneficiosos impedindo ou atrasando a formación de tumores, o que pon de manifesto a complexa relación entre o cancro e o envellecemento e expón as dificultades que terían terapias antitumorais dirixidas fronte ás células nai adultas.
No traballo, ademais de Jéssica Vilas e Manuel Collado, tamén participaron Sabela Da Silva e Alba Ferreirós do mesmo grupo do Investigación Sanitaria de Santiago de Compostela (IDIS), Carmen Carneiro e Anxo Vidal do CIMUS da USC, Miguel González Barcia do Hospital Clínico de Santiago, e Tomás García Caballero do mesmo hospital e da USC, todos eles membros do IDIS. Ademais, Patricia González, María Gómez e Sagrario Ortega do CNIO de Madrid, e Manuel Serrano do IRB de Barcelona.
