María Wonenburger, a matemática coruñesa que triunfou nos Estados Unidos

Cúmprense 90 anos do nacemento da gran matemática galega María Wonenburger, falecida en 2014 aos 86 anos de idade. Investigadora de éxito nos Estados Unidos e Canadá, en España foille negado o recoñecemento durante décadas. De feito, doutorouse pola prestixiosa Universidade de Yale, a oitava do ránking mundial, pero á súa volta a España en 1960 a administración de Franco non lle recoñeceu o título. Entre outras cuestións, era muller. E foi obrigada a doutorarse por segunda vez en Madrid.

A anécdota do dobre doutorado é unha máis na apaixonante vida de Wonenburger, nacida en Oleiros en 1927. O seu apelido debíallo a un tataravó alsaciano. E a súa familia, cunha empresa de fundición, quixo que fose enxeñeira. Pero se licenciou en 1950 na primeira promoción de Matemáticas da Universidade Central de Madrid.

Publicidade

Foi a primeira española en conseguir unha bolsa Fulbright

Tres anos máis tarde Wonenburger foi nunha das primeiras mulleres -a primeira española- en lograr unha bolsa Fulbright dos EUA, que lle permitiu estudar na devandita Universidade de Yale. Alí doutorouse nunha rama das matemáticas da que se converteu en toda unha experta mundial: a teoría de grupos. Tamén foi coñecida polos seus desenvolvementos en álxebras de Lie, que se usan en estudos de xeometría en espazos vectoriais.

De volta en España, o seu doutorado por Yale non lle valeu de nada. Xa tiña un nome en América, pero aquí non era ninguén. Isto foi unha constante en toda a súa carreira. Moitos matemáticos, confundidos polo seu apelido, mesmo ignoraban que era coruñesa.

Publicidade

Universidade de Indiana

Wonenburger traballou durante tres anos como investigadora no  CSIC, pero regresou a América en 1960. Na Queen University de Ontario (Canadá) dirixiu a tese de Robert Moody, que desenvolvería a chamada teoría de álxebras de Kac-Moody, aínda que Wonenburger foi a súa inspiradora. A matemática obtivo logo unha praza, dende 1967, na Universidade de Indiana, onde permaneceu ata 1983, cando pola enfermidade da súa nai regresou á Coruña.

O seu impresionante curriculum pasou sempre inadvertido. Viviu unha vida modesta e sen recoñecementos en Galicia. A súa paixón era “xogar cos números e pensar”, dicía. Era unha investigadora “de mente abstracta” e tamén unha ‘persoa feliz’, como sempre subliñaba.

Definíase como unha mente abstracta, de xogar cos números e pensar

Xa moi maior, foi descuberta polos seus concidadáns. En 2010 foi a primeira científica investida doutora honoris causa pola universidade da Coruña. E a Unidade de Muller e Ciencia da Xunta de Galicia creou en 2007 o Premio María Wonenburger para recoñecer aquelas mulleres galegas con traxectorias notables no ámbito da ciencia e a tecnoloxía.

Faleceu o 14 de xuño de 2014. E a noticia correu discreta, como foi toda a súa vida. Tamén feliz, segundo as súas palabras. María Wonenburger foi unha loitadora nun tempo moi difícil e unha auténtica figura das matemáticas. Hoxe, 17 de xullo de 2017, cumpría 90 anos.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio usa Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Pode o dixital ‘matar’ os museos de ciencia e tecnoloxía?

Os máis críticos consideran que a dixitalización das salas distancia os visitantes das pezas físicas das exposicións

Galicia rexistra o primeiro caso da península dunha lagarta que se alimenta de néctar

Dous científicos documentaron o fito na especie 'Podarcis lusitanicus' durante unha observación en Porto do Son no verán pasado
00:03:07

CIFP Paseo das Pontes, o valor da formación en cociña e gastronomía

Beatriz Sotelo, docente no centro, fala da importancia da ensinanza da especialidade e de facelo con produtos locais e de calidade

É máis doado gañar o premio gordo da lotería de Nadal que estar vivo

A probabilidade de acadar a gran recompensa do día 22 cun so boleto é dunha entre cen mil, mentres que a de nacer é dunha entre cen millóns