O príncipe Alberto I de Mónaco reinou entre 1889 e 1922, pero a súa vida en pouco foi semellante á frivolidade do seu descendente Alberto II, actual dirixente monegasco, quen sempre foi carnaza para as revistas do corazón. Porque o seu antepasado tivo afeccións máis científicas, converténdose nun pioneiro da oceanografía, con varias campañas en Galicia.
Alberto I utilizou os seus propios barcos para a investigación oceanográfica. El mesmo capitaneaba o Hirondelle, o Princesse Alice, o Princesse Alice II e o Hirondelle II, cos que chegou a dirixir 28 expedicións. Entre outras cousas, demostrou, xa en 1855, a existencia do xiro do Atlántico Norte, empregando botellas con mensaxes.
O príncipe comezou a visitar Galicia en 1866 e en sucesivas campañas estudou a gran caída da pesca da sardiña en Bretaña, en contraste coa persistencia do banco galego. Ademais de facer medicións no mar, entrevistou a armadores e pescadores galegos, que lle permitiron escribir estudos sobre as artes de pesca en Galicia, as condicións laborais dos mariñeiros ou o alcance da industria pesqueira e transformadora.
Alberto I regresaría a Galicia en varias ocasións e no Museo Oceanográfico de Mónaco consérvanse fotografías destas estadías, datadas en 1894, 1896, 1908 e 1909. Atopamos a pegada destas visitas nos diarios do fin de século.
En agosto de 1896, El Correo Gallego apunta que chega Alberto I a bordo do Princesse Alice: “Este barco procede de Ponta Delgada (Azores) e veu a Vigo con obxecto de provistarse de carbón. A viaxe desde o punto de referencia fíxoa en oito días. A tripulación do barco é de corenta individuos. O Alice dirixirase de aquí a Francia”.
Ao ano seguinte en 1897, regresa o Princesse Alice a Vigo durante tres ou catro días, tras recalar en Glasgow: “O príncipe explorou o fondo do Océano, recollendo nas súas redes multitude de exemplares dunha fauna e unha flora descoñecidas”, asegura o Diario de Pontevedra: “encheu o Museo do seu país de incomparables riquezas, asistiu aos asaltos dos cachalotes e dos polbos, cuxas xigantescas batallas describiu en brillantes páxinas”. O diario destaca que, “nas súas expedicións tomou moitas notas e adquiriu preciosos materiais que serviron para escribir unha extensa obra”.
Ademais, fai unha nota sexista: “A princesa é esvelta, airosa e moi viva. Ten máis ben o aspecto dunha ‘inxenua’ loura e miúda que dunha raíña, pero hai nos seus ollos algo que impón respecto e manifesta o hábito de mando”.
No Diario de Galicia do 27 de agosto de 1897, lemos: “Fondeou en Vigo o ‘yacht’ chamado ‘Princesse Alice’ no que o príncipe Alberto, cando as tarefas do Parlamento do seu diminuto Estado permítenlle descansar, dedícase a expedicións cuxo obxecto é máis científico que recreativo”.
Seguidamente, fan unha descrición do iate: “O Princesse Alice é un bonito ‘yacht’ de 600 toneladas. Veñen os ilustres expedicionarios de Ponta Delgada, nas illas Azores, e da illa Graciosa, último punto da súa procedencia”, explica o Diario de Pontevedra: “O yacht Princesse Alice é un fermoso buque de vela, armado de pailebot, con máquina auxiliar. No seu interior reúne todas as condicións apetecibles: é un modelo de luxo e confort. Con vento favorable anda 14 millas por hora. Tripúlano 49 homes”.
Tamén fixo Alberto de Mónaco repetidas estadías nos portos da Coruña e Ferrol. Por exemplo, no verán de 1886, chegou a bordo do buque ‘Hirondelle’. Produto desta visita resultou o artigo “A peche da sardine sur lles cotes d’Espagne”, que publicou na Revue Scientifique (Grimaldi, 1887).
Ademais das súas campañas, Alberto I de Mónaco foi determinante para que se fundase en España o Instituto Español de Oceanografía (IEO). O 2 de setembro de 1917 inaugurouse oficialmente o laboratorio oceanográfico de Vigo, co apoio do Concello de Vigo e da Xunta de Obras do Porto. Inicialmente, instalouse nuns salóns portuarios onde diariamente facíanse análises das augas da ría, para determinar a súa osixenación, temperatura e salinidade. Tamén se creou un pequeno museo de animais mariños capturados. E o primeiro equipamento científico foron microscopios, centrifugadores ou un depósito de material de pesca. Estes equipos foron doados directamente polo propio Alberto de Mónaco.
Pero, para este fito científico, foron fundamentais as escalas do príncipe monegasco no porto de Vigo ao longo do século XIX.
